Morgunblaðið - 08.11.2007, Blaðsíða 35

veikasti hlekkurinn.“ Hann sagði
jafnframt: „Mér er ljóst, að kirkju-
þingsfulltrúar hafa lagt sig mjög
fram um að ná heilum sáttum í við-
kvæmu deilumáli, þar sem þjóð-
kirkjan hefur ómaklega verið sökuð
um fordóma. Hitt er sönnu nær, að
með niðurstöðu sinni í dag hefur
Kirkjuþing sýnt í verki, eins og frek-
ast var kostur, að þjóðkirkjan metur
samkynhneigða að sjálfsögðu jafnt og
aðra einstaklinga og vill réttarstöðu
þeirra sem besta, þótt skiptar skoð-
anir kunni að vera um notkun orða og
hugtaka.“
Ég tel fulla ástæðu til að taka brýn-
ingu forseta kirkjuþings vel og hvet
alla til þess. Jafnframt tel ég vera
fulla ástæðu til þess að óska þjóð-
kirkjunni og kirkjuþingi til hamingju
með niðurstöðuna en fyrst og fremst
samkynhneigðum sem ég vona að
muni sjá sæng sína útbreidda og nýta
sér þjónustu kirkjunnar þegar lög-
gjafinn hefur breytt lögum á þann
veg sem nauðsyn krefur. Að lokum
minni ég á orð Prédikarans: „Öllu er
afmörkuð stund og sérhver hlutur
undir himninum hefur sinn tíma.“
Lengri útgáfu af þessari grein má
lesa á vefsíðu Morgunblaðsins.
Meira: www.mbl.is/greinar
Höfundur er settur sóknarprestur
í Setbergsprestakalli.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. NÓVEMBER 2007 35
ÝMSIR hafa kvatt sér hljóðs að
undanförnu um nýja Biblíuþýðingu.
Háværastir hafa þeir verið sem hafa
séð útgáfuna sem tækifæri til að tjá
fordóma sína og andúð á kirkju og
kristni. Aðrir hafa
kvatt sér hljóðs af um-
hyggju fyrir því að
frumtextanum sé kom-
ið rétt til skila og
gleðjast yfir því sem
vel er gert og gagn-
rýnt annað.
Það að orðinu „ein-
getinn“ hefur verið
skipt út fyrir „einka-
sonur“ á einum stað
(Jóh 3.16) er meðal
þess sem mest hefur
verið rætt. Sú breyt-
ing var þó kynnt neð-
anmáls í Biblíunni útg. 1981. Raun-
ar var öllum stöðum í
Jóhannesarguðspjalli, þar sem eldri
þýðingar höfðu „eingetinn sonur“
breytt i „einkasonur“ eða „eini son-
ur“ í þeirri útgáfu.
Svo mikilvægt hefur texta- og
guðfræðingum þótt að komast að
merkingu gríska orðsins „monoge-
nes“ að um það hafa verið skrifaðar
margar lærðar ritgerðir. Í ritinu
Theologishes Wörterbuch zum Neu-
en Testament er grein um þetta,
þar sem bent er á að hugtakið er
ekki eingöngu notað um Jesú, son
Guðs, heldur t.d. um Ísak, son
Abrahams, son ekkjunnar frá Nain
og dóttur Jairusar. Í engu þessara
tilvika hefur í íslenskum þýðingum
verið notað orðið „eingetinn“, nema
um Jesú. Í sömu grein er bent á að
Jóhs. guðspj. er eina guðspjallið
sem notar orðið „monogenes“ um
Jesú er það ræðir samband Jesú við
Guð föður til undirstrikunar á kær-
leika Guðs sem sendi einkason sinn
í heiminn. Jóhannes lýsir þessu
sambandi í upphafi guðspjallsins til
að undirstrika að orðið, sem var
Guð, „varð hold og
hann bjó með oss“.
„Monogenes“ vísar því
ekki til meyjarfæðing-
arinnar.
Það vakti umræður
um miðja síðustu öld,
þegar Revised Stand-
ard Version var gefin
út, að orðasambandinu
„only begotten son“
hafði verið skipt út fyr-
ir „only Son“. Þýð-
endur voru ásakaðir
fyrir að með því væru
þeir að afneita meyj-
arfæðingunni og guðdómi Jesú. Í
grein sem Dale Moody ritaði í Jo-
urnal of Biblical Litterature, nr. 4,
1953, neitar hann þessum ásök-
unum, áréttar að þessi ritning-
arstaður komi meyjarfæðingunni
ekkert við, og segir að ástæða
breytingarinnar hafi einfaldlega
verið niðurstaða ítarlegra, málvís-
indalegra rannsókna (the plain dem-
ands of linguistic study). Að sömu
niðurstöðu komst hópur biblíu- og
textafræðinga sem unnu að ensku
þýðingunni New International Ver-
sion sem hefur „one and only son“.
Þessi útgáfa er ein útbreiddasta
þýðing Biblíunnar í hinum enska
heimi. Í hinni þýsku Einheitsüber-
setzung, sem unnin var í samvinnu
guðfræðinga, bæði kaþólskra og
mótmælenda, er notað orðið einka-
sonur (dass er seinen einzigen Sohn
hingab). Það er því ljóst að nið-
urstaða íslensku þýðingarnefnd-
arinnar er hvorki röng þýðing, af-
neitun á meyjarfæðingunni né
tilraun til blekkingar, heldur studd
niðurstöðum færustu biblíu- og
grískufræðinga. Þýðingin einkason-
ur, kemur betur til skila því sem
guðspjallamaðurinn vildi sagt hafa
um samband Guðs föður og Guðs
sonar, með áherslu á það kærleiks-
verk Guðs að gefa heiminum einka-
son sinn.
Vegna nýju þýðingarinnar á
ávarpi Páls postula, „bræður“ í
„systkin“ eða „bræður og systur“
má geta þess að í Intermediate
Greek-English Lexicon, sem gefin
var út af Oxford University Press
1976, er orðið „adelphoi“, sem fram
að þessu hefur verið þýtt með
„bræður“, þýtt með „brothers and
sisters“.
Það orkar tvímælis hvort svara
eigi skætingi og rangfærslum þeirra
sem skrifa af illum huga til kirkju
og kristni, svo sem skrifum Illuga
Jökulssonar. Hann virðist una sér
betur í félagsskap Gróu á Leiti en
Ara fróða, sem kaus að hafa það
sem sannara reyndist. Auk fákænn-
ar umræðu um hugtökin „einget-
inn“ og „einkasonur“ segir Illugi í
grein sinni Að breyta bók í blaðinu
24 stundum 27. okt. sl., að það sé
„víst búið að breyta“ öllum ritning-
arstöðum, þar sem Jesús talar um
þræla, á þann veg að hann tali nú
aðeins um þjóna. Telur Illugi þetta
gert til að fegra ásýnd Jesú. Eins og
annað sem Gróa er borin fyrir er
þessi staðhæfing röng. Þessir ritn-
ingarstaðir, sem eru fjórir (Mt
20.27; Mk 10.44; Jóh 8.34 og 8.35),
eru allir óbreyttir. Svona langt geta
menn seilst eftir verkfærum til að
smíða sér klubbur til að berja á
kirkju og kristni. Sömu ættar eru
skrif Óla Gneista í sama blaði hinn
31. okt, þar sem hann reiðir sleggju
sína hátt til höggs og fellir dóma á
báðar hendur. Talar Óli Gneisti um
„kattarþvott ríkiskirkjunnar“ í mál-
efnum samkynhneigðra vegna þess
að orðinu „kynvillingar“ hefur verið
sleppt í þýðingunni á 1. Kor 6. 9 og
þess í stað sett „enginn karlmaður
sem lætur nota sig eða notar aðra
til ólifnaðar“. Fyrrnefndar erlendar
þýðingar hafa hér „male prostitu-
tes“ og „homosexual offenders“
(NIV) og „Lustknaben“ og „Kna-
benschänder“ (Einheitsübersetz-
ung). Einnig þessar breytingar eiga
sér rætur í fræðilegri rannsókn-
arvinnu en ekki í einhverri henti-
stefnu. Ekki veit ég hvaða virðingu
framangreindir menn, Illugi og Óli,
bera fyrir eigin störfum og hvort
þeir taka mið af því þegar þeir
dæma verk annarra. Hitt veit ég að
biblíu- og textafræðingar sem vinna
að þýðingum biblíutexta stefna ekki
fræðimannsheiðri sínum í voða með
fúski sem þeir kumpánar ætla þeim.
Eingetinn eða…
Sigurður Pálsson
skrifar um biblíuþýðingar »…niðurstaða ís-lensku þýðing-
arnefndarinnar er
hvorki röng þýðing, af-
neitun á meyjarfæðing-
unni né tilraun til blekk-
ingar, heldur studd
niðurstöðum færustu
biblíu- og grísku-
fræðinga.
Sigurður Pálsson
Höfundur er fyrrv. sóknarprestur og
sat í ritnefnd nýrrar biblíuútgáfu.
kennara er líka alltof tyrfið. Þeir
kjarasamningar og taxtar sem unnið
er eftir eru barn síns tíma og festa
aðila of mikið í deilum um auka-
atriði. Einfaldast væri að semja um
föst mánaðarlaun fyrir að skila
ákveðinni vinnu og árangri án tíma-
mælingar, líkt og gerist í því um-
hverfi sem aðrir starfa. Þannig væri
umræðan gegnsærri og samnings-
staða kennara betri þegar sam-
anburðurinn liggur fyrir.
Við þurfum að skapa þannig um-
hverfi að kennarar séu stoltir af
sínu starfi. Það mundi fljótt smitast
til barnanna okkar og auka gagn-
kvæma virðingu innan veggja skól-
anna. Við þurfum líka að breyta við-
horfi okkar sjálfra. Við gerum
auknar kröfur um að kennarar ali
börnin okkar upp, kenni þeim aga
og veiti þeim einstaklingsmiðað nám
en berum samt ekki virðingu fyrir
starfsgreininni sem slíkri. Við verð-
um að raunveruleikatengja þessar
kröfur okkar og átta okkur á því að
sama lögmál gildir innan veggja
skólanna og úti á hinum almenna
markaði: hæfu fólki þarf að greiða
góð laun til að halda því í starfi.
» Sama lögmál gildir innan veggja
skólanna og úti á hinum
almenna markaði:
hæfu fólki þarf að
greiða góð laun til
að halda því í starfi.
Höfundur er móðir þriggja
grunnskólabarna.