Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1965, Blaðsíða 17

mmmm
' V
•>. -V. '-V. w,. .v w -v
1111

''■ : ■

■

iliiisiill
■
*>
■••■•■■• ■■■•• ;> • ■ ■■ •••••• -• ■• ■ V ■■•■•• ■■■- - •■■ -.-•-••
" 1-áv ' • , •' '\ •
':
mrnmV
-j'\X;v? v-1 'ý-v-:
filllllÉ
ilfili
mmmmýmmmýmýmm::-

Á kortinu er gert ráð fyrir aS fararstaður grœnu skjaldbakanna við strönd Brazilíu sé á sömu breiddargráðu og fyrirhugaður komu■
staður, þ.e.a.s. Ascensioneyja. Á kortinu er gert ráð fyrir að skjaldbökurnar geti haldið sig nálœgt breiddarbaugnum, þrátt fyrir af-
drift, með því að styðjast við hádegishœð sólar yfir hafsbrún.
í land á sama strandsvæði og
Hirth hafði merkt þær á; fimmta
skjaldbakan kom í land á svæði,
sem hafði nýlega myndast í öldu-
róti og var það áfast við stað-
inn, þar sem hinar voru teknar
á. Á síðastliðnum fimm árum
hafa níu merki frá árinu 1960
verið endurheimt til viðbótar.
Þau komu í leitirnar frá mönn-
um, sem stunduðu skjaldböku-
veiðar við strendur Brazilíu. Efa-
gjarnir menn kunna að tileinka
þessi merki tilviljanakenndum
ferðum skjaldbakanna. En ef
ekki er beinlínis fylgzt með ferð
þeirra yfir hafið er einungis hægt
að sanna ferðir þeirra frá Brazi-
líu til Ascension, þegar skjald-
baka, sem merkt var á Ascension,
var endurheimt við Brazilíu,
sleppt þar aftur og síðan tekin
á ný á Ascension. Ekki er senni-
legt að þetta komi fyrir. Þegar
merkið kemur í vörzlu Flórida-
háskóla frá Brazilíu, er venjulega
búið að éta skjaldbökuna, sem
það var tekið af. Þannig verður
ekki um fyllstu sannanir að ræða.
Skjaldbökur merktar á Ascension
hafa verið við Brazilíu, aðrar
hafa horfið í þrjú eða fjögur ár,
en þá komið aftur til varpstaðar
á Ascension, þar sem fyrst var
átt við þær. Þetta sannar ekki
fullkomlega að skipulagsbundnar
VÍKINGUR
ferðir þeirra eigi sér stað, en vaf-
inn er hverfandi lítill.
Þrjár grundvallar spurningar
liggja fyrir til úrlausnar varð-
andi þessar skipulagsbundnu
f erðir: Hver er þróunarsaga
varpsins á Ascensioneyj u ? Hvaða
leið fara skjaldbökurnar? Eftir
hvaða leiðarvísi fara þær? Vanda-
málið er að gera sér í hugarlund
upphaf þróunarinnar. Ef Ascen-
sion hefði einhvern tíma verið
miklu víðáttumeira landsvæði,
gætu skynfærin, sem grænu
skjaldbökurnar finna eyjuna með
hafa þróast smátt og smátt sam-
kvæmt náttúrunnar lögmáli sam-
hiiða því að hið víðáttumikla
landsvæði skrapp saman og varð
að lítilli eyju. Ég á þó enn eftir
að finna mann, sem trúir því að
flatarmál Ascensioneyjar hafi
minnkað það, sem nokkru nemur
á síðustu 50 milljón árum. Dýpið
kringum eyjuna gerir slíka breyt-
ingu ólíklega.
Eina skýringu mætti setja
fram, sem varpað gæti að minnsta
kosti fræðilegu ljósi á málið. Ver-
ið getur að skjaldbökurnar hafi
fyrst borizt til eyjarinnar af
tilviljun frá Vestur-Afríku
með Suður-Miðjarðarstraumnum.
önnur tegund sjóskjaldbaka frá
Vestur-Afríku hefur numið land
við strendur Guiana norður af
Brazilíu einmitt á þennan hátt.
Hafi eggjafullar grænar skjald-
bökur lent á Ascension af tilvilj-
un, getur það hafa orðið upphaf
þróunarinnar. Þegar ungarnir
yfirgáfu eyjuna, gátu þeir hafa
borizt með Suður-Miðjarðar-
straumnum til stranda Brasilíu.
Þeir gátu hafa tekið með sér fast-
mótaða minningu um eyjuna, en
hún síðan hjálpað þeim til að
rekja slóð sína til baka, þegar
þeir voru orðnir fullorðnir. Þessi
tilgáta er aðeins um byrjun varps-
ins og landnám skjaldbakanna á
Ascension. Með henni er engin
tilraun gerð til að ráða gátu rat-
vísinnar.
Næsta spurning er um leið
skjaldbakanna milli Ascension
og Brazilíu fram og til baka. f
raun og veru er ekkert vitað með
vissu um hana. Gera má ráð fyrir
að ungarnir fylgi Suður-Mið-
jarðarstraumnum til Brazilíu en
hinar fullvöxnu skjaldbökur
haldi beint austur stytztu leið til
eyjarinnar á móti straumnum.
Siíkt væri í samræmi við venjur
margra fiska, fullvöxnu fiskarnir
halda á móti straumnum, hið
veikbyggða og reynslulausa ung-
viði heldur til baka með straumn-
um.
Tvær leiðir aðrar koma til
greina, og eru báðar hringferðir
297