Morgunblaðið - 13.04.2006, Blaðsíða 42

42 FIMMTUDAGUR 13. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FRAMBJÓÐENDUR Vinstri
grænna hafa komist að því að skipu-
lagsmál séu umhverfismál og er það
vel. Vinstri hreyfingin – grænt fram-
boð hefur skreytt sig
með áherslum í um-
hverfismálum í sinni
stefnuskrá og nú á að
ráðast á bíleigendur í
Reykjavík á þeim for-
sendum að þeir séu um-
hverfissóðar.
Svandís Svav-
arsdóttir og Árni Þór
Sigurðsson skrifuðu í
síðustu viku grein í
Morgunblaðið þar sem
megináherslan er lögð á
að Reykjavík eigi ekki
að vera bílaborg, um-
ferðin eigi að líða áfram
um hverfi borgarinnar og ekki eigi að
byggja mislæg gatnamót til að greiða
fyrir umferð. Það land sem myndi
fara undir mislæg gatnamót á frekar
að nota fyrir íbúðabyggð að þeirra
sögn.
Um miðja síðustu öld var bifreiðin
lúxusvara sem ekki var á allra færi að
eignast. Það gerði kannski minna til
þá þar sem íslenska þjóðin bjó í litlum
þorpum og bæjum og flestir komust
til og frá vinnu gangandi eða á reið-
hjóli. Sumarhúsaeign var bara á færi
auðjöfra og ferðalög milli landshluta
voru munaður sem menn leyfðu sér
ekki nema mikið lægi við.
Í dag er frekar litið á bifreið sem
nauðsyn og oft eru tveir bílar á heim-
ili og um leið og unglingurinn hefur
aldur til er keypt bifreið eða bifreið
foreldra tekin. Það er algengt að fólk
búi í einu sveitarfélagi og vinni í öðru,
sæki þangað skóla og aðra þjónustu.
Hjón vinna hvort í sínum hluta höf-
uðborgarsvæðisins og
börnin sækja þann
framhaldsskóla sem
hugur þeirra stendur
til.
Allt þetta hefur leitt
af sér aukna bílaeign
landsmanna og afleiðing
þess er aukin umferð,
sérstaklega í höf-
uðborginni. Þrátt fyrir
að Vinstri grænir hafi
verið við völd í Reykja-
vík í 12 ár og lagt mikla
áherslu á almennings-
samgöngur hefur far-
þegum í almennings-
vögnum bara fækkað, á sama tíma og
fólkinu í borginni og nágrannasveit-
arfélögum hefur bara fjölgað.
Vinstri grænir eru stjórnmálaafl
sem vill segja fólkinu í borginni hvað
það á að gera og hvað það á ekki að
gera. Þeir hafa engan áhuga á að
mæta þörfum fólksins og leysa
vandamál þess á þeim forsendum
sem fólkið hefur valið sér. Þeir
ákveða að það sé betra fyrir umhverf-
ið að hafa þúsundir bíla líðandi áfram
um götur borgarinnar og bíðandi á
rauðu ljósi í hægagangi á hverjum
gatnamótunum á fætur öðrum.
Vinstri grænir eru á móti koltvísýr-
ingi úti á landsbyggðinni þar sem
byggja á upp atvinnutækifæri fyrir
fólkið í landinu, en það er allt í lagi að
þúsundir bíla dæli menguninni yfir
íbúa Reykjavíkur í nafni umhverf-
isverndar. Það á meira að segja að
byggja íbúðabyggð við gatnamótin á
landinu sem annars færi undir um-
ferðarmannvirki til að greiða úr um-
ferð. Það er sennilega svo gott fyrir
blessuð börnin í vögnunum sínum á
svölunum að sofa við niðinn og óloftið
frá umferðinni.
Þau komast líka að þeirri nið-
urstöðu að best sé að byggja upphit-
aðan flugvöll í fjalllendinu austan við
borgina vegna þess að þar liggi hann
best við samgöngum úr austri, vestri
og norðri. Ég veit ekki til hvers það á
að byggja flugvöll yfir höfuð ef fólk á
svo bara að keyra þangað úr austri,
vestri og norðri, ég hélt að tilgang-
urinn væri að notaðar væru flugvélar
til að bæta samgöngur austur, vestur
og norður og greiðar samgöngur við
miðbæinn og stjórnsýsluna frá flug-
vellinum væru málið. En svona er nú
heimurinn skrýtinn.
Mikið rétt, skipulagsmál
eru umhverfismál
G. Valdimar Valdemarsson
svarar Svandísi Svavarsdóttur
og Árna Þór Sigurðssyni ’Vinstri grænir erustjórnmálaafl sem vill
segja fólkinu í borginni
hvað það á að gera og
hvað það á ekki að gera.‘
G. Valdimar
Valdemarsson
Höfundur er formaður mál-
efnanefndar miðstjórnar
Framsóknarflokksins.
FURÐULEGIR atburðir hafa
skekið Sjálfstæðisflokkinn und-
anfarna daga: Setuverkföll á
hjúkrunarheimilum skila undir-
skriftalistum til formanns flokks-
ins. Hann er skammaður ásamt
forystumönnum
landsmálanna af odd-
vita sama flokks í
Reykjavík fyrir
ástandið í öldr-
unarmálum. Blaða-
fregnir herma að
fólki sé haldið sof-
andi á spítölum af því
að ekki er til mann-
skapur að vekja það.
Formaðurinn send-
ir undirskriftalistana
til flokksbróður síns
fjármalaráðsherrans,
en sá segir fjöl-
miðlum að hann hafi
ekkert um málið að
segja. Tilfinn-
ingaþrungið Reykja-
víkurbréf Morg-
unblaðsins hefur hins
vegar heilmikið um
málið að segja:
,,Umönnun í uppnámi
… Það er kominn
tími til að breyta um
stefnu.“ Heilbrigð-
isráðherra ,,hefur
ekkert umboð“ að
eigin sögn.
Næsti fréttatími:
,,Fjármálaráðherra
hefur enn ekkert um
málið að segja.“
Annar fréttatími: Oddviti sjálf-
stæðismanna í Reykjavík greini-
lega búinn að fá ofanígjöf og segir
að reyndar ,,beri sveitarfélögin
mikla ábyrgð“ á aðbúnaði aldr-
aðra. Sami maður er formaður
Sambands sveitarfélaga; ætli fé-
lagar hans þar í forystu séu sam-
mála?
Farsi, en því miður
miklu verra mál
Þetta er pólitískur farsi vegna
komandi kosninga, oddviti D-lista
í Reykjavík veit að hann getur
ekki boðið sig fram með áralangar
vanrækslusyndir flokksins á herð-
unum. Það er freistandi fyrir okk-
ur jafnaðarmenn að hæða þessa
framgöngu og láta þar við sitja til
að vinna prik í kosningabarátt-
unni. Við getum líka bent á að sú
ríkisstjórn sem nú situr tekur
drjúgan hluta af skattfé almenn-
ings úr Framkvæmdasjóði aldr-
aðra í önnur verkefni en þau að
bjóða hjúkrunarrými sem sárlega
vantar. Og við gætum minnt á að
margítrekaðar óskir samtaka aldr-
aðra og sveitarfélaga um að mála-
flokkurinn verði færður á eina
ábyrga hendi hafa verið hunds-
aðar. Og hamrað á að Reykjavík-
urborg hefur lagt til hliðar mörg
hundruð milljónir króna og tekið
frá lóðir til að byggja þessi hjúkr-
unarrými en fær ekki nauðsynlegt
framlag frá ríki á móti. En sam-
tímis er brýnt að huga að hinu
mikilvæga pólitíska samhengi sem
skýrir þessa bágu stöðu.
Það bága ástand sem nú blasir
við í öldrunarmálum á ekki rætur
að tekja til efnahagslegra þreng-
inga; nú ríkir gullöld á Íslandi.
Peningar flæða og þeir sem ann-
ast þá peninga fá greidd laun og
þóknanir sem eru
óskiljanlegar mann-
inum á götunni. Þeir
sem eiga peningana
standa utan við veru-
leika hins almenna
manns eins og væru
þeir í öðru sólkerfi.
Þeir telja hagnað í
tugmilljörðum meðan
launamenn á elliheim-
ilunum teljast varla
matvinnungar (Hagn-
aður FL Group af sölu
bréfa í easyJet nægir
til að reka gjald-
frjálsan leikskóla fyrir
6.000 börn í 11 ár).
Eins gleðilegt og það
gæti verið að nú blasir
við ríkidæmi, auður og
ótakmörkuð tækifæri
fyrir athafnaskáld
landsins að mala gull,
er það hryggilegt að
samtímis skuli það
viðgangast að vel-
ferðin hrynur innan
frá. Gjáin í lífskjörum
sem nú blasir við er
með öllu óverjandi:
Velferð og umönnun
þarf að vera mann-
sæmandi svo íslensk
samfélagsgerð eins og við þekkj-
um hana fái staðist. Hún er ekki
mannsæmandi gagnvart þeim sem
standa höllum fæti, hún er ekki
mannsæmandi gagnvart þeim sem
annast félagslega þjónustu og fá
laun fyrir.
Forysta um ójöfnuð
Þetta er hið pólitíska samhengi
sem gerir farsann í undanfara
kosninga svo aumkvunarverðan:
Pólitísk forysta í landinu er for-
ysta um ójöfnuð. Skattar lækka á
þeim ríku og ofurríku, þeir hækka
á þeim sem lifa á bótum og lífeyri.
Pólitísk forysta í landinu lætur
sig engu varða þá djúpstæðu gjá
sem nú ógnar íslensku samfélagi.
Manngildi er ekki til hugsun eða
stefnu, auðgildi er einrátt og ofar
öllu. Og það sem verst er: Þetta
gerist ekki af vanrækslu, ekki af
því ,,að þeir vita ekki hvað þeir
gjöra“, heldur einmitt af því að
þetta er það sem þeir vilja. Þeir
sem ráða för ganga svona til verks
með opin augu og einbeittan
brotavilja. Því tek ég heilshugar
undir með höfundi Reykjavík-
urbréfs Morgunblaðsins um
helgina þar sem segir: ,,Stjórn-
málamennirnir verða að veita for-
ystu“. Krafa okkar jafnaðarmanna
um ,,sterkara samfélag“ er einmitt
krafan um breytta pólitíska for-
ystu.
Aldraðir og
krafan um
sterkara samfélag
Stefán Jón Hafstein fjallar
um aldraða og hag þeirra
Stefán Jón Hafstein
’„Stjórnmála-mennirnir verða
að veita forystu.“
Krafa okkar
jafnaðarmanna
um „sterkara
samfélag“ er ein-
mitt krafan um
breytta pólitíska
forystu.‘
Höfundur er formaður
borgarráðs Reykjavíkur.
Á ÞEIM tíma sem ég hef stýrt
Samvinnunefnd miðhálendis Íslands
hefur Morgunblaðið sýnt málefnum
hálendisins mikinn áhuga og fjallað
um mál þar af áhuga
og nærgætni. Þess
vegna vakti það furðu
mína að lesa leiðara
blaðsins á þriðjudag-
inn þar sem hug-
myndir um hótelbygg-
ingu við Skálpanes,
sunnan Langjökuls,
voru nánast af-
greiddar út af borðinu
eins og um stórkostleg
umhverfisspjöll væri
að ræða. Morg-
unblaðið hvetur til
umræðu um fyrirhug-
aðar framkvæmdir á
hálendi Íslands og
kallar eftir við-
brögðum nátt-
úruverndarsamtaka.
Því ber að fagna og
þess vegna ríð ég á
vaðið og svara nokkr-
um af þeim álita-
málum sem sett eru
fram í leiðara blaðsins.
Samvinnunefndin
stóð vörð um
Þjórsárverin
Megininntakið í boðskap Morg-
unblaðsins er að hálendi Íslands
þurfi að varðveita og að allt of langt
hafi verið gengið í uppbyggingu
stóriðju eins og við Kárahnjúka.
Þjóðin hafi hafnað virkjun Norð-
lingaölduveitu vegna nálægðar við
Þjórsárver og allt tal um byggingu
hótels við Langjökul sé af sömu rót-
um runnið.
Í þessu sambandi er mjög mik-
ilvægt að það komi fram að það var
Samvinnunefnd miðhálendis sem
stöðvaði fyrirhugaðar framkvæmdir
við Norðlingaölduveitu og fékk litlar
þakkir fyrir hjá stjórnvöldum og
Landsvirkjun. Skipulagsstofnun
lagði til við umhverfisráðherra að
staðfesta ekki afgreiðslu nefnd-
arinnar sem hafði tekið út af skipu-
lagi set- og veitulón virkjunarinnar.
Það var þessi atburðarás sem leiddi
af sér skriðu í samfélaginu þar sem
fólk mótmælti fyrirhug-
uðum framkvæmdum
við Þjórsárver. Fjöl-
mennur fundur í Nor-
ræna húsinu, húsfyllir á
stórtónleikum í Laug-
ardalshöll, meirihlutinn
í umhverfisnefnd Al-
þingis féll og borg-
arstjórn Reykjavíkur
lýsti því yfir að borgin
væri á móti fram-
kvæmdinni. Mikill
meirihluti þeirra sem
létu sig málið varða
tóku undir sjónarmið
samvinnunefndarinnar
um mikilvægi vernd-
unar Þjórsárvera.
Krafan um betri
þjónustu
Norðlingaölduveita
og Þjórsárver eru eng-
an veginn sambærileg
við þær hugmyndir sem
fyrirhugaðar eru um
hótelbyggingu í Skálpa-
nesi. Þær fram-
kvæmdir eru til þess að
koma til móts sívaxandi
fjölda ferðamanna á þessum stað.
Samkvæmt upplýsingum frá rekstr-
araðilum í Skálpanesi koma um 20
þúsund manns þangað á hverju ári
og er sá viðbúnaður sem þar er núna
engan veginn fullnægjandi til þess
að þjónusta allan þann fjölda sem
þangað kemur. Það er náttúruvernd
að byggja upp ferðamannastaði sem
stýra umferð og leiðbeina fólki um
viðkvæm svæði hálendisins. Stærstu
verkefnin í skipulagi miðhálendisins
um þessar mundir eru stýring um-
ferðar og uppbygging þjón-
ustustaða. Langflestir rekstrarað-
ilar á hálendinu eru með
metnaðarfullar hugmyndir um frek-
ari uppbyggingu sem tekur mið af
þörfum nútímamannsins. Þar ber
fyrst að nefna gistingu í sér-
herbergjum, uppbúin rúm og góðan
mat. Á Austurlandi eru ferðaþjón-
ustuaðilar að velta fyrir sér upp-
byggingu ferðaþjónustu í nánum
tengslum við Vatnajökulsþjóðgarð-
inn og allt ber að sama brunni. Meiri
og betri þjónustu fyrir ferðamann-
inn.
Besta eftirlitið er öflug
ferðaþjónusta
Morgunblaðið telur að lengra eigi
ekki að ganga í framkvæmdum á há-
lendinu og vísar til þess að skálar
ferðafélaganna séu í raun nægilegt
þjónustustig á hálendinu. Þar grein-
ir mig verulega á við Morgunblaðið.
Skálar ferðafélaganna, sem flestir
voru byggðir upp á árunum í kring-
um 1940, ná engan veginn að anna
öllum þeim fjölda ferðamanna sem
nú sækir inn á hálendið. Þeir skálar
voru byggðir af metnaði og fram-
sýni og eru vissulega verðugir
fulltrúar sinnar kynslóðar í opnun
hálendisins fyrir almenning. Þeir
uppfylla hins vegar ekki lengur þær
þarfir eða geta mætt öllum þeim
fjölda sem þangað sækir. Ef þau
sjónarmið verða ofan á að ekki megi
að ráðast í nauðsynlegar þjón-
ustubyggingar á hálendi Íslands þá
mun aukin ferðamennska á Íslandi
verða til þess að ósnortin náttúra
landsins verði fyrir óbætanlegum
skaða ef umferð ferðafólks er ekki
stýrt. Ef saman á að fara ferða-
mennska og náttúruvernd þá verður
að búa þannig að ferðaþjónustunni
að hún geti tekið á móti sívaxandi
fjölda ferðamanna. Besta eftirlitið
um verndun umhverfisins er öflug
ferðaþjónusta sem hefur beina
hagsmuni af því að selja ferðamönn-
um ósnortna náttúru Íslands.
Uppbygging ferða-
þjónustu á hálendinu
Óskar Bergsson fjallar um
ferðaþjónustu á hálendinu og
gerir athugasemd við leiðara
Morgunblaðsins
Óskar Bergsson
’ Það er nátt-úruvernd að
byggja upp
ferðamannastaði
sem stýra um-
ferð og leiðbeina
fólki um við-
kvæm svæði há-
lendisins.‘
Höfundur er formaður Samvinnu-
nefndar miðhálendis Íslands.
Rakarastofan
Klapparstíg
S: 551 3010
Hair play frá
Rakarastofan
Klapparstíg