Morgunblaðið - 19.04.2008, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. APRÍL 2008 19
MENNING
„HVÍLÍKUR
léttir“, eru upp-
hafsorð Holland
Cotter, gagnrýn-
anda New York
Times í gær, en
þar er fjallað um
sýningu Ólafs
Elíassonar í
MoMA og P.S.1 í
New York, er
verður opnuð almenningi á morgun.
Cotter segir sýningu Ólafs vel þegið
andsvar við drasl-listsýningum ára-
tugarins sem er að líða er miðaðar
voru við aum fjárráð, fátæklega
sýningarstefnu og fánýt verk. Hann
líkir list Ólafs við abstrakt málara-
list, „sem afhjúpast hægt fyrir aug-
um manns“. „Þetta er list tilbrigð-
anna, frekar en tiltekins markmiðs.
Hún kortleggur sjónrænt þema,
segir manni síðan að bíða, horfa,
bíða lengur og uppgötva að eitthvað
er að gerast. Kyrrstæður hlutur er í
rauninni á hreyfingu; gluggi sem
sýnir útsýnið fyrir utan húsið í
gegnum eins konar kviksjá, snýr
veruleikanum á hvolf, en þó ekki al-
veg“.
Lokaorð umsagnar Cotter eru á
þá leið að sýningin vísi veginn inn í
listsköpun framtíðarinnar, handan
við „útsöluofhlæði“ samtímans. Í
þeim skilningi telur gagnrýnandinn
að sýningin afhjúpi hversu stutt á
veg listir hafa komist á þessum
fyrsta áratug nýrrar aldar.
Daniel Kunitz, gagnrýnandi The
New York Sun, fer ekki síður já-
kvæðum orðum um sýninguna.
Hann segir verk Ólafs vera þess eðl-
is að það sé „ekki svo margt að
„horfa á“ en mikið sem þarf að með-
taka. […] Verk Ólafs eru tilraun til
að gera það sem list hefur alltaf
gert: láta mann sjá heiminn frá nýju
sjónarhorni, sjá hann upp á nýtt“.
„Hvílíkur
léttir“
MoMA sýningu Ólafs
vel tekið í New York
Ólafur Elíasson
KARLAKÓRINN Fóstbræður
heldur tónleika í Langholts-
kirkju í dag kl. 16. Þetta eru
síðustu tónleikarnir í vor-
tónleikaröð kórsins. Efnis-
skráin er fjölbreytt að vanda.
Að tónleikum loknum mun kór-
inn vinna að upptökum fyrir
væntanlegan hljómdisk. Að
auki er kórinn að búa sig undir
tónleikaför til Vilnius í Litháen
í sumar, en þar munu Fóst-
bræður taka þátt í tónlistarhátíðinni St. Krist-
opher Summer Festival með tónleikum ásamt St.
Christopher Chamber Orchestra of Vilnius og
Steinunni Birnu Ragnarsdóttur píanóleikara.
Stjórnandi Fóstbræðra er Árni Harðarson.
Tónlist
Fóstbræður syngja
í Langholtskirkju
Árni Harðarson
kórstjóri
TVÍBURASYST-
URNAR Gunnhildur og
Brynhildur Þórðardætur
opna sýninguna Prjóna-
heimur Lúka í dag kl.16 í
galleriBOX á Akureyri.
Systurnar skipa listadúó-
ið Lúka Art & Design en
þær hafa verið í sam-
starfi við Glófa á Akureyri þar sem þær hönnuðu
mynstur fyrir íslensku ullina sem Glófi prjónaði.
Hugmyndin að mynstrinu er unnin út frá lakkr-
ískonfekti og lakkrísreimum og eru þær nú búnar
að setja upp innsetningu og hanna vörur úr efn-
inu. Systurnar stefna svo á að fara með sýninguna
utan í haust eða næsta vor á vegum Útflutnings-
ráðs Íslands.
Hönnun
Lakkrísprjón Lúka
sýnt í Boxi
Gunnhildur og Brynhild-
ur Þórðardætur
ÁTAK, félag fólks með þroska-
hömlun, stendur fyrir gjörn-
ingi í tengslum við listahátíðina
List án landamæra við Alþing-
ishúsið í dag. Ætlunin er að
þátttakendur standi hönd í
hönd umhverfis húsið og slái
hring utan um það.
Aðstandendur taka sér-
staklega fram að þetta séu ekki
mótmæli, heldur sé ætlunin
með gjörningnum að minna á tilvist þroskahaml-
aðra og efla samstöðu þeirra. Allir, fatlaðir og
ófatlaðir, eru hvattir til þess að mæta, sýna sam-
stöðu og njóta samverunnar.
Gjörningurinn fer fram klukkan eitt og æski-
legt er að þáttakendur mæti stuttu fyrr.
Gjörningur
Hringur sleginn
um Alþingishúsið
Alþingishúsið
PLATA sem hef-
ur að geyma Sjö-
strengjaljóð og
fleiri verk eftir
Jón Ásgeirsson
fær stórgóða
dóma í nettíma-
ritinu Classical
Lost and Found,
sem sérhæfir sig
í að fjalla um
„óþekkta tónlist frábærra tón-
skálda og frábæra tónlist óþekktra
tónskálda“. Það voru Íslensk tón-
verkamiðstöð og Smekkleysa sem
gáfu plötuna út í tilefni af 75 ára
afmæli Jóns fyrir fáum árum, en
þar leika bæði Kammersveit
Reykjavíkur og Blásarakvintett
Reykjavíkur.
Gagnrýnandinn, Bob McQuiston,
hleður hvert verkið af öðru lofi og
segir notkun Jóns á þjóðlegum
tónlistararfi minna á tónskáld á
borð við Grieg, Carl Nielsen, Paul
Hindemith og Béla Bartók.
Þá fá flytjendurnir ekki síður
hrós gagnrýnandans, en hann seg-
ir að Kammersveit Reykjavíkur
hljóti að vera sannkölluð virtúósa-
sveit, þar sem flutningurinn sé
stórkostlegur. Í lokin segir hann:
„Plötur með kammertónlist ger-
ast ekki betri en þessi, og það seg-
ir mikið sé tillit tekið til þess að
einleikshljóðfæri í verkunum eru
líka mörg. Strengirnir eru silki-
mjúkir, blásararnir opnir og lausir
og píanóleikurinn heilsteyptur og
hljómfagur. Hljóðið er vel og jafnt
blandað og þægilegt áheyrnar.
Heillandi tónlist og frábært hljóð
eiga sinn þátt í að gera þessa
kammertónlistarplötu algjörlega
einstaka.“
Sjöstrengja-
ljóð hrífur
Jón Ásgeirsson
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
ÞAÐ eru tíðindi á Íslandi þegar lítill kamm-
erhópur nær tvítugsafmæli. Það er ekki eins-
dæmi, en afar sjaldgæft, að tónlistarfólk haldi það
út að spila saman svo lengi, því slík vinna er í
flestum tilfellum – og sannarlega í tilfellinu sem
hér um ræðir – hrein viðbót við aðra vinnu; launa-
vinnuna – lifibrauðið.
Tríó Reykjavíkur fagnar tvítugsafmæli um
þessar mundir en það voru Guðný Guðmunds-
dóttir fiðluleikari, Gunnar Kvaran sellóleikari og
Halldór Haraldsson píanóleikari sem stofnuðu
það á sínum tíma. Halldór hætti árið 1996, en við
hans sæti tók Pétur Máté.
„Við Guðný vorum að telja þetta saman í gær-
kvöldi og okkur telst til að þetta séu næstum 90
tónleikar sem tríóið hefur haldið,“ segir Gunnar
Kvaran hróðugur, þar sem hann er truflaður í
miðjum afmælisundirbúningnum, en afmælið
verður haldið hátíðlegt á tónleikum tríósins í
Hafnarborg annað kvöld kl. 20.
Kvartett fyrir vinahjón
Eins og ævinlega er efnisskrá tríósins fjöl-
breytt og sérlega mikið í lagt núna. „Við ætlum
fyrst að flytja kvartett eftir Þorkel Sigurbjörns-
son sem hann kallar Hafnarborgarkvartettinn.
Þetta er verk sem hann samdi fyrir okkur 1990,
þegar við vorum að byrja með tónleikaröð okkar í
Hafnarborg. Kvartettinn er sérstakur, því hann
er fyrir tvær fiðlur og tvö selló, – enga víólu, en
það kemur til af því að á þessum fyrstu tónleikum
vorum með vini okkar – hjón – í heimsókn, en þau
spiluðu á fiðlu og selló eins og við, og þess vegna
samdi Þorkell verkið fyrir þau hljóðfæri, en ekki
hefðbundinn strengjakvartett. Þorkell á líka af-
mæli á árinu, verður sjötugur, og okkur langaði
að gleðja hann með því að flytja verkið aftur
núna,“ segir Gunnar. Vinahjónin eru víðs fjarri en
þess í stað fá Gunnar og Guðný tvær ungar konur
til liðs við sig, systurnar Pálínu og Margréti
Árnadætur, en svo vill til, að Pálína var á sínum
nemandi Guðnýjar og Margrét nemandi Gunnars.
Fínleg stemning
Memorabilia heitir nýtt verk sem Hafliði Hall-
grímsson hefur samið sérstaklega fyrir Tríó
Reykjavíkur og afmælistónleikana.
„Hafliði tileinkar okkur þetta verk, og við erum
afskaplega hamingjusöm yfir því að hafa fengið
verk frá honum á þessum tímamótum. Hann lauk
við verkið nú í apríl, þannig að við erum bara
nýbúin að fá það í hendurnar. Það er alltaf mjög
spennandi að frumflytja ný íslensk verk.“
Hafliði er sellóleikari eins og Gunnar en að-
spurður segir Gunnar tónskáldið ekki gefa selló-
inu neinn sérstakan forgang. „Hann skiptir þessu
mjög réttlátlega milli hljóðfæranna. Ef eitthvað
er, þá er hlutur píanósins stærri en sellósins og
fiðlunnar, því allt miðbik verksins er eiginlega pí-
anósóló með undirleik strengja. Þetta er stemn-
ingsverk; mjög fíngert og alveg í anda Hafliða,“
segir Gunnar.
Glæsilegt og magnþrungið
Eftir hlé er komið að stórvirki í kammertónlist-
inni, Tríói í a-moll ópus 50 eftir Pjotr Tsjaíkovs-
kíj. „Hann samdi þetta í minningu um vin sinn Ni-
kolaí Rubinstein á árunum 1882-3. Það er
greinilegt að Rubinstein hefur verið náinn vinur
Tsjaíkovskíjs, því það er svo mikill harmur í verk-
inu – það er svo harmrænt. Fyrsti þátturinn heit-
ir meir að segja Harmur, eða Pezzo elegiaco.
Þetta er rosalega glæsilegt og magnþrungið verk,
og mikil upplifun að spila það,“ segir Gunnar.
Alltaf gaman að frumflytja
Gunnar segir að þegar litið sé til baka sé erfitt
að nefna einstök atriði sem standi upp úr. „Það
sem mér finnst vera óskaplega dýrmætt fyrir
okkur er að hafa getað fengið fastan samastað,
eins og gerðist 1990 þegar við fengum Hafn-
arborg; að hafa tækifæri til að móta val gesta-
flytjenda og ráða algjörlega dagskránni og efnis-
vali. Á þessum 90 tónleikum er töluvert mikið af
íslenskum verkum og mörg þeirra höfum við
frumflutt. Þetta hefur verið skemmtilegt og gef-
andi, og það að hafa þessa tónleikaröð hefur orðið
til þess að við höfum orðið að halda saman sem
hópur. Það er okkur afar dýrmætt.“
Þetta er okkur dýrmætt
Tríó Reykjavíkur fagnar tvítugsafmæli með sérstaklega glæsilegri dagskrá í Hafnarborg
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Tríó Guðný Guðmundsdóttir, Pétur Máté, Margrét Árnadóttir, Gunnar Kvaran og Pálína Árnadóttir.
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
„ÞETTA er verkefni fyrir minni og
meðalstór fyrirtæki sem vilja
styrkja okkur mánaðarlega. Okkur
finnst mikilvægt að tengjast þeim
vel og þykir mikið til þeirra koma að
vilja sinna þessari félagslegu
skyldu,“ segir Bergsteinn Jónsson,
starfsmaður UNICEF, Barnahjálp-
ar Sameinuðu þjóðanna á Íslandi.
Verkefnið sem um ræðir hefur tekið
á sig þá mynd, að nú vill UNICEF
þakka þeim fyrirtækjum sem þegar
eru styrktaraðilar, en bjóða um leið
nýjum að slást í leikinn. Fyrirtækin
fá að launum sérstakan listmun sem
þau geta prýtt húsakynni sín með.
„Peningarnir renna til mennta-
verkefna í Vestur-Afríku, og þess
vegna létum við gera lítil pappahús
sem eru táknræn fyrir uppbyggingu
skóla og menntunar. Sá mikli al-
þýðulistaður, Þorlákur Morthens,
tók okkur opnum örmum og af sinni
einskæru vinnugleði málaði hann
húsin hundrað. Öll eru þau merkt,
og ekkert þeirra er eins.“
Fyrirtækin sem þegar styðja
verkefnið fá sitt hús, en þau fjörutíu
hús sem af ganga bíða nýrra styrkt-
araðila. Öll húsin verða sýnd í Salt-
félaginu á Granda til 25.apríl.
Tolli málar
hundrað hús
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Litagleði Húsin hans Tolla eru leiftrandi litaleikur. Hann gaf bæði vinnu
og efni til verksins og styrkir þannig sjálfur Barnahjálpina á Íslandi.
♦♦♦