Sjómannablaðið Víkingur

Árgangur

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1965, Blaðsíða 15

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1965, Blaðsíða 15
Skjaldbökurnar í sjóbúri hópast saman viS þá hlið búrsins, sem nœr er sjónum, þótt þœr sjái hann ekki. skjaldbökur sem vega 10 til 90 pund. Á þessu skeiði ævinnar eru flestar þeirra orðnar grasætur og sumarmánuðina bíta þær skjald- bökur gras á sléttum leirum milli Tarpon Springs og ósa Suwannee- fljótsins. í nóvember yfirgefa þær staðinn, en ekki er kunnugt, hvert þær fara. Þessir Florida- gestir hafa ef til vill komið frá varpströnd í Costa Ricu. Ekki hefur það þó sannast vegna erfið- leika við að koma við merkjum, sem henta hinum uppvaxandi dýrum. Fyrir aðeins 10 árum var ekki full vissa fyrir því, að græn- ar skjaldbökur ferðuðust langar leiðir úr heimahögum sínum til sérstakra varpstaða. Skipulagð- ar merkingar, sem gerðar hafa verið í Tortuguero sýndu fyrst svart á hvítu, að langferðir áttu sér stað með jöfnu millibili. Síð- astliðin átta ár hafa 3205 full- orðnar skjaldbökur verið merkt- ar, af þeim hafa 129 verið endur- heimtar. Flest merkjanna höfum við fengið frá mönnum, sem stunda skjaldbökuveiðar undan strönd Nicaragúa, en önnur frá stöðum, sem eru dreifðir á 1500 mílna löngu svæði. Til dæmis kom eitt merki í leitirnar við suður- odda Florida, eitt við norður- strönd Cúbu, fjögur frá strönd Yukatánskaga í Mexicoflóa og tvö frá Maracaiboflóa í Venezu- ela. Merkingarnar sýna, að eng- in skjaldbaka merkt í Tortugu- ero hefur verið endurheimt þar, eftir að varptíma lauk. Engin skjaldbaka merkt í Tortuguero hefur fundizt við varp annars staðar en þar. Tímalengdin frá því að skjaldbökur hafa verið merktar í Tortuguero er í mjög litlu sambandi við vegalengdina, sem endurheimtar skjaldbökur hafa farið. Þetta bendir eindreg- ið til þess, að þær séu fardýr, sem fari með ákveðnu millibili frá varpströndinni til ákveðinna takmarkaðra heimahaga sinna. Þótt þessar upplýsingar séu mikilvægur vitnisburður um reglubundnar ferðir grænu skjaldbakanna, sem verpa í Tor- tuguero, þá sanna þær ekki raun- VÍKINGUR verulegt ratskyn þeirra, og er þá átt við annað og meira en ferðir með ströndum fram og getu til að stefna í ákveðna átt. Slíkar ferðir fara margar dýrategundir. Ströndin í Tortuguero er hluti meginlandsstrandar. Grænu skjaldbökurnar gætu einfaldlega yfirgefið hina fjarlægu heima- haga sína á réttri upphafsstefnu. Eftir að hafa tekið land, gætu þær hafa fylgt ströndinni þar til staðhættir komu þeim kunnug- lega fyrir sjónir, sem gefur til kynna að þær eru komnar á forn- ar slóðir. Á varpferðum sínum í land hvað eftir annað, meðan varptíminn stendur yfir koma skjaldbökurnar oft aftur í land á sama stað, sem er tvö hundruð stikur, strandarinnar, sem þær hafa áður notað. Þegar skjaldbökurnar hafa tekið land á Tortuguerosvæðinu má telja öruggt, að þær kanni ströndina í leit að einhverju, sem komið gæti þeim á rétta leið til varpstaðarins. 1 byrjun varp- tímans sjást greinilegar slóðir skjaldbaka, sem eru eins og hálf- máni í laginu við annan enda varpstrandar, sem er 22 mílur að lengd. Þetta eru slóðir, sem liggja í hálfhring og eru eftir skjaldbökur, sem komið hafa úr sjónum, lagt leið sína spölkorn upp á hluta strandarinnar og síð- an haldið aftur til sjávar án þess að verpa. Þessi hegðun kann að vera leit að sérstökum auðkenn- um, sem finna þarf til stuðnings við staðarvalið. Þegar skjald- bakan heldur í land, nemur hún oft staðar í flæðarmálinu og þrýstir snúðnum niður í sandinn á leið sinni lengra upp á strönd- ina, að því er virðist í leit að hinni réttu lykt af sandinum eða í annars konar könnunarskyni. Lítið annað er vitað um þau skiln- ingarvit, sem hafa hlutverki að gegna við val varpstaðar. Mér komu í hug skjaldbökurn- ar, sem verpa á Ascensioneyju, er ég skyldi nefna skjaldbökur, sem hljóta að hafa ratskyn, þar sem þær hafa engin kennileiti í landi á ferð sinni yfir opið haf. Hæfileikinn til að fara hnitmið- aöar ferðir um úthöfin er hin erfiða gáta, sem við er að fást varðandi ratskyn (navigation) dýranna. Jafnvel mannlegir sæ- farar, sem gátu mælt hæð sólar og stjarna, gátu ekki reiknað út nákvæman stað sinn á hafinu, fyrr en sjóúrið kom til sögunnar á 18. öld. Athuganir á ýmsum dýrateg- undum, einkum bréfdúfum og far- fuglum, benda til, að þau styðj- ist einkum við þrjá meðfædda eiginleika á ferðum sínum, þ. e. a. s. tímaskyn, áttaskyn og stað- arskyn. Á grundvelli þessara eig- inleika verða afrek dýra, sem 295
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74

x

Sjómannablaðið Víkingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.