Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 38

Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 38
hans. Sú varð og raunin og reyndust Líbýumenn hinir samvinnufúsustu á allan hátt. En nú voru góð ráð dýr. Eina starfandi verksmiðjan í heiminum var í sameigin- legri eigu Mexíkó- og Bandaríkjamanna og staðsett í Tuxla í suðausturhluta Mexíkó. Flestir sérfræðingar í notkun SIT í viðureign við skrúfufluguna voru bandarískir, auk nokkurra mexíkanskra. Bandaríkjamönnum var þá bannað að ferðast til Líbýu og samskipti Ghaddafis og Líbýumanna við umheiminn voru ákaflega erfíð af ýmsum ástæðum (t.a.m. vegna loftárásar Bandaríkjamanna og Lockerby- slyssins). Höfundur fór ásamt öðrum til Washing- ton til að freista þess að fá Bandaríkja- menn til samstarfs. Það er til marks um góða eiginleika hjá mannkyninu að þegar alvarleg hætta, sem valdið getur ófyrir- sjáanlegu tjóni og þjáningum, steðjar að, gleymast allar erjur og óvinátta. Bæði þjóðþing Bandaríkjanna og George Bush forseti samþykktu nær umræðulaust að leyfa sölu flugna frá Tuxla-verksmiðjunni og að heimila bandarískum sérfræðingum að vinna við þetta verkefni í Líbýu. Reyndar var aldrei minnst á Libýu í þessu sambandi heldur einungis Norður-Afríku. Yfírmaður skordýradeildar okkar í Vín, dr. Donald Lindquist, fór til Líbýu og varð yfirmaður verkefnisins. Samningur var gerður við vöruflutningadeild Lufthansa um flutning á flugunum frá Mexíkó til Trípólí. Og brátt fóru að berast vikulega um 40 milljónir geldra flugna með hverri risaþotu, 1700 í hverjum pappakassa. Þeim var komið fyrir í kæligeymslum á flugvellinum í Trípólí og síðan var flogið þaðan á minni flugvélum og geldum flugum dreift á sýktu svæðin. Mikil áhersla var lögð á að fylgjast stöðugt með öllum skepnum á þessu stóra svæði. Alls var um ein milljón húsdýra skoðuð. Þegar hér var komið sögu voru tilfelli sýktra skepna orðin yfír 14.000 en Líbýu- menn voru hættir að gefa upp hve margt manna varð fyrir áreitni skrúfuflugunnar. Við höfðum heppnina með okkur. Veturinn 1990-1991 var óvenjukaldur þannig að tiltölulega fáar flugur munu hafa lifað hann af. Byrjað var að dreifa ófrjóu flugunum í desember 1990 og síðasta sárið af völdum skrúfuflugna fannst í skepnu í mars 1991! Til öryggis var þó haldið áfram að dreifa vikulega milljónum geldra flugna fram í október 1992 en þá var unnt að gefa út yfirlýsingu um að Líbýa og Afríka væru laus við skrúfufluguna. Við höfðum fengið vilyrði frá ýmsum ríkjum, sjóðum og stofnunum fyrir um 120 milljónum dollara til verkefnisins sem átti að taka tvö ár. Verkinu lauk hins vegar á 10 mánuðum og það kostaði rétt liðlega 50 milljónir dollara. ■ tsetse-flugur Tsetse-flugur, Glossina spp. eru land- lægar um alla Mið- og Suður-Afríku. Þær bera einfrumunginn Trypanosoma sem veldur hinni banvænu svefnsýki í mönnum og skyldum, jafnbanvænum sjúkdómi, „na- gana“, í skepnum. Óbeint valda þær því að milljónir hektara af góðu graslendi nýtast ekki til bútjárbeitar, og það meðal þjóða sem flestar þjást af matarskorti, einkum prótínskorti, sem harðast kemur niður á börnum. Á svæðum þar sem flugan er skæð er ekki einu sinni unnt að halda uppi ferðamannaþjónustu. Búið er að eyða miklum tíma og fjármunum og ótrúlegu magni af eiturefnum í að reyna að vinna bug á tsetse-flugum. Sums staðar hefur tekist að halda þeim í skefjum, a.m.k. tímabundið, en hvergi að útrýma þeim með eiturefnum til frambúðar. Tilraunir með að beita SlT-aðferð við að eyða tsetse-flugum hófust í rannsókna- stofum FAO og IAEA árið 1965. Leita þurfti leiða til að framleiða flugumar í miklum mæli. Það var hins vegar erfíðleikum háð vegna þess að tsetse- flugan verpir ekki eggjum heldur fæðir lifandi lirfur á átta daga fresti. Þær umbreytast lljótt í púpur sem síðan eru geislaðar. Aðalvandinn var að ala flug- 148
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.