Morgunblaðið - 25.11.2006, Page 55

Morgunblaðið - 25.11.2006, Page 55
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2006 55 að þínu ferðalagi til hinna æðri heima. Þó svo að þú hafir verið farin að þrá þessa stund hef ég kviðið svo sannarlega fyrir henni í langan tíma. Það er alltaf erfitt að kveðja þá sem hafa spilað stóran þátt í lífi manns og það gerðir þú svo sann- arlega í mínu lífi, og erfiðast við þessa kveðjustund er að þú kemur aldrei aftur. Það eru óendanlega margar minn- ingar sem ég á um þig og gæti ég tal- ið upp hér heila blaðsíðu, þessar minningar munu sitja fast í hjarta mínu um ókomna tíð. Ein minning er þó sem stendur upp úr, en það eru dagarnir þegar ég gerði mér leið að heiman niður á Hilmisgötu til að hjálpa þér að vaska upp og gefa villiköttunum, lyktina af uppvöskunarleginum man ég alla tíð síðan. Fyrir þessar stundir og aðrar ómetanlegar vil ég þakka þér fyrir, amma mín. Þú varst mér svo sannarlega ynd- isleg amma og kenndir mér margt sem ég bý að í dag. Megir þú hvíla í friði, yndislega og fallega amma mín. Skilaðu svo kveðju til pabba og kysstu hann stór- an frá mér. Þín dótturdóttir og nafna Ragnheiður Guðfinna Guðnadóttir. Nú er komið að kveðjustund í bili, elsku besta amma mín. Það er alveg frábært að hafa fengið að njóta þeirra forréttinda að eiga öll þessi skemmtilegu ár með þér. Allar þær óteljandi minningar um þig, amma mín, sem ég geymi í huga mínum um ókomna tíð, munu vera ómetanlegur fjársjóður þau ár sem ég á eftir ólifuð. Þær voru ófáar heimsóknirnar sem við strákarnir komum til þín á Hilmisgötuna eftir að vera búnir í þrjú-bíó og ekki vantaði upp á kræs- ingarnar og skemmtilega spjallið. Gamansemin og allar þær skemmti- legu sögur sem þú sagðir mér eru mér enn í fersku minni og kaldhæðn- islegi húmorinn er alveg ógleyman- legur. Sem dæmi um gamansemina þá áttum við kött sem við nefndum Hitler en ekki kom til greina að þú myndir taka þér orðið Hitler í munn eftir öll þau ódæði sem hann framdi og þú kallaðir köttinn alltaf Stalín í staðinn. Hvíl í friði elsku besta amma mín og við sjáumst bara seinna. Sigurður Óli Guðnason. Það var fyrir tíu árum að ég fyrst hitti eiginkonu mína í sólstöðu- gönguferð upp á Esju og við tókum tal saman á langri göngu, er hópur- inn fór villur vegar í þokunni. Á langri leið gafst góður tími til að spjalla en þegar niður var komið vissi ég allt um Ragnheiði ömmu en ekkert um verðandi eiginkonu mína, Ragnheiði Önnu, ekki einu sinni hvað hún hét. Greinilegt var að það sem hjartanu er kærast er tungunni tam- ast. Ragnheiður var níræð þegar ég kom inn í fjölskylduna og gat helst búist við að hitta fyrir örþreytt gam- almenni en öðru nær, á móti mér tók tápmikil kona, síglöð og brosandi. Hún var alls staðar heima, það var sama hvað um var rætt, pólitík, mús- ík, eyjuna hennar eða annað, alltaf með málin á hreinu. Hún lá ekki á skoðunum sínum hvorki á mönnum né málefnum og alltaf tilbúin að taka upp hanskann fyrir lítilmagnann. Hún mundi bókstaflega allt sem á daga hennar hafði drifið. Mundi eftir öllum sem hún hafði hitt og kynnst á sinni löngu lífsleið og það svo undrun sætti. Ég skildi þetta ekki fyrst, en síðar komst ég að því hvernig hún fór að þessu. Jú, hún hélt nákvæma dag- bók alla daga. Fyrst var punktað nið- ur á þann pappír sem til féll og síðan þegar tími gafst til var hreinskrifað í bók. Ragnheiður hafði ávallt eitthvað fyrir stafni, aldrei dauð stund, allur tíminn nýttur. Saumað, lesið, skrifað, alltaf að frá morgni til kvölds. Alltaf gaman að lifa – alltaf hlakkað til næsta dags. Oft, á síðustu fjórum árum þegar hún var komin á dvalarheimili aldr- aðra, þegar hún sýndi okkur enn eitt meistaraverkið sem hún hafði gert með sínum vinnulúnu og krepptu höndum, fylgdi sú saga, að þetta væri það síðasta, saumadótinu pakk- að niður og þeim langa kafla lokað. En nei, í hennar huga var uppgjöf ekki til. Upp var fundin ný aðferð. Þegar hendurnar voru orðnar svo krepptar að hún gat ekki lengur haldið á nálinni þá útvegaði hún sér töng sem hún gat komið fyrir í hönd- um sér og notað til að klemma um nálina. Eljan og útsjónarsemin var þvílík að oftar en ekki stóð maður agndofa og fullur lotningar og stolts og horfði á hvernig þessi snillingur og lífskúnstner leysti þau mál sem hún þurfti að leysa. Að leiðarlokum þakka ég sam- fylgdina og allt það traust sem hún sýndi mér og bið Ragnheiði Guðs blessunar. Einar Waldorff. Elsku langamma mín sem heitir alveg eins og ég er dáin. Mér þótti svo vænt um langömmu mína sem gaf mér alltaf nammi þeg- ar ég kom að heimsækja hana í Vest- mannaeyjum. Hún vildi alltaf fá mig í fangið sitt og strauk kinnina mína og þá kyssti ég hana mikið. Stundum sungum við saman Nú blánar yfir berjamó og líka Gamla Nóa. Ég ætla að kveðja langömmu mína með uppáhaldsbæninni minni og ég held að hún hafi líka verið uppáhalds hennar: Nú legg ég augun aftur, ó, Guð, þinn náðarkraftur mín veri vörn í nótt. Æ, virst mig að þér taka, mér yfir láttu vaka þinn engil, svo ég sofi rótt. (Þýð. S. Egilsson) Góða nótt, elsku langamma mín. Þín Bjarney Linda Einarsdóttir. Í hugann kemur mynd af Ragn- heiði: Hún kemur hlaupandi á eftir okkur í sólskininu yfir fagurgrænt grasið í Kleifahrauninu, létt á fæti, og færir okkur eitthvað sem við höfð- um gleymt, brosir umburðarlynd. Hún er á hvítum skóm með kvarthæl og hælbandi og í samlitum sumar- kjól. Pilsið flögrar um hana í golunni. Hún er fín og falleg, algjör sumar- stúlka. Á níræðisaldri! Kynni okkar Ragnheiðar hófust, er við hjónin, Hilmar Pétur og ég, hófum kennslustörf við Gagnfræða- skólann í Vestmannaeyjum veturinn 1964 til 65. Við komum úr Reykjavík, ásamt tveimur ungum sonum, með takmarkaða starfsreynslu í fartesk- inu. Aldursmunur á okkur og nem- endunum var óverulegur, og fór tölu- verð orka í að láta taka sig alvarlega, ekki síst hjá dönskukennaranum. Því var ómetanlegt fyrir okkur að- komufólkið að eiga athvarf í Þrúð- vangi. Þetta reisulega hús stóð við Skólaveginn, dimmgult úr steini, með tökkum á þakinu eins og kastali. Langamma mín hafði byggt það ásamt þremur börnum sínum, er hún flutti með þeim úr Kelduhverfi til Eyja. Þar réð nú ríkjum heiðurskon- an Ragnheiður Jónsdóttir ásamt elskulegum eiginmanni sínum, Sig- urði Óla, afabróður mínum. Ragn- heiður var glaðsinna kona með mikla útgeislun. Hjá þeim Sigurði bjuggu þá yngri dóttir þeirra, Gerður, afa- og ömmustelpan Ragnheiður Anna, og Kristjana systir Sigurðar. Hólm- fríður, eldri dóttirin, var farin að búa. Glaðværð, góðvild og húmor einkenndu heimilið. Gestrisnin var einstök og stundum rann miðdegis- kaffið saman við kvöldmatarboð. Ragnheiður húsfreyja var afkasta- mikil. Hún virtist geta með annarri hendi lagað hversdagsmat og gert að veislumat, bakað klatta og kleinur og með hinni saumað fyrirtaks fatnað á sitt fólk. Það var gaman að skjótast með henni upp á loft og skoða saumaskapinn; fannst mér ég einu sinni sjá heilu fjöllin af vattúlpum, sem hún hafði saumað, bæði úr nýju og gömlu. Batteríin voru fljót að hlaða sig í þessum heimsóknum hjá gleðibanka- stjóranum og fræðaþulnum. Það var eins og „strembin“ viðfangsefni yrðu mun viðráðanlegri eftir létt og skemmtilegt spjall og fróðlegar frá- sagnir af lífi og starfi í Vestmanna- eyjum. Fyrr en varði var komið vor og næstu þrír vetur liðu sem örskot. Við Hilmar kvöddum Eyjarnar 1968. Um tuttugu árum síðar gistum við hjá Ragnheiði á Hilmisgötunni er ég hélt málverkasýningu í Akóges. Átt- um við þá ljúfar samverustundir með vinkonu okkar. Ragnheiður eignaðist stóran hóp myndarlegra afkomenda. Hún sagði mér eitt sinn, að hún óskaði afkom- endum sínum þess umfram allt, að þeir yrðu góðar og heiðarlegar manneskjur, og einnig væri mikil- vægt að kunna að fara með peninga. Við Hilmar finnum til ævarandi þakklætis til þessara elskulegu hjóna, Ragnheiðar og Sigurðar, og fjölskyldu þeirra, fyrir stuðning og vináttu sem okkur munaði um. Blessuð sé minning Ragnheiðar frá Brautarholti. Við hjónin og synir okkar vottum fjölskyldu hennar inni- lega samúð. Björg Atla. Oft hafði ég heyrt talað um Ragn- heiði Jónsdóttur en ég kynntist henni ekki persónulega fyrr en hún var komin á tíræðisaldur. Þá var hún stödd hjá Ragnheiði dótturdóttur sinni í Reykjavík að halda upp á 94 ára afmælið sitt og brá sér á árshátíð í leiðinni. Í framhaldi af þessum kynnum okkar fékk ég hana til að rifja upp nokkur atriði úr langri ævi sinni. Grannvaxin, hnarreist með glettnisbros á vör sagði hún mér sögu sína. Hún fæddist í bjálkahúsi í Selkirk við Winnipegvatn í Kanada. Margir Vestmannaeyingar höfðu tekið mormónatrú og flutt til Utah á þessum árum og þar á meðal afasyst- ir Ragnheiðar. Hún hvatti pabba hennar til að flytja og það gerði fjöl- skyldan rétt fyrir aldamótin 1900. Pabbi hennar vann í sögunarverk- smiðju á veturna en veiddi fisk í Winnipegvatni á sumrin. Systir Ragnheiðar, Jóna, dó skömmu eftir að Ragnheiður fæddist og greip þá föður hennar óyndi og vildi hann flytja aftur heim. Mamma hennar, sem hafði verið treg til fararinnar í upphafi kunni vel við sig í Kanada og var ófús að hverfa frá nýjum heim- kynnum. Það var þó úr. Ragnheiður var tveggja ára við heimkomuna og altalandi á ensku. Við heimkomuna tók við hin íslenska lífsbarátta og var Ragnheiður níu ára þegar hún byrj- aði að vinna á stakkstæði við að breiða og taka saman fisk. Skóla- skyld varð hún tíu ára og var í skóla til 13 ára aldurs. Sjómenn sem reru með pabba hennar komu úr landi á haustin og bjuggu á heimilinu. Vatnsskortur var viðvarandi og inni- störfin konum erfið. Ragnheiður ætl- aði að læra að sauma og fór sem ung stúlka til Reykjavíkur en leiddist og sneri heim aftur. Margar stúlkur fóru í vist en móðir Ragnheiðar tók það ekki í mál, fannst stúlkum þræl- að út fyrir lítið kaup. Svo var stétta- skipting mikil, annað hvert orð á dönsku og þéringar þóttu fínar. Í æsku Ragnheiðar var fátt um skemmtanir, þó voru böll og stund- um bíó og grímuböll. Henni bauðst starf sem vinnukona í Englandi. Fólki þótti þetta bíræfni en foreldrar hennar samþykktu. Hún sigldi með bát til Grimsby þar sem hún dvaldi í eitt ár. Vinnudagur var langur og launin lág, en Ragnheiður var ung og hraust og fljót að rifja upp enskuna. Hún átti frí hálfan laugardag og einn þeirra fór hún á eigin vegum með lest til London. Húsbændum hennar þótti hún koma seint til baka og fékk hún ofanígjöf. 70 árum síðar heim- sótti hún Grimsby aftur og fékk að skoða húsið sem var eins eftir allan þennan tíma. Ragnheiður kom heim frá Eng- landi 1923 og giftist skömmu síðar Norðmanni og eignaðist með honum þrjú börn, tvö lifðu. Þau skildu. Hún giftist aftur, Sigurður Ólasyni, og eignaðist með honum þrjú börn, tvær dætur og dreng. Dæturnar eru á lífi en drengurinn lést á öðru ári. Ragnheiður mundi vel tímann þegar konur unnu myrkranna á milli. Allt var bakað heima, kaffibaunirnar brenndar í kolavél, ef kol voru þá til, þvottur þveginn á bretti og vatn víð- ast borið í hús. Hún var alla tíð mót- uð af vatnsskortinum sem var við- varandi í Vestmannaeyjum og þoldi aldrei að heyra vatn renna lengi úr krana. Hún sagði mér að hún hefði viljað læra meira og ferðast víðar. Reyndar ferðaðist hún til Kanada og Frakklands á níræðisaldri. Hún var heilsuhraust og lá aðeins eina nótt á sjúkrahúsi. Það var eftir augnaðgerð og veðrið frekar leiðinlegt svo henni þótti gott að fá að hvílast eina nótt á spítalanum. Seinustu árin bjó hún á Hraunbúð- um í Eyjum og undi sér þar vel. Hún hafði yndi af hannyrðum og saumaði meðal annars út jólakort meðan sjónin leyfði. Á 100 ára afmælinu kom fram í viðtali við hana að eft- irlætisefni hennar í sjónvarpinu væri golf, snóker og fótbolti. Uppáhaldslið hennar væri Manchester United. Ragnheiður var einstök mann- eskja. Um leið og ég votta aðstand- endum hennar samúð þakka ég fyrir að hafa fengið að kynnast þessari merku konu. Gunnhildur Hrólfsdóttir. Við mæðgur viljum þakka þér fyr- ir þann hlýhug sem þú sýndir okkur þau ár sem við höfum þekkst. Þegar við heimsóttum Vestmannaeyjar 1996 þá kíktum við til þín og þú tókst á móti okkur með útbreiddan faðm- inn og bauðst okkur inn í kaffi og kökur. Daginn eftir bauðst þú okkur í fiskibollur sem þú matreiddir sjálf. Við dáðumst alltaf að þér fyrir þann dugnað, þú komin á tíræðisaldurinn, matreiddir bakaðir og saumaðir í. Dís hlakkaði alltaf til að heimsækja þig og henni þótti mjög vænt um þegar þú komst og hlustaðir á hana syngja með kórnum í Landakirkju. Dís mun alltaf minnast þín og hugsa um góðu tímana sem þið áttuð sam- an. Megir þú hvíla í friði. Kristín Hildimundardóttir og Dís Bjarney Kristinsdóttir. ✝ Innilegustu þakkir til allra þeirra sem sýndu okkur hlýhug og stuðning við fráfall okkar elskulega föður, sonar, bróður, mágs og frænda, STEFÁNS KARLS KRISTINSSONAR. Guð varðveiti ykkur öll. Hansína Guðný, Kristinn Ingimar, Una, Andri, Alexandra, Aníta og Sara Líf. Ævintýrin eiga sér ekki eingöngu stað í bókum. Jóhanna Bac- her var lifandi ævintýri og að eiga hana að sem barn voru meiri for- réttindi en nokkurt barn gat óskað sér. Að fá Jóhönnu í heimsókn var alltaf byrjun á góðu ævintýri og ef ég hefði verið spurð tíu ára gömul hvort ég vildi frekar fara til Kaup- mannahafnar í vikuferð með Tívolí og öllu því tilheyrandi eða í heim- sókn á Fornhagann, þá hefði sam- veran með Jóhönnu án efa orðið fyr- ir valinu. Hún var nefnilega gædd þeim sjaldgæfa eiginleika að hún gat á töfrandi máta sett sig inn í hugarheim barna og gleymt sér þar klukkutímum saman. Vinkonur mín- ar héldu stundum að nú væri ég far- in að skrökva heldur mikið þegar ég Jóhanna Bacher Ottósdóttir ✝ Jóhanna BacherOttósdóttir fæddist í Austur- Prússlandi 4. nóv- ember 1922. Hún lést á líknardeild Landakotsspítala 17. nóvember síð- astliðinn og var út- för hennar gerð frá Neskirkju 22. nóv- ember. kom úr helgarheim- sóknum frá Jóhönnu, því það sem við höfð- um fyrir stafni hefði hvergi annars staðar orðið að veruleika nema e.t.v. á síðum ævintýrabóka. Stund- um fengu þær svo að koma með í heimsókn til konunnar sem tal- aði við ketti eins og þeir skildu mannamál, framkvæmdi prakk- arastrik með börnun- um í blokkinni, hafði alltaf meira en nóg af sælgæti á boð- stólum og lét köttinn sinn ofan í tösku þegar honum var mál og lét hann hvorki meira né minna en síga fram af svölunum niður í garð til þess að gera þarfir sínar, börnunum og ekki síst sjálfri sér til mikillar skemmtunar. Þegar mamma og pabbi fóru svo í utanlandsferðir var okkur Stefáni bróður alveg sama svo lengi sem Jóhanna gætti okkar, því um leið og hún steig fæti inn á Galtafell réð gleðin ein ríkjum og vinsældir okkar meðal barna í hverfinu óx til muna. Þegar börnin svo komu í heimsókn var Jóhanna fremst í flokki við að skipuleggja enn eitt ævintýrið og þegar ég lít um öxl skjótast upp ótal minningar sem einna helst mætti líkja við senur úr Sound of Music. Ég man t. d. þegar hún samdi lag um Stebba bróður og öll börnin tóku undir sem braust svo út með allsherjarhláturskasti því að hlátur Jóhönnu var meira smitandi en allra skæðustu flensur. Þegar Jóhanna var með okkur börnunum gleymdi hún sér oft á tíð- um alveg og varð sjálf að barni, ég man t. d einu sinni þegar hún var heima á Galtafelli að passa okkur Stefán þá fórum við eitt kvöldið í villtasta koddaslag sem ég hef á ævi minni upplifað í svefnherbergi for- eldra minna. Að lokum stóð Jóhanna gjörsamlega á öndinni alveg úrvinda og við Stebbi fylgdumst með hvern- ig hún steinsofnaði og byrjaði að hrjóta og lætin urðu nánast jafntil- komumikil og hláturkviðurnar. Það þótti okkur alveg afskaplega fyndið og við flissuðum okkur í svefn. En nú er hún Jóhanna okkar sofn- uð svefninum langa og það fyrsta sem kom upp í huga mér var í raun eigingjörn hugsun. Hún litla Hafrún Hekla okkar Sverris mun ekki fá tækifæri til þess að upplifa svona stundir með henni Jóhönnu minni. Hún verður einfaldlega að láta sér nægja að hlusta á sögurnar sem ég geymi í brjósti mínu, því þar kemur hún Jóhanna mín alltaf til með að lifa. Um síðustu jól þegar við fórum í heimsókn til Jóhönnu tók hún fram mikinn doðrant og tilkynnti stolt að þarna hefði hún komið fyrir jóla- kortsmyndum undanfarinna ára og þegar hún blaðaði í gegn um albúm- ið með fjöldann allan af myndum áttaði ég mig á því að ævintýri Jó- hönnu lifa í ótal hjörtum án efa jafn- lífseig og víðlesnustu ævintýrabæk- ur. Stefanía, Sverrir og Hafrún Hekla.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.