Náttúrufræðingurinn - 1997, Síða 52

Með því að plægja land og sá í það er
gróðurfari þess breytt í þeim tilgangi að fá
gróður sem gefur meira og betra fóður en
gróðurinn sem fyrir var. Oft hverfur sáð-
gresið smám saman úr túnunum og aðrar
tegundir taka við. Enn fremur breytast
hlutföll tegundanna sem sáð var. Þessar
breytingar taka mislangan tíma og hafa
þar ýmsir umhverfisþættir áhrif eins og
loftslag, jarðvegsgerð, jarðvegsraki, sýru-
stig jarðvegs, meðferð túnanna o.fl. Þess
vegna er reynt að skapa skilyrði sem henta
túngrösum vel, t.d. með þurrkun lands og
kölkun.
Vinsælasta fóðurgrasið á síðustu ára-
tugum hefur verið vallarfoxgras (1. mynd).
Því hefur oftast verið sáð í blöndu með
vallarsveifgrasi og túnvingli. Vallarfoxgras
gefur mikla uppskeru og gott fóður en er
hins vegar nokkuð vandmeðfarið. Það þolir
t.d. illa að vera slegið snemma og vera slegið
tvisvar. Mikil beit, einkum á vorin, dregur
einnig úr endingu þess. Hlutur vallarfox-
grass hefur því haft tilhneigingu til að
minnka nokkuð ört fyrstu árin eftir sáningu.
Háliðagras var töluvert notað í sáð-
blöndur fyrr á árum og þá gjarnan í blöndu
með t.d. vallarsveifgrasi og túnvingli.
Þessar tegundir ásamt vallarfoxgrasinu hafa
verið uppistaðan í sáðblöndum í tún á
undanförnum áratugum og setur það að
sjálfsögðu mark sitt á gróðurfar túnanna.
■ ÚTTEKT Á ÍSLENSKUM
TÚNUM
Árin 1990-1993 var á vegum Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins gerð úttekt á
gróðurfari og ástandi lúna á landinu
(Guðni Þorvaldsson 1994). Alls var farið á
191 bæ og 1294 tún skoðuð.
Tilgangur verksins var eftirfarandi:
1) Að athuga hversu lengi sáðgresi
endist í túnum.
2) Að athuga hvaða gróður kemur í
staðinn þegar sáðgresið hverfur.
3) Að kanna hvaða þættir hafa
áhrif á gróðurbreytingarnar.
4) Að kanna hvernig túnin eru nýtt.
5) Að spyrjast fyrir um helstu vanda
mál í túnrækt.
46