Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1925, Blaðsíða 35

Tímarit íslenskra samvinnufélag'a.
225
liindra þá í að fá áfengi, sem misnotuðu það og voru tekn-
ir af lögreglunni fyrir ólæti eða ef vandamenn þeix-ra ósk-
ðu eftir að þeir fengju ekki vín.
Fyrir 10 árum stofnaði dr. Bratt félag, sem fekk
einkaleyfi til að flytja áfengi til Stokkhólms. Vinir hans
'ögðu fi-am 200.000 kr. hlutafé og skyldu fá venjulega
sparisjóðsvexti fyrir, en afgangur teknanna renna í sér-
stakan sjóð í tekjum ríkisins. Heitir það A. B. Stockholms-
systemet, en er altaf kallað „bránnvinsbolaget“. Er Bi'att
forstjóri þess, enn í dag og hann, sem þá var 35 ára gam-
all barnalæknir, seldi meira brennivín, en nokkur Noi’ður-
iandabúi hafði selt áður.
Bi-att hélt því fx'am að hófleg diykkja áfengis væri
ekki svo saknæm, að rétt væri að svifta þá boi’gara, sem
sjá fyrir sér sjálfir, og engum ei’u háðir, alls áfengis. Mis-
notkun vai’ð aftur að hindra af öllu afli.
Til að geta áorkað nokkru þurfti þvl fyi-st og fremst
að í’yðja úr vegi öllum aðilum sem höfðu hag af misnotk-
uninni, og mundu því setja sig á móti baráttuninni gegn
áfengi. Auk þess þui’fti að hafa nokkurt eftirlit með
ofneyslu.
Nú eru allmiklir peningar festir í áfengissölunni.
þessum fjárafla þurfti að veita annað. Slíkt er þó enginn
hægðarleikur því útsöluverð áfengis er talið tvöfalt inn-
kaupsverðið. Eru því óvíða fáanlegir slíkir vextir af pen-
ingum sem við áfengisvei’slun. Félag Bi’atts hefir því t. d.
grætt 9 til 20 faldan höfuðstól á ári. Sést því að atlögur
áfengissala á bann og bindindi eiga sér mjög skiljanlegar
ástæður.
Áfengissalan þui’fti því að komast í hendur félaga,
sem ekki seldu í gróðaskyni, en sameina öll félögin undir
einkasölu íikisins. þetta væri einnig spai’naður beinlínis,
því kostnaður við farandsala og auglýsingar (auglýsinga-
blöð eru venjulega móti banni), og sendingar fi’am og aft-
ur, mundu hvei’fa.
það fyrsta sem Bratt sneri sér að var að hindra mis-
notkun í heimahúsum og koma lagi á flöskusöluna Gat
15