Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2001, Blaðsíða 59

Peder. Dýrlinganöfn á skipum eru
ekki sögð koma fyrir fyrr en löngu
eftir siðaskipti.
2) Dýranöfn: Þar eru Bullen, Svalen,
Laksen. Þar eru nöfnin talin lúta að
eiginleikum og útliti skips.
3) Plöntunöfn: Lillien, Rosen. (Ekkert
plöntunafn er á íslensku skipi.)
4) Goðfræðileg, söguleg og bókmennta-
leg nöfn: Par eru t.d. Hercules, Fort-
una. Sum þessara nafna gætu tengst
skjaldarmerkjum eða stafnmyndum.
5) Nöfn úr þjóðsögum og þjóðtrú:
Havfruen og Enhjorningen. Ekkert
er samsvarandi í íslensku skipanöfn-
unum.
6) Mannanöfn voru fá i danska skipa-
nafnatalinu: Danske Christopher.
7) Persónutáknanir: Barnet,
Borgemesteren.
8) Örnefni voru sjaldgæf sem dönsk
skipaheiti: Hoyenhald, Köbenhavns
Slot.
9) Ýmis heili: Solenn, Krabatt.
10) Auknefni, háðnöfn: Koen, Paven.
Einnig voru skip kennd við staði eins
og Jomfruen af Nakskov og Den engelske
Fortuna.
Auk þess höfðu furðumörg dönsku
skipanna óbein nöfn: 1) skipstegund +
örnefni: Hamburger Galleon, 2) skipsteg-
und + eiginleika og notkun: Den lille
rode Jagt, og 3) skipstegund + eigandi:
Karl Skottes Boiert.
(Henning Henningsen. Skipsnavn.
Danmark. KLNM XV (1970), 562-565.)
Nýleg athugun á nöfnum á dönskum
ferjum leiðir í ljós, að þar eru mörg
nöfnin tekin úr dönsku konungsættinni
eða eftir fjármálamönnum, útgerðar-
mönnum og stofnenda skipa- og ferjufé-
laga. Einnig eru nöfn sögulegra persóna,
Marsk Stig og Absalon, og nöfn úr bók-
menntum, Hamlet og Niels Klim. Pá eru
almenn mannanöfn, og goðfræðileg nöfn,
Mercurius, Mjolner og Ægir, einnig Hol-
ger Danske. Ferjurnar eru líka kenndar
við örnefni, Jylland og Samso. Pá koma
dýranöfn, helst fuglanöfn við sögu minni
ferjuskipa. Ýmis önnur nöfn koma til,
t.d. persónutáknanir eins og t.d.
Assistenten og Turisten, ýmis abstrakt-
nöfn eins og Proven (sbr. Experiment í
enska flotanum á 17. öld) og Pinen og
Plagen, einnig atviksorðsmyndanir eins
og Frem o.s.frv.
(Lilliane Höjgaard Holm. 1994. Om
Danmark, Lillebelt, Valdemar, Marie - og
alle de andre! Et sludie i danske færgers
og ruteskibes navne. Övriga namn.
NORNA-rapporter 56. Uppsala, 295
o.áfr.)
Pað er margt sem eftir er að athuga um
skipanöfnin. Mörg nöfn virðast hafa
haldist í landinu í langan tíma, þó að
ekki sé vitað um samfellu í því efni, t.d.
hvort Elliði og Maríusúð hafa verið til
allar götur frá fyrstu tíð. En ef borin eru
saman skipanöfnin á skútuöldinni og
þessari öld er mjög áberandi hvað nöfnin
eru íslenskari nú en þá. Af um 466
skipanöfnum í Skútuöldinni, riti Gils
Guðmundssonar, eru um 168 erlend eða
meira en þriðjungur allra nafnanna. Það
segir nokkuð um vöxt og viðgang ís-
lenskra nafna á þessu sviði.
(Meginefni þessarar greinar er byggt á
fyrirlestri sem höfundur hélt í Sjóminja-
safni íslands í Hafnarfirði.)
t+l
SLYSfiVflRNflFÉLflGIÐ
LflNDSBJÖRG
Sjómenn!
Við óskum ykkur til hamingju með sjómannadaginn.
Munið eftir því að tilkynna breytingar á símanúmerum
til Tilkynningaskyldunnar.
mm okkaz oy
öðxmn sjómönnum be&tu kvedjm
oy óskum jjeim tií kamingju
með sjómannokaainn
STÝt
/sL A
Félag íslenskra
skipstjórnarmanna
Þar sem fagmennska
og færni er í fyrirrúmi.
Sjómannablaðið Víkingur - 59