Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2001, Blaðsíða 12

Verkfall sjómanna
Bylgjan á Vestfjörðum efndi til fundar á
ísafirði með Grétari Mar Jónssyni forseta
FFSÍ og Benedikt Valssyni framkvæmda-
stjóra sambandsins. Fundurinn lýsti fullu
trausti á samninganefndina.
Samstaða sjómanna rofin
Fátt virtist vera að gerast sem benti til
þess að útvegsmenn væru til viðræðna
um kröfur sjómanna. I lok apríi mælti
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra fyr-
ir frumvarpi til laga um um áhafnir ís-
lenskra skipa á Alþingi. Innan ríkis-
stjórnarinnar hafði þá náðst samkomulag
um að fresta gildistöku þess þáttar frum-
varpsins sem lýtur að sjómönnum á
fiskiskipum. Þorsteinn Már Baldvinsson
forstjóri Samherja boðaði áhöfn frystitog-
arans Baldvins Þorsteinssonar til fundar
og lýsti því yfir að svo gæti farið að Sam-
herji seldi skip vegna sjómannaverkfalls-
ins. Fulltrúar sjómanna fordæmdu þessar
hótanir forstjórans.
Þegar vika var liðin af maí gerðist það
sem suma hafði ekki órað fyrir en aðrir
höfðu óttast. Samninganefnd vélstjóra
hóf sérviðræður við útvegsmenn sem
lauk með undirskrift nýs kjarasamnings
aðfaranótt 9. maí. Forseti FFSÍ og for-
maður Sjómannsambandsins lýstu þegar
yfir megnri andstöðu við þennan samn-
ing. Sögðu að ekki kæmi til greina að
skrifa undir samning á þessum nótum
sem í sumum tilvikum hefði í för með
sér beina launalækkun til sjómanna. Vél-
stjórar samþykktu samninginn naumlega
í atkvæðagreiðslu þar sem aðeins 27% fé-
lagsmanna greiddu atkvæði.
Beinar árásir á Grétar Mar
Nú var ljóst að útvegsmenn töldu lag
til að reka enn breiðari fleyg í raðir sam-
taka sjómanna. Friðrik Jón Arngrímsson
framkvæmdastjóri LÍÚ lýsti því yfir ít-
rekað í fjölmiðlum að ekki væri hægt að
semja við Grétar Mar Jónsson forseta
FFSÍ. Ábyrgir forystumenn sambandsins
yrðu að taka við stjórn samninga fyrir
hönd FFSÍ. Þorsteinn Már Baldvinsson
tók undir og þennan óhróður sungu þeir
félagar tvíraddað hvar sem von var um á-
heyrn. Grétar Mar lét ekki hafa sig út í
skítkast af þessu tagi og svaraði ekki í
sömu mynt. Tilraunir forsvarsmanna LÍÚ
til að persónugera deiluna runnu út í
sandinn. Þeim varð ljóst að grípa þurfti
til annarra ráða til að koma höggi á sjó-
menn.
Gripið til lagasetningar
Þann 10. maí höfðu fjölmiðlar það eftir
Árna M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra
að lög á verkfallið hefðu ekki komið til
umræðu. Hann endurtók þetta svo dag-
inn eftir. Síðar kom í ljós að þá var und-
irbúningur að lagasetningu hafinn því
laugardaginn 12. maí var dreift á Alþingi
frumvarpi til laga um að stöðva verkfall
sjómanna. Frumvarpið var tekið á dag-
skrá þingsins mánudaginn 14. maí og
samþykkt af meirihluta Alþingis sem lög
fimmtudaginn 17. maí. Þar með lauk um
sex vikna verkfalli sjómanna. Sjómenn
fordæmdu lagasetninguna og efndu til
mótmælafundar á Austurvelli. Ýmis önn-
ur stéttarfélög og heildarsambönd laun-
þega mótmæltu lagasetningunni harð-
lega.-SG
Á ríkisstjórnarfundi var Sævar Gunnarsson formaður Sjómannasambands
íslands sagður hœttur að bera skilaboð frá Karphúsinu til samninganefndar
Friðrik skrökvaði að ráðherranum
„Þegar manni er runnin reiðin vegna
lagasetningarinnar og ég lít yfir farinn
veg undanfarnar vikur þá sýnist mér
bara ein ástæða fyrir því að ekki tókst
að semja í deilunni. Útgerðarmenn ætl-
uðu aldrei að semja við okkur.” sagði
Sævar Gunnarsson formaður Sjó-
mannasambandsins í samtali við blaðið.
Hann sagði að stundum hafi að vísu
eitthvað verið farið að hreyfast á sátta-
fundunum en þá hafi útgerðarmenn
snúið við blaðinu og komið í veg fyrir
að málin gætu þokast áfram. Hann var
spurður hvort hann teldi að gerðar-
dómur gæti leyst málin svo vel færi.
„Ég sé ekki hvaða þrír menn á íslandi
eigi að geta leyst þessi stóru vandamál,
ef það á að gera það á þann hátt sem
réttlátast er. Þetta eru gríðarlega stór og
flókin mál. Hins vegar hef ég þó skoð-
un að það sé ekki verið að skipa gerð-
ardóm heldur stjórnskipaða nefnd til að
koma fram kjararýrnum hjá sjómönn-
um. En ef þetta á vera alvöru gerðar-
dómur hlýtur hann að taka fullt tillit til
allra greinargerða og raka beggja aðila
með eðlilegum hætti. Þetta er ekki sú
staða sem ég hefði vilja sjá málið fara í.
Ég hef alltaf viljað ná samningum en
vilji til þess var ekki fyrir hendi hjá við-
semjendum okkar.”
- En nú lýsti framkvæmdastjóri LÍÚ
því margoft yfir að hann vildi að samn-
ingar tækjust við sjómenn og hann væri
á móti lagasetningu á deiluna?
„Friðrik J. Arngrímsson kom slúðri um
mig inn á ríkisstjórnarfund ( gegnum
sjávarútvegsráðherra. Svona gera menn
ekki nema í einum tilgangi, það er að
segja að herða á því að lög væru sett á
deiluna.”
- Hvaða slúður var þarna um að ræða?
„Á ríkisstjórnarfundi sem haldinn var
föstudaginn 11. maí bar sjávarútvegs-
ráðherra það út til samráðherra sinna
að ég væri hættur að bera skilaboð frá
samningsborði Karphússins til samn-
inganefndarmanna. Þetta væri dæmi
um viljaleysi mitt til að semja. Því væri
ljóst að deilan væri óleysanleg og laga-
selning eina leiðin til að höggva á hnút-
inn. Ég frétti af þessum dæmalausu
ummælum og hafði samband við sjáv-
arútvegsráðherra. Hann staðfesti að
þessar upplýsingar væru komnar frá
Friðriki J. Arngrímssyni og ráðherra
kvaðst hafa upplýst ríkisstjórnina um
málið. Ég sagði honum að mér þætti ó-
skiljanlegt að fara með þetta inn á fund
ríkisstjórnar án þess að bera það undir
mig. Það eru nógir til vitnis um það, að
ég upplýsti mína samninganefndar-
menn ævinlega um stöðu mála við
samningaborðið. Þetta var nú samn-
ingsvilji LÍÚ,” sagði Sævar Gunnarsson.
Við þetta má bæta, að því hefur verið
haldið fram á prenti að Sævari Gunn-
arssyni hafi aldrei tekist að ná samning-
um við útgerðarmenn eflir að hann
varð formaður Sjómannasambandsins.
Þetta er ekki sannleikanum samkvæmt,
enda skrifaði hann undir samningana
sem gerðir voru 1995.
12 - Sjómannablaðið Víkingur