Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1997, Síða 38

Náttúrufræðingurinn - 1997, Síða 38
hans. Sú varð og raunin og reyndust Líbýumenn hinir samvinnufúsustu á allan hátt. En nú voru góð ráð dýr. Eina starfandi verksmiðjan í heiminum var í sameigin- legri eigu Mexíkó- og Bandaríkjamanna og staðsett í Tuxla í suðausturhluta Mexíkó. Flestir sérfræðingar í notkun SIT í viðureign við skrúfufluguna voru bandarískir, auk nokkurra mexíkanskra. Bandaríkjamönnum var þá bannað að ferðast til Líbýu og samskipti Ghaddafis og Líbýumanna við umheiminn voru ákaflega erfíð af ýmsum ástæðum (t.a.m. vegna loftárásar Bandaríkjamanna og Lockerby- slyssins). Höfundur fór ásamt öðrum til Washing- ton til að freista þess að fá Bandaríkja- menn til samstarfs. Það er til marks um góða eiginleika hjá mannkyninu að þegar alvarleg hætta, sem valdið getur ófyrir- sjáanlegu tjóni og þjáningum, steðjar að, gleymast allar erjur og óvinátta. Bæði þjóðþing Bandaríkjanna og George Bush forseti samþykktu nær umræðulaust að leyfa sölu flugna frá Tuxla-verksmiðjunni og að heimila bandarískum sérfræðingum að vinna við þetta verkefni í Líbýu. Reyndar var aldrei minnst á Libýu í þessu sambandi heldur einungis Norður-Afríku. Yfírmaður skordýradeildar okkar í Vín, dr. Donald Lindquist, fór til Líbýu og varð yfirmaður verkefnisins. Samningur var gerður við vöruflutningadeild Lufthansa um flutning á flugunum frá Mexíkó til Trípólí. Og brátt fóru að berast vikulega um 40 milljónir geldra flugna með hverri risaþotu, 1700 í hverjum pappakassa. Þeim var komið fyrir í kæligeymslum á flugvellinum í Trípólí og síðan var flogið þaðan á minni flugvélum og geldum flugum dreift á sýktu svæðin. Mikil áhersla var lögð á að fylgjast stöðugt með öllum skepnum á þessu stóra svæði. Alls var um ein milljón húsdýra skoðuð. Þegar hér var komið sögu voru tilfelli sýktra skepna orðin yfír 14.000 en Líbýu- menn voru hættir að gefa upp hve margt manna varð fyrir áreitni skrúfuflugunnar. Við höfðum heppnina með okkur. Veturinn 1990-1991 var óvenjukaldur þannig að tiltölulega fáar flugur munu hafa lifað hann af. Byrjað var að dreifa ófrjóu flugunum í desember 1990 og síðasta sárið af völdum skrúfuflugna fannst í skepnu í mars 1991! Til öryggis var þó haldið áfram að dreifa vikulega milljónum geldra flugna fram í október 1992 en þá var unnt að gefa út yfirlýsingu um að Líbýa og Afríka væru laus við skrúfufluguna. Við höfðum fengið vilyrði frá ýmsum ríkjum, sjóðum og stofnunum fyrir um 120 milljónum dollara til verkefnisins sem átti að taka tvö ár. Verkinu lauk hins vegar á 10 mánuðum og það kostaði rétt liðlega 50 milljónir dollara. ■ tsetse-flugur Tsetse-flugur, Glossina spp. eru land- lægar um alla Mið- og Suður-Afríku. Þær bera einfrumunginn Trypanosoma sem veldur hinni banvænu svefnsýki í mönnum og skyldum, jafnbanvænum sjúkdómi, „na- gana“, í skepnum. Óbeint valda þær því að milljónir hektara af góðu graslendi nýtast ekki til bútjárbeitar, og það meðal þjóða sem flestar þjást af matarskorti, einkum prótínskorti, sem harðast kemur niður á börnum. Á svæðum þar sem flugan er skæð er ekki einu sinni unnt að halda uppi ferðamannaþjónustu. Búið er að eyða miklum tíma og fjármunum og ótrúlegu magni af eiturefnum í að reyna að vinna bug á tsetse-flugum. Sums staðar hefur tekist að halda þeim í skefjum, a.m.k. tímabundið, en hvergi að útrýma þeim með eiturefnum til frambúðar. Tilraunir með að beita SlT-aðferð við að eyða tsetse-flugum hófust í rannsókna- stofum FAO og IAEA árið 1965. Leita þurfti leiða til að framleiða flugumar í miklum mæli. Það var hins vegar erfíðleikum háð vegna þess að tsetse- flugan verpir ekki eggjum heldur fæðir lifandi lirfur á átta daga fresti. Þær umbreytast lljótt í púpur sem síðan eru geislaðar. Aðalvandinn var að ala flug- 148
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.