Náttúrufræðingurinn - 1942, Síða 15

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
59
kleift að komast niður á botn gígsins, er lækkar smám saman
að miðju, þar sem hann mun vera 400—500 fetum (120—150
m) lægri en botn Öskju.--------------
Austur- og vesluriilið gígsins, sem mætast í suðurhorni, mynd-
ast af háum fjöllum, sem sumstaðar gnæfa 1000 fet (300 m)
yfir botn Öskju.---------“
Við NNA liorn jarðfallsins var op niður i jörðina, er Watts
líkir helzt við op á kolanámu. Ummál þess var um mílufjórð-
ungur (400 m) og þeytti það úr sér dökkleitri gufu og leir-
dusti með furðulegri orku. Þelta er vitanlega Víti. Það velcur
sérstaka athygli i sambandi við lýsingu Watts, að jarðfallið
er aðeins myndað að litlu leyli, þegar hann kemur i Öskju, en
er þá sem óðast að myndast, þvi að meðan þeir félagar dvöld-
ust í Öskju, sjá þeir stórar spildur klofna frá börmum þess
og liverfa í djúpið, Þótt sumt af þvi, sem Watts segir um lög-
un og stærð jarðfallsins, sé ágizkun, þá er þó nægilega mikið
af nokkurn veginn öruggum upplýsingum til þess, að vér með
hliðsjón af siðari mælingum (Carocs), getum gert oss, eftir
þessum forsendum nokurn veginn grein fyrir stærð og lögun
jarðfallsins, eins og það var, þegar Watts kom í Öskju (sjá
mynd 2). Þær upplýsingar Watts, sem mest verður byggt á, eru
þessar: 1) Jarðfallið myndar þríhyrning. 2) Watts mælir þá
hlið þríhyrningsins, sem veit inn í Öskju og segir að hún snúi
móti NV, eða jafnvel VNV. 3) Hinar ldiðarnar, segir hann, að
takmarkist af háum fjöllum og mætist í suðurhorni. 4) Loks
segir hann, að Vítið sé rétt við NNA horn jarðfallsins. Þegar
vér tökum kort Carocs (sjá mynd 3) til samanburðar, er til-
tölulega auðvelt að gera sér grein fyrir lögun og stærð jarð-
fallsins. Mun bafa látið nærri, að það væri 3 km3 að stærð.
Það er eftirtektarvert, að lengd NV ldiðar jarðfallsins hefir
sennilega verið nokkurn veginn jöfn vegalengdinni frá Vítinu
suður í Þorvaldstind, eða um 2 km.
Tölur þær, sem Watts gefur um dýpt jarðfallsins, eru eins
og hann sjálfur segir, aðeins gerðar eftir ágizkun, en það er
óliklegt, að þeiin skeiki ákaflega mikið og sízt þannig, að liann
telji sigið grynnra en það var. Má því telja fullvíst, að það liafi
dýpkað mikið, sennilega allt að 100 m, eftir að Watts kom í
Öskju.
Ekkert vatn sá Watts í jarðfallinu, en gjár miklar voru í
botni þess, og op sem gusu vatni.
Næst eftir Watts, koma þeir Jón Þorkelsson og Sigurður