Samvinnan - 01.02.1968, Blaðsíða 44

að mundi styrkja þetta starf
og önnur er til frekari kynna
mættu horfa. Alltof langt er
t. d. síðan íslenzkur leikflokk-
ur fór utan til að kynna ís-
lenzka leiklist Norðurlanda-
þjóðum. Eins vildum við fá
listamenn þaðan oftar en raun
hefur á orðið.
Þá er nauðsynlegt, að Nor-
ræna félagið sjái um að í
dagblöðum og ríkisútvarpi
komi fastir þættir og fréttir
frá lista- og menningarlífi
annarra Norðurlanda, og að
það beiti sér fyrir því, að héð-
an berist reglulega fréttir af
menningarlífi til fréttastofn-
ana á Norðurlöndum. Öðru
hverju hafa heyrzt hér í út-
varpi og sézt i blöðum fréttir
af lífi og list Norðurlandaþjóða,
en ekki nógu reglubundið.
Náms- og kynnisferðir má
auka að mun.
Þá er einn þáttur norræns
samstarfs á vegum Norræna
félagsins, sem betur mætti
rækja. Þar á ég við vinabæja-
tengslin, sem stuðla eiga að
kynnum meðal almennings.
Mér er til efs, að nokkur ann-
ar þáttur sé þýðingarmeiri, ef
rétt er að farið. Eru það ekki
einmitt víðtæk persónuleg
kynni, sem verða varanlegasta
tryggingin fyrir samhug og vel-
vild þjóða í milli?
Vegna fjarlægðar er okkur
ekki eins auðvelt og þeim, sem
búa í þrengra nágrenni, að
taka þátt í samstarfi vinabæja,
en mikið má þar um bæta.
Á einum stað, sem ég þekki
til, hefur verið leitað ráða og
leiða til nánari samvinnu.
Komið hefur verið á árlegum
íþróttamótum æskufólks inn-
an vinabæjanna, leitazt er við
að koma á kennaraskiptum, og
í könnun eru skipti á starfs-
fólki í öðrum greinum.
Það krefst mikils starfs og
oft fórnarlundar að vinna að
þessum málum. Það verður
ekki nema að nokkru leyti
unnið í sjálfboðavinnu. Prá
höfuðstöðvunum þurfa félags-
deildirnar um land allt að fá
stuðning og örvun.
Þess vegna er það nú brýn
nauðsyn að auka starfslið
Norræna félagsins á íslandi að
mun. Á hinum Norðurlöndun-
um vinnur fjöldi manns að
framgangi nefndra mála-
flokka; hérlendis einn maður
í hálfu starfi.
Alþingi, ríkisstjórn og aðrir
opinberir aðilar verða að
leggja fram fjármagn, svo að
við getum sýnt betur í verki
að við viljum teljast með Norð-
urlandaþjóðum.
Fagrar ræður og fyrirheit
menna, en hingað var æsku-
fólki af Norðurlöndum einmitt
stefnt til þess að kynnast ís-
lenzkri æsku og örva hana til
starfs og dáða í þágu norrænn-
ar samvinnu. Áhugi þess unga
fólks, sem dvalizt hefur á
Norðurlöndum, hefur því mið-
ur ekki fengið þann hljóm-
grunn og uppörvun, sem eðli-
legt væri. Hann lognast því
útaf fyrr en varir.
Ef vel væri, ættum við ein-
mitt að binda vonir okkar við
það fólk og svo aðra menn og
konur, sem heim koma frá
Norðurlöndum að loknu námi.
Þetta fólk þyrfti að vera lífs-
kraftur og leiðandi afl í starfi
norrænu félaganna um land
allt og mundi það þá vera í
stöðugri endurnýjun.
Verkefnin eru ærin.
Á sviði menningarmála hef-
ur mér meðal annars dottið í
hug að Norræna félagið ætti
ár hvert að beita sér fyrir því,
að boðið yrði hingað heim
þeim rithöfundi eða skáldi,
sem hlyti bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs hverju sinni.
Kynning væri höfð á verkum
hans og séð yrði um, að bæk-
ur hans kæmu út á íslenzku.
Sama gildir um tónskáld og
aðra listamenn af norrænu
bergi, sem athygli vekja með
frændþjóðum okkar.
Starfandi er norrænn menn-
ingarsjóður, sem telja má víst
Norðurlönd taka virkan og vaxandi þátt í leiðbeiningar- og tœknihjálp
við vanþróuð lönd.
eru góð til síns brúks, en nú
þurfum við að láta verkin tala.
Lífi verður ekki blásið í starf-
semi norrænu félaganna hér á
landi, sem að mínu viti hljóta
að verða að bera hita og þunga
af norrænu samstarfi, nema
þeim verði gert kleift að ráða
til sín áhugasamt starfslið, hið
minnsta framkvæmdastjóra í
fullu starfi, fulltrúa og skrif-
stofustúlku.
Vonir eru tengdar við opnun
og starf Norræna hússins, sem
væntanlega hefur starfsemi
sína á þessu ári. Þar hafa aðr-
ar þjóðir Norðurlanda sýnt í
verki, að þeim er umhugað um
að hafa okkur með í hópnum.
Við verðum að láta sjá, að við
séum þess trausts og sóma
verðir, með því að efla starf-
semi Norræna félagsins svo um
munar.
Menningarleg félagsstarf-
semi á frekar erfitt uppdrátt-
ar nú á tímum, þegar við höf-
um snúið okkur að því að ná
tökum á efnisheiminum og
ekki gefið okkur tíma til margs
annars en verða efnalega
bjargálna; að sama skapi hef-
ur fátækt andans farið vax-
antíi. Mér hefur komið til hug-
ar í þessari kreppu félagsstarf-
seminnar, hvort rétt sé af okk-
ur að halda uppi félögum til
vegs hverri einstakri þjóð
Norðurlanda í höfuðborginni
auk Norræna félagsins. Væri
ekki skynsamlegra að sameina
bessi félög í Norræna félaginu,
sem gæti auðveldlega sinnt
hlutverki þeirra allra? En
áhugi félagsmanna yrði vænt-
anlega öflugri til átaka.
Hér hefur verið orðaður
einn þáttur norrænnar sam-
vinnu. Ljóst er, að víðar er
þörf starfs.
Norðurlönd geta miklu til
leiðar komið í heimsmálum, ef
þau standa saman. Hernaðar-
máttur þeirra er ekki á borð
við stórþjóða. En lausn þeirra
á félagslegum vandamálum
þegna sinna er með þeim
hætti, að vakið hefur heims-
athygli. Á rödd þeirra er
hlustað, ekki sízt af þeim
þjóðum sem nú eru að fæðast
til sjálfstæðs lífs. Hlutverk
Norðurlanda á alþjóðavett-
vangi er að mínu viti að safna
saman öllum þeim þjóðum,
sem vilja ekki taka þátt í hrá-
skinnsleik stórveldanna, held-
ur bera sáttarorð á milli þeirra.
Þau ríki, sem hafa vilja hemil
á risunum, verða stöðugt
fleiri og öflugri — þar eiga
Norðurlönd að vera í farar-
broddi og móta stefnuna
mannkyninu til heilla.
Hjálmar Ólafsson.
40