Morgunblaðið - 19.04.2008, Blaðsíða 44

44 LAUGARDAGUR 19. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Gatan er vörðuð gleði og
sorgum,
gjöf er vort æviskeið.
Einn í dag, svo annar á morgun
allir á sömu leið.
(P.E.)
Æviskeiði listamannsins Gunnars
Arnar Gunnarssonar á þessari jörð
er lokið. Vegir Guðs eru órannsak-
anlegir. Kynni okkar Gunnars Arnar
hófust þegar ég var í hinu pólitíska
vafstri í kjördæminu. Gunnar bauð
mér í heimsókn til þess að kynna
mér viðfangsefni og hugðarefni
listamannsins á Kambi í Rangár-
vallasýslu. Umhverfið á Kambi er
einstakt, fallegt og ber þeim hjónum
Gunnari og Þórdísi og fjölskyldu
fagurt vitni um samheldni, næmni
og fallegt handbragð. Að Kambi var
kominn maður sem lifði á listinni.
Mörgum þótti hátterni listamanns-
ins sérstakt. Hann var eitthvað að
bauka við að mála á striga, þegar al-
gengara var að á bændabýlum væru
menn að fást við hefðbundin land-
búnaðarstörf. Þetta var áður en það
varð móðins að búa í sveitinni.
Gunnar var stóhuga, með mikla
drauma, hafði gaman af tónlist og
fékkst við spilverk auk þess sem
hann málaði fjöldann allan af falleg-
um myndum. Hann sagði mér frá
vinum sínum, listamönnum, sem
stundum komu í heimsókn í sveitina
þar á meðal Magnúsi Kjartanssyni
sem hafði svo sannarlega tengingu á
Suðurlandið og ég kannaðist vel við.
Ákaflega vel fór á með okkur og ég
er stoltur af því að hafa getað lít-
illega aðstoðað við uppbyggingu
gallerís á Kambi og er honum þakk-
látur fyrir að hafa boðið mér á marg-
ar skemmtilegar og spennandi sýn-
ingar, sem ekki voru sérstaklega
hefðbundnar en opnuðu þó augu mín
og annarra fyrir því að lífið og listin
birtist okkur í fjölbreytilegu formi.
Andrúmsloftið og aðstaðan á Kambi
er einstök og sýnir hvað hægt er að
gera þegar vilji, atorka, áræðni og
áhugi er fyrir hendi. Hann hampaði
ungum og gömlum listamönnum,
mönnum eins og Ólafi Elíassyni áður
en hann varð heimsfrægur og öld-
ungnum Kíkó Korríró – eins og það
er langt bil á milli þeirra með fullri
virðingu fyrir listsköpun þeirra
beggja. Okkar síðasti fundur var
fyrir skömmu þegar við hittumst ör-
skotsstund í Kringlunni ekki alls
fyrir löngu. Við vorum ákveðnir að
hittast með vorkomunni á Kambi
þegar lóan væri komin í túnið tilbúin
að fylgjast með listsköpuninni í hinu
alþjóðlega galleríi sem þar er. Ég
hrósaði Gunnari sérstaklega fyrir
Gunnar Örn
Gunnarsson
✝ Gunnar ÖrnGunnarsson
myndlistarmaður
fæddist í Reykjavík
2. desember 1946.
Hann lést á bráða-
deild Landspítalans
við Hringbraut 28.
mars síðastliðinn og
var jarðsunginn frá
Neskirkju í Reykja-
vík 11. apríl.
hve vel hann leit út.
Hann svaraði í glettni:
„ Já, lagsmaður, mað-
ur sléttist svona með
regluseminni og aldr-
inum.“ Þó að æviskeiði
listamannsins Gunn-
ars Arnar sé lokið hér
á jörðinni mun list
hans lifa um aldur.
Hver veit nema þeir
listamennirnir Gunn-
ar Örn og Magnús
Kjartansson fáist
áfram saman við sam-
spil og listsköpun eins
og þeir gerðu svo oft í hinu jarð-
neska lífi? Eiginkonu Gunnars Arn-
ar, Þórdísi Ingólfsdóttur, og börnum
votta ég mína dýpstu samúð.
Ísólfur Gylfi Pálmason.
Síminn hringir í vasanum þar sem
ég sit í langferðabíl á strandveginum
milli Cannes og Nice á miðvikudags-
morguninn var og á litla skjánum
birtist nafnið „Gunnar Örn Kamb-
ur“. Við áttum síðan stutt en glatt
samtal eins og oftast þegar við töl-
uðum saman og ákváðum í lokin að
heyrast fljótlega aftur. En nú kemur
það „aftur“ ekki aftur, því tveimur
dögum síðar kvaddir þú þennan
heim fyrirvaralaust.
Þínu dagsverki var alls ekki lokið í
listinni þar sem þú hefur verið í stöð-
ugum þroska og þróun í leit þinni að
persónulegri tjáningu gegnum
myndlistina. Mark þitt á og framlag
til íslenskrar listasögu verður ekki
afmáð og bera verður mikla virðingu
fyrir þínu lífsverki.
Upphafleg kynni okkar eru mjög
minnisstæð og hófust þegar þú hélst
stóra sýningu í kjallara Norræna
hússins á sjöunda áratugnum þar
sem þú sýndir kröftug expressjón-
istísk málverk sem þú komst með
heim frá Kaupmannahöfn. Þú og
þessi verk höfðu mikil áhrif á mig og
marga aðra myndlistarmenn sem þá
voru að stíga sín fyrstu spor í mynd-
listinni. Verk þín hafa alltaf staðið
fyllilega fyrir sínu í síbreytileika tíð-
arandans og verið einstök þar sem
þau hafa verið sýnd. Bestan sam-
anburð hafði ég frá okkar tímabili í
New York þegar þú bjóst þar um
stund um miðjan áttunda áratuginn.
Þar voru málverkin umtöluð og
þóttu óvenjulegt framlag í myndlist-
arsenu borgarinnar svo eftir þeim
var tekið. Það var einnig þar sem
samskipti okkar voru hvað mest og
sérstaklega ánægjuleg. Nóttin eft-
irminnilega þegar ég fór með þig og
Geira til að sjá og ljósmynda
skuggahliðar New York-borgar
gleymist mér aldrei því að við urðum
allir reynslunni ríkari og víðsýnni
við sólarupprás.
Það er minn heiður að hafa fengið
tækifæri til að sýna verk mín við hlið
þinna á nokkrum myndlistarsýning-
um hér heima og erlendis en alltaf
voru samskiptin við þig drengileg og
einlæg eins þú sjálfur. Í seinni tíð
fylgdi þér innra jafnvægi og hjarta-
hlýja sem geislaði út til allra sem
dvöldu í þinni nánd. Eins sorglegt og
það er að þér skuli vera kippt út úr
lífinu svo snögglega þá gleðst ég yfir
því að hafa kynnst svo gegnheilum
dreng sem lagði allt sitt líf og ástríðu
í listina. Ber ég mikla virðingu fyrir
því hvernig þér og þínum nánustu
tókst að flétta gjafir lífsins og ham-
ingju saman við veikleika og ástríð-
ur og uppskera harmónískt fjöl-
skyldulíf á einum fallegasta stað á
Suðurlandi.
Fáum öðrum hefði tekist að
byggja upp myndlistarstarfsemi á
stað eins og Kambi og af eins mikl-
um gæðum eins og þér hefur tekist
að gera. Það er eingöngu mögulegt
með persónulegum tengslum og ein-
beyttri sannfæringu um markmiðið
og tilganginn. Það tókst þér.
Þakka ég þér kæri vinur fyrir
samstarf okkar og sameiginlegar
stundir. Votta ég Dísu ásamt fjöl-
skyldunni allri mína innilegustu
samúð við fráfall eiginmanns, föður
og afa.
Hvíl þú í friði.
Vignir Jóhannsson.
Leiðir okkar Gunnars lágu fyrst
saman 1969. Vorum við þá báðir
starfandi sjómenn, hann var skip-
verji á aflaskipinu Gísla Árna.
Bjuggum báðir í Vesturbænum. Það
var mikil upplifun að kynnast Gunn-
ari, hann var svo menningarlega
sinnaður og víðsýnn að fyrir mér
opnuðust fleiri heimar en einungis
sjómennska og brauðstrit. Minnis-
stætt er mér þegar hann sat heima í
stofu og við hlustuðum á Finnlandiu
eftir Siebelius og hann leiddi mig
skref fyrir skref í gegnum tónverkið
og útskýrði fyrir mér gang verksins
eins og tónlistarkennari. Þá sá ég að
hann hafði af meiru að miðla en
flestir aðrir. Gunnar hafði dvalið í
Englandi í þónokkur ár og lært að
vera „butler“ ásamt því að læra á
selló en hann kom heim til Íslands
fyrr en hann ætlaði til að hlúa að
sinni fyrstu fjölskyldu sem var að
myndast. Man ég eftir því hve fal-
legt heimilið var og sá ég þá í fyrsta
skipti frystikistu nánast fulla af mat
en svona hugsaði hann um heimilið
og sína nánustu. Kynni okkar end-
urnýjuðust svo seinna á lífsleiðinni
og var sama hlýleikann og bróður-
þelið í minn garð þar að finna. Gunn-
ar var góður vinur minn og leiðbein-
andi í lífinu svo og mörgum öðrum
mönnum sem hafa kosið sömu lífs-
stefnu og hann en í þeim málum var
hann kraftmikill eins og í málara-
listinni sem og öðru sem hann tók
sér fyrir hendur. Gunnar tók öll
verk alvarlega og skilaði af sér með
mikilli prýði svo sem vinnustofan
nýja og gamli bærinn, galleríið á
Kambi svo og allt umhverfið bera
fagurt vitni og naut hann til þess lið-
veislu eiginkonu sinnar Þórdísar og
barna sem voru mjög samhent.
Myndlist, ljósmyndun og ferðalög
svo og allskonar list önnur, svo sem
skúlptúrar og tónlist voru hans yndi.
Fjölskylda mín fékk oft að njóta alls
þessa með Gunnari og hans fjöl-
skyldu og með þeim hætti tengdust
fjölskyldurnar sterkum böndum.
Hann var í tengslum við marga lista-
menn innanlands sem og utanlands
og margir þeirra héldu sýningar í
galleríinu hans. Núna ertu farinn
Gunnar minn, farinn svo alltof fljótt,
farinn eitthvað áfram. Kannski ertu
búinn að hitta hana ömmu þína sem
þú talaðir svo oft fallega um sem þú
ólst upp hjá í Garðinum.Vertu sæll
Gunnar minn. Guð veri með þér.
Þórdís, börn og barnabörn og fjöl-
skyldur, við vottum ykkur okkar
dýpstu samúð í sorginni og biðjum
algóðan Guð að varðveita og styrkja
ykkur á þessum erfiðu tímamótum.
Gústav og fjölskylda.
Þegar ég var ungur í Myndlista-
og handíðaskólanum, þá lékum við
skólafélagar okkur einhverntíma að
þeirri hugmynd að opna gallerí sem
væri uppi í sveit langt úr alfaraleið.
Þangað myndi þá enginn nenna að
koma nema eiga erindi og hafa ein-
lægan áhuga og ástríðu fyrir mynd-
list. Þar fengi listin að njóta sín
hrein og tær í nekt sinni gagnvart
sköpunarverkinu, fjarri öllum vélum
yfirborðs- og sölumennsku.
Þessir draumórar frá skólaárum
rifjuðust upp þegar ég kom fyrst til
að skoða sýningu að Kambi eftir að
Gunnar Örn opnaði þar Galleríið
Kamb í pínulitlu bárujárnsklæddu
húsi sem stendur skammt neðan við
íbúðarhús fjölskyldunnar. Þaðan
blasir við náttúran og víðáttan fyrir
neðan og Þjórsá liðast til sjávar í
tign sinni. Þarna voru semsagt fjar-
stæðukenndar hugmyndir okkar fé-
laganna orðnar að veruleika. Og
myndlistin naut góðs af staðsetning-
unni, öðlaðist eitthvað alveg nýtt,
andlegt og upphafið í þessu um-
hverfi.
Þetta lýsti persónu Gunnars vel.
Hann var líka óvenjulega forvitinn,
opinn og fordómalaus um annarra
verk og hugmyndir og fór ekki í
manngreinarálit. Um þetta vitna
einnig sýningarnar í Gallerí Kambi.
Allar voru þær unnar af stakri virð-
ingu fyrir viðfangsefninu, vandaðar
og áhugaverðar þó ólíkar væru.
Konseptlist og mínimalismi til naív-
isma og öll stílbrögð þar á milli hvað
sem þau hétu, allt var jafn rétthátt.
Sjálfur var hann mjög leitandi í öll-
um skilningi í andlegum efnum ekki
síður en listrænum, óragur að reyna
nýjar leiðir. Það er sárt til þess að
hugsa að eiga aldrei eftir mæta hlýju
brosi Gunnars í hlaðinu á Kambi. Ég
vildi geta þakkað Gunnari fyrir
fölskvalausan hlýhug og vináttu sem
hann ávallt sýndi mér og votta fjöl-
skyldu hans mína dýpstu samúð í
hennar miklu sorg sem svo snögg-
lega er að kveðin.
Hans er sárt saknað.
Ívar Valgarðsson.
Kæri Gunnar minn.
Þar sem þú varst pabbi bestu vin-
konu minnar langaði mig að kveðja
þig með nokkrum orðum og þakka
þér fyrir allar þær ánægjulegu
stundir sem ég átti með þér, Þórdísi
og Snæbjörgu.
Mér eru minnisstæð jólin fyrir
tveimur árum, þegar við Snæbjörg
fengum að koma til þín á vinnustof-
una til að búa til jólakort. Þetta var
yndisleg stund, við bjuggum til form
og stimpluðum svo á blað og á með-
an söngst þú hástöfum með jólalög-
unum og talaðir um hvað þú værir
orðinn mikið jólabarn. Þá fyrst sá ég
hversu frábær persóna þú varst.
Mig langar samt sérstaklega að
þakka þér fyrir allan þann stuðning
og þá hjálp sem þú veittir mér í mín-
um veikindum. Þessi hjálp var mér
mikils virði.
Guð geymi þig.
Fríða Björg.
Vinur okkar til fjölda ára, Gunnar
Örn Gunnarsson myndlistarmaður,
kvaddi þennan heim snögglega
föstudaginn síðasta í mars. Hjarta-
mein hans reyndist slíkt að engri
björg var við komið. Kynni okkar
hófust er hann hélt sína fyrstu stóru
myndlistarsýningu í Norræna hús-
inu 1972 og réði okkur til að ljós-
mynda sýninguna gegn greiðslu í
myndlist. Þá hafði hann nýlega hætt
til sjós til að geta helgað sig mál-
verkinu, seldi byggingavörur á dag-
inn en málaði á kvöldin. Dáðumst við
mjög að dirfsku þessa jafnaldra okk-
ar sem lagði ótrauður á óvissa braut
listarinnar, sjálfmenntaður og
faðir stórrar fjölskyldu. Seinna kom-
umst við svo að því að þetta var ekki
í fyrsta skiptið sem hann tók djarfar
ákvarðanir – né hið síðasta. Ung-
lingur hafði hann reynt fyrir sér
með
sellónámi hjá bestu kennurum í
Kaupmannahöfn og seinna þegar
ferill hans sem myndlistarmanns var
kominn vel á veg, sneri hann baki við
borginni og gerðist myndlistar-
bóndi austur á Kambi.
List Gunnars fór víða sem og
hann sjálfur. Hann sýndi sem
fulltrúi Íslands á Feneyjatvíæringi
1988 og list hans var sýnd í Moskvu,
Tókýó og Sao Paulo. Í New York
sýndi hann tvisvar og vann þar um
skeið að list
sinni. Á Norðurlöndum átti Gunn-
ar samskipti við starfsfélaga og
listkaupmenn og þá lengst og best
við Sam Jedig hjá Stalke í
Kaupmannahöfn. Þar var kjarkur
hans og hreinlyndi rómað. Í Holt-
unum hóf Gunnar að reka myndlist-
arskála, Gallerí Kamb, og setti starf-
seminni strax alþjóðlega
mælikvarða og naut nú sambanda
sinna erlendis og sérstaklega við
galleríið Stalke. Á undanförnum
misserum hafði hann mjög aukið og
bætt alla aðstöðu til sýningarhalds
og notið til þess sérstaks stuðnings
fjölskyldu sinnar.
- Gunnar Örn var ekki einungis
vinur, heldur á stundum eins og um-
hyggjusamur bróðir. Hann deildi
vandamálum, viðfangsefnum og
áhyggjum samferðamanna sinna
og lagði oft til lausnina. Og ein-
lægur áhugi hans og opinn hugur á
viðfangsefnum starfsfélaganna
var sjaldgæfur í þeim brogaða hópi.
- Við leiðarlok er margs að minn-
ast: ferðalaga utanlands og innan,
bralls við sýningarhald og langra
skeggræðna um músík, andleg mál-
efni og auðvitað myndlistina en um
hana snerist tilveran fyrst og síðast.
– Nú þegar Gunnar Örn er horf-
inn okkur langt fyrir aldur fram og
sorgin blandast reiði yfir grimmd
örlaganna ber okkur einnig að hugsa
til alls þess er hann fékk áorkað með
starfsþreki sínu og elju og fljótséð er
að ævistarfið var meira en hjá mörg-
um manninum er miklu hærra aldri
náði. Að lokum biðjum við Himna-
smiðinn að styrkja og hugga fjöl-
skyldu hans og vini.
Guðmundur Ingólfsson.
Sigurgeir Sigurjónsson.
Ég hitti Gunnar Örn fyrst fyrir tíu
árum. Þá var ég nýfluttur í Holtin
þar sem ég bjó um nokkurra ára
skeið. Ég vissi fátt um manninn ann-
að en að hann hafði verið stórt nafn í
íslenskri myndlist. Fólk sem þekkti
Gunnar hafði hvatt mig til að heim-
sækja hann á vinnustofu hans að
Kambi. Þar hófust kynni okkar.
Hann sýndi mér kynstrin öll af
myndverkum og það leyndi sér ekki
að þarna fór mikill listamaður. Síðan
heimsótti ég hann öðru sinni á
vinnustofuna og keypti af honum
verk. Ég var ekki fjáðari en svo að
ég varð að taka bankalán til að fjár-
magna kaupin. Upp frá þessu fór ég
að venja komur mínar á sýningar
sem Gunnar stóð fyrir í Gallerí
Kambi og sýningar á hans eigin
verkum þar og annars staðar.
Ég varð strax djúpt snortinn af
listsköpun Gunnars og fylgdist
grannt með því sem hann var að fást
við í myndlistinni. Það tókst með
okkur góður vinskapur sem ég mat
mikils. Gunnar var ekki aðeins mikill
listamaður, hann var líka sannur og
trúr sjálfum sér. Hann lifði og
hrærðist í andlegum heimi listarinn-
ar. Um tíma lagði hann einnig upp í
andlega vegferð að kanna aðrar
víddir tilverunnar. Lífssýn Gunnars
var þannig fyrst og fremst andleg,
sprottin af reynslu listamannsins.
Í samtölum sem ég átti við hann
kom glöggt fram hvernig hann upp-
lifði þá árekstra sem stundum verða
milli hins andlega og veraldlega
heims. Frásögn hans af ýmsum við-
skiptum sem hann hafði staðið í sem
myndlistarmaður er mér hugstæð.
Gunnar hugsaði allt öðruvísi en
harðir bisnessmenn. Fyrir honum
var myndverk ekki eins og hver ann-
ar hlutur heldur jafnframt andlegt
svið og andleg hugsun, eins og hann
orðaði það. Framan af ferli sínum sá
hann því ekki ástæðu til að ganga frá
kaupum og sölu með lögformlegum
hætti. Heilindi og traust voru allt
sem til þurfti að hans mati. En tíð-
arandinn breyttist og handsalið
dugði ekki lengur. Um tíma starfaði
hann með listaverkasala í New
York. Öll samskipti þeirra voru á
persónulegum nótum og ekkert fært
til bókar. Undir það síðasta átti
Gunnar orðið nokkurn fjölda verka
hjá listaverkasalanum sem ákvað að
hætta í nútímamyndlist en skilaði
ekki verkunum og Gunnar sá þau
aldrei aftur. Listaverkasalinn hafði
reyndar boðið honum skriflegan
samning um viðskipti þeirra en hann
hafnað því. Sagðist frekar vilja sitja
heima og hafast ekki að en starfa
undir slíkum formerkjum. Viðskipti
sem snúast um andlega hluti hand-
sala menn eða láta kyrrt liggja að
öðrum kosti. Svona var Gunnar. Ég
þurfti því ekki að taka bankalán
næst þegar ég festi kaup á verki hjá
✝
Innilegustu þakkir færum við öllum þeim sem
sýndu okkur samúð og hlýhug við andlát og útför
ástkærs föður okkar, tengdaföður, afa og langafa,
ÁSTVALDAR MAGNÚSSONAR,
Breiðagerði 8,
Reykjavík,
sem lést 27. mars.
Sérstakar þakkir eru færðar starfsfólki deildar B-2
á Landspítalanum Fossvogi. Enn fremur öllum
þeim sem heiðruðu minningu hans með fögrum
söng við útförina 7. apríl.
Megi gæfan fylgja ykkur öllum.
Dóra Steinunn Ástvaldsdóttir, Ragnar Ragnarsson,
Þorgeir Ástvaldsson, Ásta Eyjólfsdóttir,
Magnús Ástvaldsson
Pétur Ástvaldsson, Elísabet M. Jónasdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.