Samvinnan - 01.03.1986, Síða 54

Leiðin til
Hvíta hússins
Taft var í framboöi fyrir
repúblikana, þegar Wil-
son var kosinn forseti
1912.
Háskólaprófessorinn vinsæli umkringdur af
áköfum aödáendum.
Stjórnarhættir í
Bandaríkjunum
eru af enskum
toga en ekki í ætt
við frönsku bylt-
inguna.
54
las hann heima. Hann lauk lagaprófi í
október 1882, en hafði þá nokkrum
mánuðum áður opnað málflutnings-
stofu í Atlanta í Georgiu ásamt ungum
lögfræðingi. Um vorið 1883 hafði
hann enn ekki fengið mál til flutnings,
og sneri þá við blaðinu. Hann innritað-
ist í John Hopkins University og hóf
að semja doktorsrigerð í stjórnfræði.
í bréfi um það leyti sagði hann: „Ég
hafði augastað á stjórnmálum; og ég
lagði fyrir mig lögfræði. Ég tók til við
hina síðarnefndu, vegna þess að ég
hélt að hún lægi til hinna fyrrnefndu.
Það var áður vörðuð leið; á þjóðþing-
inu eru enn margir lögfræðingar.“6
Sumarið 1879 hafði hann kynnst
Harriet Woodrow, bróðurdóttur móð-
ur hans. Þá fimmtán mánuði, sem
hann hafði lesið lög heima, hafði hann
skipst á bréfum við þá frænku sína.
Sumarið 1884 bað hann hennar, en
hún hafnaði honum. Eftir það felldi
hann Thomas niður úr nafni sínu og
ritaði sig Woodrow Wilson.
# Að byggja upp frá grunni
í John Hopkins University naut Wil-
son handleiðslu Herbert Baxter
Adams, kunns sagnfræðings, og Ric-
hard T. Ely, ungs hagfræðings. Vann
Ely þá að bók um hagfræðilegar
hugmyndir í Bandaríkjunum, og varð
Wilson einn aðstoðarmanna hans. Frá
eigin athugunum skýrði hann svo í
bréfi: „Ég áforma fjórar eða fimm
ritgerðir um „Stjórn sambandsríkis-
ins“ og hyggst sýna stjórnarhætti okk-
ar í reynd. Löngun mín og metnaður
er að fjalla um stjórnskipan Banda-
ríkjanna eins og Bagehet hefur fjallað
um breska stjórnskipan.“7 Ritgerðir
þessar urðu að bók Congressional
Government, sem út kom 1885 ogfyrir
hana hlaut hann doktorsnafnbót 1886.
Sumarið 1885 gekk hann að eiga
Ellen Louise Axon, og um haustið
varð hann fyrirlesari í sögu við Bryn
Mawr College. Stúlku þessari hafði
hann kynnst í Georgíu, stuttu áður en
hann varð afhuga málflutningsstörf-
um. Hún var dóttir prests í söfnuði
presbytera, og var vinfengi með feðr-
um þeirra. Hjónaband þeirra var
farsælt. Eignuðust þau þrjár dætur.
Prófessor í sögu og hagfræði við
Wesleyan University varð Wilson
1888. Þar tók hann saman kennslubók
í stjórnfræði, The State, sem út kom
1889 og birti allmargar greinar og
ritgerðir. Kvað hann stjórnarhætti í
Bandaríkjunum af enskum toga og
annars konar en lýðræðislegar hug-
sjónir frönsku byltingarinnar. Á ein-
um stað sagði hann: „Nálega ekkert er
sammerkt með slíku uppþoti almenn-
ings, sem varð á Frakídandi í hinni
miklu byltingu þess, og grundvöllun
stjórnarhátta sem okkar eigin.
Minningar okkar frá 1789 eru gerólík-
ar minningum manna á (meginlandi)
Evrópu um það örlagaríka ár. Fyrir
l