Samvinnan - 01.10.1967, Síða 31

egypzkar failbyssur í strand-
virkinu Sharm el Sheikh á suð-
urodda Sínaískaga meinað
ísraelskum skipum siglingar
um Aqabaflóa til hafnarborg-
arinnar Elath, en siglingaleiðin
um Tiransund, hið þrönga
mynni flóans, liggur innan
egypzkrar landhelgi. Eftir 1956
tók sveit úr gæzluliði SÞ sér
stöðu í Sharm el Sheikh, og
Aqabaflói stóð opinn ísraelsk-
um skipum. Nú fór gæzluliðið
á brott, egypzk hersveit tók við
virkinu og Nasser lýsti yfir
banni við siglingum ísraels-
manna um Tiransund, svo og
vopnaflutningum til ísraels um
sundið í skipum annarra
þjóða. Hinsvegar var Ijóst af
tilskipun Egypta að þeir hugð-
ust ekki stöðva almenna vöru-
flutninga til Elath, ef skipin
sigldu undir öðrum fána en
ísraelskum.
ísraelsmenn lýstu strax yf-
ir að þeir gætu ekki látið sér
lynda að siglingar um Tiran-
sund yrðu takmarkaðar, en
ríkisstjórnin leitaðist í fyrstu
við að fá aðgerðum Egypta
hnekkt með fulltingi Banda-
ríkjanna og annarra vestrænna
siglingaþjóða. Brátt kom á dag-
inn að árangurs var ekki að
vænta af þeirri viðleitni, og þá
skeði annar atburður sem var
höfuðorsök til að ísrael greip
til vopna. Hussein Jórdanskon-
ungur flaug skyndilega til
Kairó, sættist við Nasser, sinn
forna fjandmann, og þeir hétu
hvor öðrum fullum stuðningi
gagnvart ísrael.
Frá því Ísraelsríki var stofn-
að hafa stjórnendur þess kost-
að kapps um að hindra sam-
stöðu Arabaríkjanna, en sér-
staklega hefur þeim verið um-
hugað um að stía Egyptalandi
og Jórdan í sundur. Ástæðan er
að við liggur að landið sem
Jórdan lagði undir sig í
Palestínustyrjöldinni skeri
ísrael í sundur, þar sem land-
tunga Jórdans á vesturbakka
Jórdansár teygir sig næst Mið-
jarðarhafi er ísrael ekki nema
rúmir þrjátíu kílómetrar á
breidd milli sjávar og landa-
mæranna. Einmitt á þessum
slóðum stendur langfjölmenn-
asta borg ísraels, Tel Aviv, og
má ná til hennar frá jórdönsku
landi með langdrægum fall-
byssum.
Þegar það fór nú saman að
Nasser gerði sig líklegan til að
eyða með öllu afleiðingunum
af ósigri egypzka hersins 1956
og útlit var fyrir að Egypta-
land og Jórdan tækju höndum
saman, var ekki lengur að sök-
um að spyrja. Dajan, foringi
stríðssinna í ísrael, var gerður
að hermálaráðherra og leiftur-
stríð hafið á þrennum vígstöðv-
um, gegn Egyptalandi, Jórdan
og Sýrlandi.
Þegar vopnahlé komst á sex
dögum síðar, hafði ísraelsher
misst 800 menn fallna en Ar-
abaríkin að minnsta kosti
15.000. Yfirráðasvæði ísraels-
manna hafði rúmlega fjórfald-
azt, úr 21.000 ferkílómetrum í
88.000. ísraelskar hersveitir
höfðu hertekið gervallan Sínaí-
skaga og stóðu á austurbakka
Súezskurðar, þær höfðu lagt
undir sig allt land Jórdans
vestan Jórdansár, lang frjó-
samasta og þéttbýlasta hlut-
ann af ríki Husseins konungs,
og hrakið Sýrlandsher úr fjall-
lendinu norðaustur af Galíleu-
vatni.
ísrael hefur auðmýkt Araba-
ríkin, en þau eru ekki buguð.
Á ráðstefnu þeirra í Kartúm
í haust var ákveðið að hafna
samningaviðræðum við ísrael,
safna kröftum og bíða færis
að jafna reikningana. Ekki
verður annað séð en nýr þátt-
ur í harmleik hinna semítisku
frændþjóða, ísraelsmanna og
araba, sé að hefjast.
Vilji menn gera sér nokkra
viðhlítandi grein fyrir hvers
vegna svo er komið sem kom-
ið er í löndunum fyrir Miðjarð-
arhafsbotni, verður að líta
tæpa öld aftur í tímann. Þjóð-
ernisvakningin sem setti svip
á nítjándu öldina í Evrópu
hafði þá náð að festa rætur
meðal araba, vekja hina
menntaðri þeirra til vitundar
um forna frægð og glæsilega
menningararfleifð og ala á
uppreisnaranda gegn framandi
yfirdrottnun, hvort sem um var
að ræða hrörnandi ríki Tyrkja
eða ásælni af hálfu dafnandi
nýlenduvelda Evrópu. Um sömu
mundir kom upp meðal gyð-
inga í Austur-Evrópu þjóðern-
ishreyfing sem með tímanum
varð að síonismanum, mark-
vissri viðleitni til að mynda á
ný ríki gyðinga í fornum heim-
kynnum þeirra, sem þegar hér
var komið höfðu verið byggð
aröbum að miklum meirihluta
í tólf aldir. Framkvæmd fyrir-
ætlana síonista hlaut að hafa
í för með sér hatramleg átök
við araba um yfirráð yfir
Palestínu.
Rómverjar höfðu það aldrei
af að hrekja gyðinga gersam-
lega frá Palestínu, þótt Títus
gerði þá útlæga eftir eyðingu
musterisins árið 71. Gert er
ráð fyrir að þeir hafi verið
frá fimm til tíu hundraðshlut-
ar landsmanna frá því á mið-
öldum framyfir miðja nítjándu
öld, en eins og kristnir Pale-
fsraelskar stúlkur heimsœkja gröf Abrahams i Hebron-dalnum í Jórdan
Sœrður egypzkur hermaður, sem ísraelar tóku til fanga, fluttur um borö
í flugvél í Tel-Aviv sem skilaði honum heim.
31