Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 23

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 23
andvari BIBLÍAN, KIRKJAN OG VÍSINDIN 21 nema þá helzt vorri samtíð, á tímum byltinga og gagnbyltinga og trúarbragða- styrjalda. Brúnó er píslarvottur, en það er allt um það næsta bæpið að telja hann meðal píslarvotta vísindanna. Hann var ekki dæmdur af lífi fyrir fylgi sitt við kenningu Kopernikusar. Hann var ekki heldur dæmdur fyrir að halda því fram, að rúmið, geimurinn, sé án takmarka. Enda var kennifaðir hans í því efni rómversk-kaþólskur kardínáli og mikill kirkjuhöfðingi, Kúsanus (Niku- lás frá Kues), sem fæddist 200 árum fyrir dauða Brúnós. Rit Kúsanuss, De docta ignorantia, hafði úrslitaáhrif á heimsmynd Brúnós. Kúsanus hélt því fram, að alheimurinn sé óendanleg kúla, eins og ýmsir nútímamenn liafa látið sér detta í hug. Þó að því fari fjarri, að þessir málavextir mæli bót þeim glæp, sem aftaka Brúnós var, þá er ekki sanngjarnt að þeir liggi í þagnargildi, svo mjög sem afturganga þessa manns og dómara hans liefur verið mögnuð á hendur kirkjunni öldum saman. Það þarf heldur ekki að liggja í þagnargildi, að Kopernikus, hinn mikli stjamfræðingur, sem leiddi rök að því, að jörð snúist um sólu, var prestur, og að Kepler, sem á heiðurinn af því að hafa sannað þessa kenningu til hlítar, var guðfræðingur og einlægur, evangelískur trú- maður. Það hefur verið bent á það með góðum rökum, að hinn eiginlegi renessance-maður, hinn glaði heimsmaður, sem hafnaði guðstrúnni og vildi leita allrar fullnægju í þessum heimi og hinu jarðneska lífi, lagði ekki öðrum meira, nema síður væri, í bú vísindanna á því leysingar- og gróskuskeiði, sem nefnt er renessance- eða endurvakningartími og talið upphaf nýju aldar og endalok miðalda. Þetta er í rauninni ekkert undarlegt og engin tilviljun. Sá, sem veit og játar með Biblíunni, að „himnarnir segja frá Guðs dýrð og fest- ingin kunngjörir verkin hans handa“ og hvert náttúrlegt fyrirbæri í tíma og rúmi vitnar um hans speki, tign og mátt, er opnari fyrir undri náttúrunnar en hinn, sem trúir því ekki, að gátur hennar séu settar saman af neinu æðra viti. VI. Hitt er að sjálfsögðu söguleg staðreynd, sem engum tjóar í móti að mæla og enginn andmælir, að Biblíunni hefur verið beitt í umræðum um náttúrufræðileg viðfangsefni á þann veg, að hvorugu var til ábata, trúnni eða vísindunum. Og það gerist einatt enn, að Biblían sé kvödd til vitnis um slík efni, ófyrirsynju. Ekkert er tíðara en að vitnað sé t. d. í sköpunarsögur 1. Mósebókar á þann veg, að gefið sé í skyn, að þar liggi fyrir sú náttúmfræði í öllum grundvallaratriðum, sem kristnum mönnum sé eðlilegast eða skylt að aðhyllast. I alþýðlegunr ritum og erindunr um skoðanir nútímavísinda á upp- runa mannsins í náttúrufræðilegum skilningi, eða um þróunarkenninguna, er
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.