Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 26

4. mynd. Hvít skella á
steingerðu beini pag-
etsjúklings sem grafíð
var upp á miðri
átjándu öld. Sams
konar áverki kom
fram á höfuðskel
Egils þegar afkom-
andi hans sló hana
með bakka axarblaðs.
(Royal CoIIege of
Surgeons, Englandi/
Byock 1995.)
ok hlógu at ok mæltu: „Farinn ertu nú, Egill,
með öllu, er þú fellr einn saman.“ Þá segir Grímr
bóndi: „Miðr hæddu konur at okkr, þá er vit
várum yngri.“ Þá kvað Egill:
Vals hefk váfur helsis;
váfallr em ek skalla;
blautr erum bergis fótar
borr, en hlust es þorrin.“
Valur helsis mun vera kenning fyrir háls,
og sögnin að váfa (eða vofa) merkir að svífa
eða sveiflast. Váfallur þýðir háskalega
hrösull. Vísan útleggst: „Eg hef riðu í
hálsinum; mér hættir við að detta á
skallann; eg er hættur að vera kvenneytur,
og heymin er þrotin.“
Clapnaði honum bæði heyrn og sýn
Undir Iokin var Egill heymarlaus og blindur,
eins og ráða má af tilvitnunum í laust mál og
bundið hér að ffaman. Þetta eru algengir
fylgikvillar með beinsýki Pagets. í nokkmm
vísum harmar Egill hlutskipti sitt. Einhverju
sinni gekk hanr. að eldi að oma sér á köldum
vetrardegi. Þá var hann með öllu sjónlaus.
Matseljan hrakti hann frá eldinum í rúmið. Þá
kvað Egill vísu, og er þetta fyrri hlutinn:
„Hvarfak blindr of branda,
biðk eirar Syn geira,
þann bcrk harm á hvarma
hnitvöllum mér, sitja.“
(Eg reika blindur við eldinn, eg bið
konuna (geira Syn er kvenkenning) að
leyfa mér að sitja.) Með hnitvöllum
hvarma, völlunum þar sem hvarmamir
rekast á, telja flestir að átt sé við augun, og
harmur sem á þeim sé borinn sé blindan.
Byock getur þess til að merkingin sé
tvíræð, hnitvellir hvarma tákni ekki aðeins
augun eða augnsvæðið heldur líka umgjörð
augnanna og Egill eigi hér bæði við blindu
sína og höfúðverk, sem oft fylgir beinsýki
Pagets.
Fótkuldi
„Þat var enn eitt sinn, er Egill gekk til
elds at verma sik, þá spurði maðr
hann, hvárt honum væri kalt á fótum,
ok bað hann eigi rétta of nær eldinum.
„Svá skal vera,“ segir Egill, „en eigi
verður mér nú hógstýrt fótunum, er ek
sé eigi, ok er ofdaufligt sjónleysit.“
Þá kvað Egill:
„Langt þykkir mér,
Iigg einn saman,
karl afgamall,
án konungs vömum;
eigum ekkjur
allkaldar tvær,
en þær konur
þurfu blossa. “
Þetta mun vera síðasta vísa Egils.
„Ekkjur allkaldar tvær“ eru fætur hans.
136