Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1925, Blaðsíða 92

282 Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
öðru lagi, að þessi sjóður á siðferðislega kröfu til að fá
kúfinn ofan af stórgróða af hvaða atvinnu eða fjárhættu-
starfsemi, sem rekin kann að vera í landinu. Eg álít, að
skattur þessi ætti að vera það hár, að hann væri aldrei
minni en hálf miljón króna af öllu landinu í erfiðum ár-
um, en gæti hækkað mjög mikið í veltiárum. þá er að
útskýra í aðaldráttum, hversu nota beri þetta fé.
í einni sveit hér á landi, Mývatnssveit, hefir allur
þorrinn af því fólki, sem fæddist þar, óskað eftir að búa
þar alla sína daga. Burtflutningur hefir verið næsta lítill.
Á einni jörð búa þrír bræður, þar sem faðir þeirra bjó
einn áður. Á næstu jörð búa fjögur systkini, þar sem
venjulega var einbýli áður. Svipað er á mörgum öðrum
jörðum í sveitinni. Tvennskonar ræktun hefir gert byggi-
legt fyrir fleira fólk í Mývatnssveit. Mjög mikið silunga-
klak í vatninu, og stórfeld áveita þar sem frárensli vatns-
ins var stíflað (Laxá) svo að vatnið flæðir nú yfir mikil
gróðurlendi, sem áður voru lítið ræktuð. Hið sama verður
að gera annarsstaðar. Um leið og býlin fjölga, þarf rækt-
unin að aukast. Víðast myndu það verða túnin, enda eru
túnstæði nálega óþrjótandi í flestum bygðum hér á landi.
Verkefni þessa væntanlega byggingar- og ræktunar-
sjóðs yrði þrefalt:
1. Að hjálpa bændum, sem nú búa í óhollum húsa-
kynnum til að endurbyggja heimili sín.
2. Að hjálpa bændum til að auka ræktun á jörðum
sínum, einkum að slétta tún og lokræsa þau, svo að síður
sé hætt við kali í vondum árum, og vélar megi nota við
túnvinsluna og heyskapinn.
8. Að hjálpa mönnum, sem vilja nema land og koma
upp nýjum heimilum. Styrkur væri þá veittur bæði til
húsagerðar og ræktunar. þessi hlið starfseminnar ætti
að geta hjálpað til að koma upp hollum híbýlum með
ræktun í nánd við kauptúnin. þá er að líta á með hvaða
kostum bændum og landnemum yrði kleyft að taka lán
til húsagerðar og ræktunar. Nú eru vextir 8—8)4% og
varla fáanleg önnur lán en sex mánaða víxlar. En lán til