Náttúrufræðingurinn - 2003, Blaðsíða 24

Náttúrufræðingurinn
Staður/Site Meöalárshiti Meati annual temp. °C Meöalársúrkoma Meati attnual precip. mm Landgerð Áætlaöur aldur lúpínubreiðna/ Landtype colottized Estimated age oflupin patches by lupitt ár/yrs
Kvísker 4,6 3434 melur, mosaheiði gravel flat, mossheath 32
Svínafell 4,6 1802 melur, mosaheiði gravel flat, mossheath 16
Múlakot 4,6 1236 melur, mosaheiði gravel flat, mossheath 33
Þjórsárdalur 3,6 903 sandur sand 20
Haukadalur 3,3 1190 flagmói croaed heathland 25
Heiðmörk 3,5 1608 melur, moldir, lyngmói eroded gravet flats and heathland 23
Skorradalur 3,2 1425 melur, lyngmói eroded gravel slopes and heathland 25
Varmahlíð 2,7 469 melur, flagmói eroded gravel slopes and heathland 13
Hrísey 2,8 510 melur, lyngmói eroded gravel flats and heathland 25
Vaðlareitur 3,2 490 melur, lyngmói eroded gravel flats and heathland 25
Hálsmelar 2,0 700 melur eroded gravel flats 25
Ytrafjall 1,8 628 skriða, flagmói scree and croded heathland 25
Hveravellir í Reykjahverfi 2,4 824 melur, lyngmói eroded gravel slopes and heathland 15
Húsavík 2,8 824 melur, lyngmói eroded gravel stopes and heathland 21
Assandur 2,3 564 melur, gravel ftat 8
1. tafla. Aðstæður á rannsóknasvæðum og aldur lúpínubreiða sem kannaðar voru,
staðsetning er sýnd á 1. mynd. - Conditions at the sites where lupin patches were
investigated. Location of sites is shown in Figure 1.
hafa talsvert út undanfarin ár
(Fremstad og Elven 1997). í Kalifom-
íu í Bandaríkjunum hefur runna-
lúpína (Lupinus arboreus), sem þar er
upprunnin, verið flutt á nýja vaxtar-
staði innan ríkisins. Það hefur ekki
alls staðar þótt til bóta en hún hefur
sums staðar lagt undir sig svæði
með sjaldgæfum plöntutegundum
og sérstæðum gróðri sem menn hafa
viljað vernda. Þar hefur verið gripið
til aðgerða til að hefta útbreiðslu
lúpínunnar og endurheimta fyrri
gróður (Pickart o.fl. 1998). í Nýja-Sjá-
landi hefur skrautlúpína (Russel-
lúpína, blendingur af garðalúpínu
og runnalúpínu) breiðst út í óræktað
land, lagt undir sig og ógnað bú-
svæðum sjaldgæfra fuglategunda.
Þar hefur verið farið út í kostnaðar-
samar aðgerðir til að reyna að
sporna gegn útbreiðslu hennar
(Warren 1995, Harvey o.fl. 1996).
Vaxandi notkun alaskalúpínu til
landgræðslu hér á landi hefur kallað
á auknar rannsóknir á henni. Hér
verður greint frá hluta af niðurstöð-
um rannsókna á gróðurframvindu í
lúpínubreiðum, sem fóru fram á
svæðum þar sem lúpína hafði vaxið
lengi og breiðst út. Með rannsókn-
unum var m.a. leitast við að svara
spurningum um í hvers konar landi
lúpínan breiðist út, hvort hún sækir
inn á gróið land, hvaða gróðurbreyt-
ingar fylgja henni og hvort hún vík-
ur með tímanum fyrir öðrum gróðri.
Vonast var til að niðurstöðurnar
myndu auka þekkingu á tegundinni
og útbreiðsluháttum hennar hér á
landi og að þær gætu komið að not-
um í landgræðslu og náttúruvernd-
arstarfi. Hér verður drepið á helstu
niðurstöður rannsóknanna en ítar-
legri umfjöllun um einstök svæði og
þætti er að finna í eldri skýrslu
(Borgþór Magnússon, Sigurður H.
Magnússon & Bjarni D. Sigurðsson
2001).
RANNSÓKNASVÆÐI
Rannsóknirnar fóru fram á 15 stöð-
um á landinu þar sem lúpínan átti
sér nokkuð langa sögu. Leitast var
við að velja staði þar sem aðstæður
voru mismunandi hvað varðar veð-
urfar, jarðveg og gróður (1. tafla).
Rannsóknasvæðin voru öll á lág-
lendi og innan friðaðra girðinga sem
voru í eigu eða umsjón Skógræktar
1. mynd. Staðir þar sem lúpínubreiður voru rannsakaðar. - Sites where lupin patches
were studied.
100