Morgunblaðið - 20.12.2007, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 20. DESEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING


 





 


  
 

 





 
 
  


!"#$ %&%'()*++#
 
   

!
+( ,++ !#-
"
#
$

 %
.#")&/+*( 
#&



!

' 
(   
 )
")( ,++ !#-
*+ 
,
# 


,,
 %

#" 0 (% 1!2(
 
- 
.
( 
 
/,
 )
3$43!# ""3")
 
) 

( 
0
5+((06(#"+7
1
(2


3
&,
'3 2+ !
# 
4 +
*   
4!


 







 
 
  


.#")&/+*( 
#&



!

' 
(   
 )
'3 2+ !
# 
4 +
*   
4!


  $(8#!"

4!
   

4!


4 "!()#"
5 !
* 


!
"%# &8$
1
4,
6
+) 
()
!
9!#.%#"" 
*) 2
   

7%%&  $"% 1!83(4%+ 

#
(!

*+ 
(2(:))#+.(#"+4:
4 8

9 
(+ $








;*( "1$
&

#) 
::
!
</9(( "43)#!
5  
 +! 

9!!+#

# ;
4!


4 #)!
 
&

7%%& (*+!:(#
# 
(22
<  
*+ 
2($&*%(= /#""

(!&
 ! $:( )!&*
  

# +!




   
9" "6"!//*((9!
1
 
2 
)
($ 9"!#+3 """
(+
*+ 
<6(!)$#8.$ "
# +!
 !
:+ %=
* !
 















  +( ,++ !#-
"
#
$

 %
")( ,++ !#-
*+ 
,
# 


,,
 %
5+((06(#"+7
1
(2


3
&,
3 $$=&*
# ""3>??@
/+,
9 
 8

36")$2( 
/&
 
*8 
( # ""
/+,
/
$ 
>
.
7+,
( 
  ,

,
<(#!4,(01!6 (") 
*
(2

4!


 43" !!3 #1"#"A%"==

5
 
5 !

 
&,
3 "" ,++ 
&
 
+  

!
1"#3#()3 ===


9.
+!
?,
&,
,,9,








!"#$ %&%'()*++#
 
   

!

#" 0 (% 1!2(
 
- 
.
( 
 
/,
 )
3$43!# ""3")
 
) 

( 
0
"3+89-#$%"0
4%+3=
0  
,
@ 


!
+%9((#043 ""22( "" 
*+) 


*,
 B2+:(") "#01&3!#
A
  


!
9#(") =!.(% "#
 
 A  

!
C1+#(%"

     .
0 8+
    
( 2() *

,
#
$
(  "" &*
(
!


!








D < E 
E * .
4
$=.
/8+$=.
(
.
2  .
  *
 .
(8&.
B .
 8 


) .
3 2.
(
.
6+ 2.
 .
*
 .
*  .
B *) .
( ) .
(  .
1 


 2 ( C.
0 .
(  .
 .
*  .
4;22


5 &)
@D
E.
(
.
B .
 8 .
) 


8+ 
6.
  2.
 8 


) 8  
.
#2.
 .
B .
 8 


8+ 
 %.
6+ 2.
*
 


 8 ( 
$ .
(
 #.
#2


 2 8 .
*
  < E 
E0
8  
.
   =.
   #  .
4+ .
(! 


  *$
4!


 .
" 2 *
 
2 $  %.
 
.
#  .
( (%).
(! 


 $=.
* .
(+  .
#+)  .
#  
) .
 .
  $=.
(%).
? &2 .
( + 2 (! 
.
 $=


  6.
4+


(2

#%2
 @D
E.
( .
(! 

/8+2 2
 .
(  .
"=+ ) .
3 2.
*  
#%,


  ( %( C.


*  
#%,
'  D <
)  
3 



;'E
D<
 
 
*&. 3$+*#A2++%9""#" ""

 

(
0A2 
 
!
)
$.

EF,
$
GHHI.
8 
4
 $ ,
# $=


 
 .
A
$=




 
 ,
6C1++31!)#)/2" "
,#,
/
J
*+ 

:(#F:(#1!A4:(#
5  
 +! 

+3 "" #&*1!$&1!==
:2
8

!
 "# "" 4)$==
(
(   
4!


4
#!(*
# 

    
4!


4 41"3 !- "3#43
9
4&J

!
/*:" "!/

&
4&J

!
(( 2 3+9#$

# ;
4!


 D%#( +( 3"/
( 


5  
 +! 

!
36!(#1!&1+ "8/9+#
* 8 

4   
<
/*:" "!/: 
 $
: 
 
*+ 
Í BÓKINNI segir
frá lítilli sjö ára
stúlku sem er rænt
af Skallaskelli sem
er herfilegt tröll.
Hann læsir hana inni
í rammgerðu búri í
ófélegum helli sín-
um, uppi í fjöllunum
fyrir ofan Álfadal.
Hún á fyrir til-
verknað seiðsins
„umbreytingarsull-
umbulls“ að verða að
skessu og brúður
tröllastráks. Búálfar
og tannálfar eru ekki sáttir við
ráðahaginn og leggja á ráðin um
að frelsa hana, enda eiga álfar
ýmissa harma að hefna vegna yf-
irgangs tröllanna sem stela, éta
álfa og kvelja þá.
Í bókinni er að finna fjölskrúð-
ugt gallerí af ævintýraverum.
Hraði og spenna ráða för. Stíllinn
er fjörlegur. Höfundur
hefur gott ímyndunar-
afl og auga fyrir svið-
setningu, samtölum,
húmor og gauragangi.
Hann hefði að ósekju
mátt einfalda gerð
sögunnar og huga að
kynímyndum – því
sagan er fyrir börn.
Draga úr útúrdúrum,
skýringum og fækka
senum og setningum.
Fjölmargar nútíma-
legar og skemmtilegar
teikningar prýða bók-
ina sem kemur út bæði
á Íslandi og í Finnlandi.
Fjörleg og nútíma-
leg ævintýrasaga
BÆKUR
Barnabók
Eftir Stefán Sturlu Sigurjónsson.
Teikningar: Jean Antoine Posocco.
Fjölvi 2007, 60 bls.
Alína. Tönnin og töframátturinn
Friðbjörg Ingimarsdóttir
Alína Bókarkápa með
teikningu Jean Posocco.
VESTFIRSKA forlagið
veðjar á afþreying-
arhestinn með því að
gefa út fleiri Ástarsögur
að vestan – Silju –um
þessi jól. Í fyrra kom út
fyrsta bókin í flokknum,
Harpa, og næst verður
það Birta, ef að líkum
lætur. Guðrún Jónína
Magnúsdóttir skrifar
Silju af mikilli frásagn-
argleði; bókin er spenn-
andi en látlausar, beinar
lýsingar einkenna frá-
sögnina þegar sagt er
frá ástum, sorgum og
gleði nútímakonunnar
Silju héraðslæknis og
vinkvenna hennar. Vegna þessara
augljósu kosta bókarinnar, og vegna
þess að þetta eru ekki fagurbók-
menntir, hefur hagnaðarvon Vest-
firska forlagsins orðið vönduðum
vinnubrögðum yfirsterkari þegar
ákveðið var að gefa hana út. Hvorki
virðist bókinni hafa verið ritstýrt né
hún prófarkalesin almennilega og er
það forlaginu til mikilla vansa og
höfundur geldur þess auðvitað.
Vandinn að ritstýra felst einna
helst í því að biðja höfunda að laga
málfar, stytta eða skýra efnisgreinar
eftir atvikum, sleppa málalengingum
og endurtekningum, gæta þess að
samræmi verði í tíma, persónur og
staðir verði skýrir í
hugum lesenda og svo
mætti lengi telja. Ást-
arsagan Silja geldur
þess að ekkert af
þessu virðist hafa ver-
ið gert hjá forlaginu.
Bókin er sögð vera
sjálfstætt framhald af
Hörpu, sem kom út í
fyrra, en samt er
reynt að útskýra per-
sónur þeirrar sögu í
formála þar sem allt
of mörg nöfn á fólki og
bæjum koma fram í
stuttu máli til þess að
lesandi geti sett sig
inn í aðstæður. Per-
sónur Guðrúnar eru
áhugaverðar og lifandi og ætti að
vera hægur vandi fyrir hana að veita
þessar upplýsingar í rás sögunnar.
Guðrúnu lætur vel að skapa
áhugaverðar persónur og söguþráð
en það er skömm að því hve Vest-
firska forlagið kastar til höndum við
að hjálpa henni að taka fyrstu skref-
in á ritvellinum.
Veðjað á
afþreyinguna
BÆKUR
Skáldsaga
Eftir Guðrúnu Jónínu Magnúsdóttur,
Vestfirska forlagið 2007. 162 bls.
Ástarsögurnar að vestan: Silja
Hrund Ólafsdóttir
Guðrún Jónína
Magnúsdóttir
MEÐ hetjur á heilanum fjallar um
mikilvægt sumar í lífi 13 ára
brettagaursins Sigurðar. Hann
dvelur í gömlu sveitinni hans
pabba síns og öðlast við það nýja
lífssýn. Sigurður verður ýmiss vís-
ari um tungumálið
okkar, sögu landsins,
bókmenntaarfinn,
jarðfræðina og bús-
hætti til sveita. Guð-
jón Ragnar skrifaði
þessa bók sem
kennslubók og hún er
mjög skemmtileg sem
slík. Hún myndi lífga
upp á hvaða kennslu-
stund sem er, enda er
um að gera að
skemmta sér um leið
og maður lærir. Mikil
áhersla er lögð á ís-
lenska tungu og snið-
ugar orðaskýringar eru í lok hvers
kafla til að auka orðaforða lesenda.
Hins vegar finnst mér skopparinn
Sigurður tala of þroskað mál fyrir
sinn aldur. „Við spjölluðum margt
á leiðinni, enda vorum við helmingi
lengur á traktornum en á venjuleg-
um fólksbíl. Þessi notalegi
ferðamáti bauð upp á nán-
ar samræður og vettvang
til að styrkja vináttubönd.“
(16) Sigurður hefði í tali
mátt vera – alla vega til að
byrja með – meiri and-
stæða við sveitafólkið sem
hann lærir af að vanda mál
sitt.
Uppbygging sögunnar
markast af því að Guðjón
Ragnar hugsar hana sem
kennslubók. Framvindan
felst í því að farið er frá
einum fræðslupunkti til
annars og minna er hugsað
um að skapa spennu. Það finnst
mér stærsti galli bókarinnar, en
þótt átökin séu kannski lítil, þá öðl-
ast aðalhetjan okkar þó þroska þar
sem lífsviðhorfið og gildin hafa
breyst í lok bókarinnar: „Ég var að
breytast, kannski var töffaða
skopparaímyndin á góðri leið með
að víkja fyrir sveitamanninum.“
(137)
Titillinn vísar til þess að sveitin
hans Sigurðar er á Njáluslóðum og
hann kynnist hetjum þeirrar bókar
á dularfullan máta. Ég hefði viljað
hafa þann þráð sögunnar efn-
ismeiri, en hann hefði t.d. verið til-
valinn til að skapa spennu. Annars
kynnast ungir lesendur öðrum
hetjum í þessari bók og ekki minna
mikilvægum fyrirmyndum í dag.
Það er hvunndagshetjan, hinn ís-
lenski sveitamaður sem er stoltur
af tungumáli sínu, landi og menn-
ingu, og tekst að hafa áhrif á unga
skopparatöffarann. Guðjón Ragnar
vill greinilega vekja álíka áhuga
hjá tilvonandi lesendum sínum, og
ef það tekst er það meira en gott
mál.
Það er leikur að læra
BÆKUR
Barnabók
Eftir Guðjón Ragnar Jónasson. Myndir:
Freydís Kristjánsdóttir. Salka. 2007. 160
bls.
Með hetjur á heilanum
Hildur Loftsdóttir
Skoppari í sveit Bók-
arkápa bókar Guð-
jóns R. Jónssonar.