Náttúrufræðingurinn - 1934, Page 28

74
NÁTTÚRUFR.
Athugasemdir við töfluna.
Nr. I. Aska, safnað í Meðallandi.
Nr. II. Aska, tekin á jöklinum um 10 km. vestan við gosstöðvarnar.
Nr. III. Vikur tekinn á jöklinum um 5 km. vestan við gosstöðvarnar.
Nr. IV. Vikur tekinn á gosstöðvunum.
Greiningarnar eru gerðar á þurkuðum sýnishornum.
Fullkomnari greinargerð um gosið er væntanleg seinna.
Valur ræðst á álft.
Hinn 3. apríl 1892 stóð eg undirritaður — þá 18 ára ungl-
ingur — yfir sauðfé skammt frá heimili mínu, Lóni í Keldu-
hverfi. Kvöld var komið og veður hið fegursta, logn og sólskin,
en jörð nær alauð eftir nýafstaðnar þýður. Al.lt í einu barst að
eyrum mér óljós hljómur, sem eg í fyrstu vissi eigi hvað var, en
brátt gat eg greint, að þetta var bæði hræðslulegt álftarkvak
og grimmdarlegt reiðiorg fálka, er hvort tveggja barst sam-
tímis að eyrum mér. Skammt frá var dálítil hæð, er bar við loft,
en handan yfir hana komu hljóð þessi; og er jítil stund var lið-
in, kom álft fljúgandi yfir hæðina, og fylgdi henni fálki, er
lamdi hana — eða veitti henni aðrar árásir — í sífellu, en hún
kvakaði við í hvert sinn, er hann réðst á hana. Þessa stund, sem
eg horfði á leikinn, sveiflaði fálkinn sér marga hringi kring um
álftina, og alltaf, er hann þóttist kominn hæfilega langt frá,
renndi hann sér að henni til að berja hana. Álftin smálækkaði
flugið, og loksins hneig hún til jarðar og lá þar sem dauð með
útbreidda vængi, en fálkinn settist á klett þar skammt frá. Hljóp
eg þá til og vildi taka álftina, en á leiðinni fór eg svo nálægt
fálkanum, að hann varð hræddur og flaug í burt. En þegar eg
átti skammt til álftarinnar, er eg hugði dauða, fór hún að brölta
á fætur, og vonum bráðar var hún komin á flug, og flaug á
Lónið, sem er við bæinn hérna. En svo nálægt henni komst eg,
að eg sá glöggt blóðbletti á hálsi hennar og baki, svo að eitthvað
hefir ,,víkingurinn“ náð að særa hana, þótt eigi gæti hann unn-
ið til fulls á henni. En hver hefðu nú leikslokin orðið, ef eg hefði
eigi komið á vettvang til að trufla leikinn?
Líklegt þykir mér, að hungur hafi knúð fálkann til þess-
arar árásar, því að um þetta leyti (frá 1890—96) var mjög fátt
hér af rjúpum. Og varla er hægt að hugsa sé, að fálkinn hafi
þózt þurfa að verja egg eða hreiður fyrir álftinni, því að bæði
var þetta of snemma vors til þess að hann ætti þá egg eða hreið-