Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2001, Blaðsíða 28

útgerðarmanna og sjómanna segja mér
að þar sé nánast ekkert brottkast. Færey-
ingar eru með sóknardagakerfi og þar
hafa karlarnir bara ákveðna daga á ári
sem þeir geta verið á sjó. Litið er á allan
fisk sem aflað er sem verðmæti. Það er
alveg sama hvaða rusl það er, ef svo má
segja. Þeir koma með allt að landi og
reyna að koma því í sem hæst verð. Það
borgar sig ekki að henda fiski í sjóinn.
Þeir vita hvað þeir eru að veiða og geta
því stýrt veiðiálaginu, ef eitthvað er með
mun markvissari hætti en við. Ég hef
kynnt mér hvernig Færeyingar hafa stað-
ið að sínum málum á undanförnum
árum. Þeir hafa borið gæfu til að finna
góðar lausnir á sínum málum. Færeyska
fiskveiðistjórnunarkerfið er miklu heil-
að þetta væri ekki svo slæmt, en líklega
er það verra en flesta grunaði. Stjórnvöld
hafa brugðist hlutverki sínu og gerst sek
um alvarleg afglöp með því að hafa látið
þetta viðgangast. Allir vissu um brott-
kastið og sjómenn hafa komið fram í við-
tölum og sagt frá þessu án þess að lagt
væri við hlustir. Mér finnst það líka á-
kveðinn áfellisdómur yfir fiskifræðingum
hjá Hafrannsóknarstofnuninni að þeir
skuli ekki heldur hafa sagt neitt. Þeir
hljóta að hafa haft grun um að hér er
skekkjuvaldur á ferðinni. Menn áttu auð-
vitað að setja hnefann í borðið fyrir
löngu og krefjast þess að þessi mál yrðu
könnuð til hlítar. Ef takast á að stýra
veiðunum af einhverju viti í kvótakerfi
þá er regla númer eitt, tvö og þrjú að
Magnús Þór Hafsteinsson segir að það sé hœgt að stjónta veiðuin með skynsamlegum hætti án
þess að einblína á einhver kvótakíló.
brigðara, skynsamlegra og ábyrgara á all-
an hátt heldur en okkar. Jorgen Niclasen
sjávarútvegsráðherra þeirra segir mér, að
þorskstofninn sé í vexti og þeirra sjávar-
útvegur er rekinn með hagnaði. Afkoman
er miklu betri en hér á landi.”
- Þurfum við ekki líka að geta komið
með allan afla að landi?
„Að sjálfsögðu vildi maður sjá miklu
betri tölur yfir stærð fiskistofna og af-
komu greinarinnar. Ég held að sjávarút-
vegsráðherra, hvort sem hann heitir Árni
M. Mathiesen eða Þorsteinn Pálsson, hafi
fyrir löngu átt að gera tilraun í eitt ár eða
svo með það að leyfa mönnum að koma
með allan afla að landi svo það væri
hægt að korileggja brottkastvandann.
Menn hafa ekki einu sinni verið viljugir
til þess, hafa ekki viljað horfast í augu
við þetta og þar af leiðandi ekki gert
neitt í málinu. Brottkastið á íslandsmið-
um er að mínu mati eitt stærsta hneyksl-
ismál sem upp hefur komið í stuttri sögu
þessa lýðveldis. Okkur var talin trú um

„Þetta eru bara menn sem eru á brjáluðum flótta undan skuldum og taprekstri.”
hafa vitneskju um hvað er drepið mikið
af fiski. Við höfum ekki vitað það nógu
vel fram að þessu. Því hafa þessi vísindi
verið svo fálmkennd og skekkjur verið
uppi, sérstaklega í botnfiski. I uppsjávar-
veiðunum er þetta markvissara, svo sem
í síld og loðnu, enda hefur gengið
þokkalega vel þar því við vitum nokkurn
veginn hvað við veiðum mikið og brotl-
kast er mjög lítið. Brottkastið á sér fyrst
og fremst stað við blandaðar veiðar á
botnfiski, svo sem þorski, ýsu, karfa og
ufsa.”
Skekkjan heldur áfram
- Er ástœða til, í Ijósi nýrra frétta utn á-
stand þorskstofnsins, að óttast mikla niður-
sveiflu i þorskveiðum?
„Þú ert að taka þetta viðtal við mig
núna í byrjun maí. Veiðiráðgjöfin verður
lögð fram eftir mánuð. Nú þegar er full-
trúi á vegum LÍÚ farinn að tala um að
leiðrétta þurfi ofmat á þorskstofninum.
Svipaður söngur og í fyrra. Ég vona að ég
hafi rangt fyrir mér, en á þessari stundu
þori ég að fullyrða að það verður ekki
aukið við þorskkvótann. Mjög líklegt er
hins vegar að það verið ráðlögð minnk-
un. Niðurstöður úr togararallinu eru
settar beint inn í reiknilíkön fiskifræð-
inga út í Kaupmannahöfn hjá Alþjóða
hafrannsóknarráðinu. Þar vega þau
þungt í mati á núverandi ástandi stofns-
ins og framtíðarhorfum. Þeir taka mark
á þessum niðurstöðunr því að þeir verða
að notast við þau vísindalegu gögn sem
þeir hafa. Þeir munu bara koma blákalt
með sína ráðgjöf byggða á þessum töl-
um. Síðan er það okkar að fara eftir
henni eða ekki en ég held að við neyð-
umst til að fylgja ráðgjöfinni ef við ætl-
um að reyna að halda andlitinu út á við
sem ábyrg fiskiveiðiþjóð.
Síðan hef ég rniklar áhyggjur af því
hvað muni gerast á næstu árum þegar
smáfiskur fer að flæða yfir miðin. Ég er
viss um að það verður ekki búið að leysa
þennan brottkastvanda. Það að fjölga eft-
irlitsmönnum um tíu, gera einhverjar
reglugerðarbreytingar og setja upp eftir-
litsmyndavélar er bara brandari. Það eru
fleiri hundruð skip á veiðum hringinn í
kringum landið stóran hluta ársins.
Menn halda ekki utan um þetta með ein-
hverjum lögregluaðgerðum Það er ein-
faldlega ekki hægt. Ég hef gríðarlega
miklar áhyggur af því að menn fari að
henda smáfiskinum beint í sjóinn.
Skekkjan heldur áfram, vitleysan heldur
áfram. Þessi þorskur sem við bíðum eftir
að komi inn í veiðina og á að bera uppi
stækkun í stofninum mun aldrei koma
fram í takt við væniingar og stefnan er
niður á við. Allt hagkerfið byggir á þess-
um væntingum. Sjávarútvegsfyrirtækin
gera sínar áætlanir varðandi kvótakaup
og fjárfestingar í skipum og búnaði mið-
að við ástandsskýrslur Hafrannsóknar-
stofnunarinnar. Meðal annars þess vegna
hafa fyrirtækin verið að skuldsetja sig
svona rosalega. Þau hafa verið að gera út
á þær væntingar að þorskstofninn
stækki. En nú stækkar hann ekki og
hvað þá?”
- Er þá ekki vafasamt að aflareglan
gangi upp undir þessum kringumstœðum?
„Auðvitað er hún tórnt bull ef við vit-
um ekki hvað stofninn er stór. Ég tala nú
ekki um ef stofninn er ofmetinn og
28 - Sjómannablaðið Víkingur