Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 52

niðurstöðum þeirra félaga í þessum
greinaflokki og er endurtekning því óþörf
(sjá Erling Ólafsson 1993).
í austanverðum Bandaríkjunum verpa
36 skríkjutegundir og 24 þeirra ná norður
til Kanada, sumar allt til Nýfundnalands
og Labrador (Griscom og Sprunt 1957).
Það er einkum sá tegundahópur sem hafa
ber í huga sem mögulega flækinga í
Evrópu. Á íslandi hafa fundist 10
skríkjutegundir til ársloka 1995, en hjá
þeim má í stórum dráttum sjá þrenns
konar útbreiðslumynstur í N-Ameríku.
Allar verpa þær í Kanada, ýmist frá Nova
Scotia, Nýfundnalandi eða Labrador í
austri og a.m.k. vestur til Manitoba, en
þær ná misjafnlega langt til suðurs. Þrjár
ná skammt suður í Bandaríkin austanverð,
frá Minnesota í vestri og til austur-
strandarinnar. Fjórar fara auk þess langt
suður eftir Appalachianíjöllum, en fylgja
ekki ströndinni, og þrjár verpa vítt og
breitt um Bandaríkin austanverð, allt
suður að Mexíkóflóa.
Fjallað verður ítarlega um hverja tegund
hér á eftir. Þeim er raðað samkvæmt
Howard og Moore (1991). Talin verða öll
þekkt tilvik til og með 1995, samtals 32
fuglar, getið um fundarstaði og fundar-
tíma, kyn og aldur ef slíkar upplýsingar
eru tiltækar, fínnendur eða fyrri heimildir
á prenti ef til eru. Aðeins í einu tilviki var
um fleiri en einn fugl að ræða. Öllum
fuglunum nema sex var safnað. Hamimir
era varðveittir á Náttúrufræðistofnun
Islands að einum undanskildum sem er í
einkasafni. Fuglar í safni Náttúrufræði-
stofnunar eru auðkenndir með skrásetn-
ingarnúmeri (RM-númeri).
Sagt er frá varpútbreiðslu og kjörlendum
tegundanna, svo og vetrarstöðvum þeirra.
Þær upplýsingar eru einkum fengnar frá
Griscom og Sprunt (1957) og Curson o.fl.
(1994) og verður ekki frekar vitnað til
þeirra heimilda. Samanburður er gerður
við önnur lönd Evrópu og Grænland. Ekki
þykir ástæða til að lýsa útliti tegundanna í
texta. í þeim efnum skal vísað til
meðfylgjandi mynda og greiningarbóka.
Amerískir flækingsfuglar hafa jafnan
þótt afar athyglisverðir í Evrópu, ekki síst
smáfuglamir en það þykir einstakt afrek
að þeir skuli halda sér á flugi alla þessa
vegalengd yfír Atlantshaf. Þetta eru fuglar
um og undir 10 grömmum að þyngd og
þykir því með ólíkindum að þeir skuli hafa
nægt eldsneyti til slíks flugs. Lengi vel var
talið að þeir fuglar sem sáust hefðu annað
hvort borist með skipum eða sloppið úr
haldi, en margar tegundir smáfugla
hvaðanæva úr heiminum eru hafðar í
búrum í Evrópu. Á síðustu áratugum áttuðu
menn sig þó á því að fuglamir geta
borist alla þessa leið á eigin vængjum (sjá
t.d. Alexander og Fitter 1955).
Robbins (1980) sýndi þessu máli mikinn
áhuga og mat hvaða tölfræðilegar líkur
væru á því að ýmsar tegundir amerískra
spörfugla bærust austur yfír Atlantshaf.
Hann reiknaði út stuðul fyrir allmargar
tegundir sem átti að gefa til kynna líkumar
á því að þær sæjust í Evrópu. Við
útreikningana tók hann tillit til ýmissa
þátta, eins og vestur-austur farstefnu að
hausti, lengdar farflugs, líkamsþyngdar og
hversu margir fuglar höfðu sést á ákveðn-
um strandstöðvum á austurströnd Banda-
ríkjanna. Hann setti fram tvo lista, annars
vegar með tegundum sem sést höfðu á
Bretlandseyjum á árabilinu 1947-1976 og
hins vegar tegundum sem ekki sáust á
þessu árabili en ættu samkvæmt líkinda-
stuðli möguleika á að hrekjast austur yfír
Atlantshaf. Þetta eru mjög áhugaverðir
listar og er óspart til þeirra vitnað í
eftirfarandi umfjöllun.
í þessari grein er minnst á 32 skríkju-
tegundir. í íslenskum ritum um fugla hefur
22 þeirra verið getið áður með íslenskum
nöfnum. Því þurftum við að fínna ný heiti
á 10 tegundir.
TEGUNDASKRÁ
Klifurskri'kja (Mniotilta varia)
Klifurskrikja (1. mynd) verpur í N-
Ameríku austan Klettaljalla, í sunnan
verðu Kanada, allt austur til Nýfundna-
lands, og suður um Bandaríkin til Texas,
162