Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1965, Blaðsíða 33

merki. Nokkur dulúð hefur hvílt yfir þessari þjóð
í ritum fræðimanna. Sumir álitið þá Eskimóa-kyn-
þátt, aðrir Indíána og nú upp á síðkastið hafa sum-
ir tengt þá við hina svokölluðu Dorset-menningu.
Ekkert af þessu stenzt gagnrýni. Munnmælin
greina skýrt á milli þessara kynþátta. Indíánar
eru vel þekktir í munnmælum Eskimóa og lýs-
ing þeirra á Tunnit getur ekki átt við þá. Dorset-
fólkið telur höf. vera Skrælingja hinna íslenzku
fornrita, þessi frumstæða dvergþjóð, sem Islend-
ingar hittu í þessum löndum. Nútíma Eskimóar
eru svo afkomendur þeirra og Tunnita, þ. e. Is-
lendinga, sem hurfu frá landbúnaði og gjörðust
veiðimenn. Þessi blöndun kom svo fram, sem hin
svokallaða Thule-menning, undanfari núverandi
Eskimóa-menningar.
Á síðari árum hefur kynblöndunarkenningunni
aukizt fylgi, sem eðlilegasta skýringin á land-
auðnar ráðgátu Grænlands. Þó eru enn nokkrir,
sem tönglast á öðrum ástæðum, er að framan
greinir, þótt engar heimildir séu til fyrir neinni
þeirra. Ráðning þeirrar gátu er aðeins sú, sem.
að framan greinir, og hin svokallaða Thule-menn-f
ing ber í sér auðkennileg merki íslenzkrar verk-1
menningar. Islendingar hafi því verið fyrstir,
aðrir en frumbyggjarnir, til þess að byggja Can-
ada og fyrstir til þess að bera þangað evrópska
menningu.
í 3. kap. bókarinnar tekur höf. til athugunar
Grænlendingasögu og Eiríkssögu rauða og það,
sem þeim ber á milli. Telur hann Grænlendinga-
sögu frumlegri og fyrr ritaða, þótt báðar segi frá
sama efni. Svo sem kunnugt er, eru þær einu heim-
ildirnar, sem til eru um fund hins nýja heims og
ferðir þangað.
4. kap. er um Vínland og ferðir þangað. Þar
sem höf.telur Grænlendingasögueldriogbetriheim-
ild, þá sé líklegt að sagan um ferð Leifs frá Noregi
til Vínlands, sé byggð á ferð Bjarna Herjólfsson-
ar. ósennilegt sé líka að Leifur hafi farið kristni-
boðsferð til Grænlands, að tilhlutun Ólafs kon-
ungs Tryggvasonar, því tækist honum að kristna
íslendinga, þá kæmi hitt af sjálfu sér, þar sem
sömu lög hefðu verið á Grænlandi.
Ekki telur höf. auðvelt að gizka á, hve Islend-
ingar hafi komist langt suðurmeð austurströnd
Ameríku. Til þess þurfi eitthvað að finnast, sem
skeri úr um það, en það geti látið bíða lengi eftir
sér, því líklegt sé að búseta þeirra þar hafi ekki
verið löng. öðru sé að gegna með hin norðlægari
löndin. Þar séu menjar þeirra um allt.
5. kafli er svo um hin víðáttumiklu veiðilönd
Grænlendinga og þau spor, sem þeir létu eftir sig
þar. Eftir að Islendingar höfðu búið um sig í
byggðum Grænlands, hófu þeir fljótt ferðir með-
fram ströndum þessara landa. Meðfram Græn-
landi að austanverðu hafa þeir einnig farið, því
oft er auð læna með ströndinni, svo róa má eða
VlKINGUR
sigla milli lands og íss. Þar voru líka eftirsótt
bjarndýraveiðisvæði, svo sem Krosseyjar, Finns-
búðir, Berufjörður og fjörðurinn, sem kallaður
var öllumlengri. Álitið er að hann sé það, sem
nú er kallað Scoresbysund.
Á vesturströndinni voru veiðisvæði, sem kennd
voru við Greipar, nú Holsteinsborgarsvæðið, Karls-
búðir við núverandi Discoflóa, Króksfjarðarheiði
og norður um núverandi Melville-flóa og alla leið
að Smithssundi, þar að auki héldu þeir svo vest-
ur á bóginn til núverandi Ellismer, Devon og Baff-
inseyja, auk svæðisins umhverfis Hudson-flóa. öll
þessi veiðisvæði voru, sem áður segir, full af veiði-
dýrum, bæði á sjó og landi.
Þegar frá leið og langt var farið til fanga, tei-
ur höf. að menn hafi hætt að fara heim á haustin,
en haft vetursetu á veiðistöðunum. Fyrst framan
af telur höf. að þessir Norðursetumenn hafi verið
lausamenn, sem ekki höfðu fast heimili í byggð-
unum, en síðar búfastir menn líka, sem flutt hafi
út í veiðilöndin, eins og áður er að vikið.
Talið er einnig að hin kaþólska kirkja hafi eign-
ast allar bújarðir, eftir að hún varð allsráðandi
í landinu og þrengt svo kosti bænda, að þeir hafi
heldur kosið að gjörast veiðimenn í Norðursetu,
þar sem þeir gátu lifað frjálsu lífi lausir við allar
álögur.
Til frekari sanninda má telja vörður og önnur
mannvirki á þessum slóðum og jafnvel rúnasteina.
Frægur er steinn sá, sem fannst á Kingikforsuak-
eyju á 72° 58' N 56° 14' V hjá þremur vörðum.
Rúnafróðir menn hafa lesið úr rúnunum á þessa
leið: „Erlingur Sigvaldason og Bjarni Þórðarson
og Enriði Oddsson á laugardag fyrir gangdag
hlóðu vörður þessar“. Dagsetning þessi er talin
vera 24. apríl 1333. Ljóst er því að þeir félagar
hafa haft vetursetu á þessum slóðum. Á austur-
strönd Ellesmerelands, norður á 79° 35' fann leið-
angur George Nares tvær vörður, sem taldar eru
eftir Islendinga. Þegar Sverdrup ætlaði að sigla
norður úr Smithssundi en varð frá að hverfa,
fann hann á Ellesmerelandi vörður, sem ekki eru
taldar geta verið eftir Eskimóa. Sömuleiðis fundu
þeir á þessum slóðum mannvirki til skjóls æðar-
varpi. Það vita allir, að Eskimóar hlynna ekki að
æðarfugli, heldur veiða hann, eins og önnur veiði-
dýr. Þeir nota fuglshami til fata, en nota ekki
dún af lifandi fugli.
Allt ber þetta að sama brunni, þetta verður ekki
skýrt á annan hátt en þann, að þarna hafi Is-
lendingar verið að verki. Þótt ýmsir vilji enn klifa
á kenningunni um Tunnit, þá geta þeir enga skýr-
ingu gefið á þeirri þjóð, enda getur ekki verið
um aðra að ræða en Islendinga, um það bera rúna-
steinarnir ólygnast vitni, því að íslenzka er það
mál, sem á þeim er.
Framhald síðar.
313