Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 12

Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 12
Lindström, J., E. Ranta, V. Kaitala & H. Lindén 1995. The clockwork of Finnish tetraonid population dynamics. Oikos 74. 188-194. Ólafur K. Nielsen 1995a. Rjúpnamerkingar. Bliki 15. 63-66. Ólafur K. Nielsen 1995b. Rjúpnatalningar á Norðausturlandi 1981 til 1994. Náttúru- fræðingurinn 65. 165-179. Ólafur K. Nielsen & Gunnlaugur Pétursson 1995. Population fluctuations of Gyrfalcon and Rock Ptarmigan: analysis of export fig- ures from Iceland. Wildlife Biology 1. 65- ' 71. Ævar Petersen 1991. Rjúpur og rjúpnaveiðar. Sportveiðiblaðið 10. 74-78. ■ SUMMARY ROCK PTARMIGAN STUDIES AT KVÍSKER, SOUTHEAST ICELAND 1963 TO 1995 The Icelandic Rock Ptarmigan (Lagopus mutus) population fluctuates in size and ca. 10 years have been between peak years (Finnur Guðmundsson 1960, Amþór Garðarsson 1988, Ólafur K. Nielsen and Gunnlaugur Pétursson 1995). To monitor population changes territo- rial cocks (Fig. 1) are counted each spring on selected plots in different parts of the country. The purpose of this paper is to report the re- sults of ptarmigan censuses and banding at Kvísker (63°59’N, 16°26’W) in SE-Iceland (Fig. 2). The total area of the ptarmigan study plot is 2.1 km2, and it is located on a south fac- ing slope on the foothills of the great glacier Vatnajökull. The farm Kvísker is within the study plot. The lower edge of the plot is at 30 m above sea level and the upper edge is at 120 m. The characteristic vegetation is birch scmb (Betula pubescens) and open areas with heathland vegetation such as Empetrum nigr- um, Vaccinium uliginosum and Racomitrium lanuginosum. Territorial cocks were censused once each year in the period 12 to 20 May. The census was timed so as to be over before folia- tion of the birch scmbs, and was always com- pleted in one day. In some years more than one spring census was conducted and the count giv- ing the highest figures was used. Ptarmigan were caught for banding at Kvísker by driving them into corrals or by snaring them, using stuffed birds as decoys (for cocks in spring) (Ólafur K. Nielsen 1995a). All censuses and banding has been done by the same person (Hálfdán Bjömsson), who also made all but seven of the recoveries and all of the controls. In the period 1963 to 1995 the average number of territorial cocks was 20.5 (9.8 cocks/km2). The maximum fígure was 53 cocks (25 cocks/km2) and the minimum 7 cocks (3.3 cocks/km2). The difference in numbers be- tween the highest and the lowest year was ap- proximately 8-fold. Population trends are shown in Fig. 3. There was a clear peak in numbers in 1966. Following low years in 1970 and 1971 the population increased to medium density levels in the early 1970s and remained at such levels for 10 years. This was followed by a decrease starting in the mid 1980s and reaching a low in 1991 and 1992 and then again an increase. Compared with 7 ptarmigan census plots in N- and NE-Iceland the Kvísker plot ranks among the denser ones, being surpassed only by Hóll on Tjömes (Ólafur K. Nielsen 1995b) and Hrísey (Ævar Petersen 1991). On Hrísey density was 41 cocks/km2 during a peak year (Ævar Petersen 1991). Comparing population trends for Kvísker, Hrísey and six plots in NE- Iceland we found that all areas behave more or less in the same fashion with regard to changes in numbers (Fig. 4). A total of 916 ptarmigan had been banded at Kvísker at the end of the year 1995. This in- cluded mostly young of the year (juve- niles,753), but also adult hens (91), cocks (64) and unsexed full-grown birds (8). Fifty-one ptarmigan (6%) have been recovered dead. The most common cause of death was collisions with barbed wire fences or overhead wires (Fig. 5). The recoveries give a biased picture of death causes, as birds killed by predators are underestimated and importance of collisions and hunting is overestimated. Sixty controls of ringed ptarmigan have been made and all at Kvísker. Thirty-four adults of 155 banded (21%) were recovered or control- led at Kvísker but only 70 (9%) of 753 juve- niles. This difference between age groups is significant (chi-square=14.137, p«0.001), and probably reflects both juvenile dispersal and higher mortality of juveniles during fírst winter as compared with adults. Juveniles are banded in late summer and most recoveries and controls are made the following spring and summer but few during the preceding winter when most of the mortality takes place. Thirty-four ptarmigan banded as juveniles 122
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.