Náttúrufræðingurinn - 1997, Page 12

2. mynd. Kmifluga t.v. og kvenfluga t.h. Takið eftir mun á lögun afturbols. — Drawings of
male (to the left) and female (to the right) yellow dungflies. Teiknari/Drawing: Eggert
Pétursson.
kúadellur reyndist vera mestur fljótlega
(20—40 mínútum) eftir að kýrnar skitu. Að
jafnaði tók 140 mínútur fyrir karlflugu að
ná sér í maka, 36 mínútur að makast og 16
mínútur að verja kvenfluguna á meðan
hún verpti (Parker 1970b).
Karlarnir leita að kvenflugu bæði á
dellunum og í kringum þær. Þeir bíða
ýmist átekta eða ganga, hlaupa eða tljúga
um. Þeir snerta og fara upp á aðra karla og
kvendýr eins og til að athuga um hvort
kynið er að ræða og þeir ráðast einnig á
pör (Parker 1970c). Sumar flugurnar eru
vanþroskaðar að því leyti að þær eru
ófrjóar en laðast engu að síður að mykju.
Þær eru grænleitar og líta út fyrir að vera
kvendýr. Oft má sjá karldýr reyna að
makast við slíka einstaklinga (Parker
1969). Samanburður á hegðun karla við
kúadellur og langt í burtu frá varpstöðum
sýndi að karlarnir eru miklu hreyfanlegri
við varpstaðina, að þeir snerta aðra karla
mun meira og þeir eyða meiri tíma í að
hreinsa framlappirnar (Parker 1974a).
Flest karldýrin leita að kvenflugu
áveðurs í vindi eða golu. Skýringarinnar á
þeirri hegðun er líklega að leita í hegðun
kvenflugna. Þær fljúga á móti lyktinni en
flestar þeirra lenda ekki á dellunni heldur
fijúga aðeins lengra og ganga svo til baka
(Parker 1970d). Karlarnir geta því gripið
þær utan við delluna (oftast í grasi) eða á
henni. Flugurnar makast á dellunni og/eða
í grasinu í kring. Karlflugan getur flogið
með kvenfluguna á milli. Tiltölulega fleiri
pör eru í grasinu þegar þéttleiki er mikill
(Parker 1970b). í vindi er meirihluti para
hlémegin, sennilega vegna þess að þar er
minni hætta á að verða fyrir árás frá
stökum karlflugum (Parker 1971).
Útreikningar (Parker 1970b) bentu til að
dreifing karlflugnanna væri þannig að
líkurnar fyrir hvern einstakling á að hitta á
kvenflugu væru jafnar á dellunni og í
grasinu utan við. Þetta bendir til þess að
karlflugumar hafi hæfileika til að meta
fjölda keppinauta og velji staði í samræmi
við það. Þessi niðurstaða bendir líka til þess
að ekki sé um neins konar óðalshegðun að
ræða, þar sem sterkir einstaklingar einoka
bestu staðina og útiloka aðra, heldur geti allir
farið þangað sem þeir vilja (Parker 1974b).
Parker sýndi einnig fyrstur manna fram
á að hegðun karldýra mótast mjög af þeirri
staðreynd að sæðisfrumur lenda oftast í
samkeppni um frjóvgun eggja innan kven-
dýrsins (Parker 1970e). í skordýrum helst
sæðið lifandi í sérstökum sæðishirslum í
kvenflugunni þar til hún deyr. Tilraunir á
mykjuflugunni leiddu í Ijós að sá sem
síðast makast við kvenfluguna áður en hún
verpir er faðir 80% afkvæmanna en fyrri
6