Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 57

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 57
andvari KÍSILGÚRVINNSLA 55 gúr notaður sem fylliefni, og í lakk- og málningariðnaði er hann notaður til þess að halda litarefnum uppi. Kísilgúr er ennfremur notaður til að halda uppi hvötum við ýmsan efnaiðnað, svo sem hrennisteinssýruvinnslu og smjörlíkisgerð. Hann er notaður sem burðarefni fyrir skordýraeitur sem notuð eru sem duft og einnig mjög mikið nú seinni ár til húðunar á vatnssæknum áburðartegund- um, svo sem ammoníumnitrati. Áburðar- verksmiðjan í Gufunesi notar t. d. um 700 tonn á ári til húðunar á Kjarna- áhurðinum. Um það hil helmingur hins eðla kísil- gúrs mun þó vera notaður við síun á torhreinsuðum efnablöndum. Kísilgúr er þá oft hlandaS beint í vökva þann sem sía skal, hann sezt síðan á síudúkinn með öðrum óhreinindum og hindrar að síudúkurinn stíflist. Slík notkun kísil- gúrs mun hafa byrjað í sykuriSnaðin- um, en hófst síSan í hjór- og víniSnað- •num og hefir síðan breiðzt út og er algeng í flestum greinum efnaiðnaðar. T. d. má nefna síun á ýmsum sýrum, úhreinu vatni, olíuefnum, fernis og lökk- um, vaxtegundum, gúmmíupplausnum, málmhreinsunar- og húðunarupplausn- um, jurtaolíum, feiti, límtegundum, hatkeríucyðandi efnum og mörgum öðr- um efnum. Hér á landi hefir síunar- kísilgúr helzt verið notaður viS lýsis- hreinsun. Núverandi notkun kísilgúrs hér á landi cr langt innan við þau mörk að magni til, sem sjálfstæS kísilgúrvinnsla krefst. Notkun hans á þó án efa eftir að aukast hér með vaxandi iðnaSi, en það virðist ósennilegt að sjálfstæða kísil- gurvinnslu megi hyggja á innanlands- þörfum einum. Hefjist hér veruleg vinnsla kísilgúrs á næstu árum mun hún því einkanlega miðast við útflutning. Vinnsluaðferðir. Kísilgúr er unninn úr kísilmoldinni í verksmiðjum sem framleiða yfirleitt minnsta kosti nokkur þúsund tonn á ári. 1 Þýzkalandi er hagkvæm einingarstærð t. d. 10.000 tonn, en staðhættir ráða að sjálfsögðu miklu um það. Vinnsla kísil- gúrs er að mestu leyti fólgin í að hreinsa sem rnest öll óhreinindi af kísilskeljun- um. Þar eð þær nema sjálfar aðeins litlum hluta af þyngd hráefnisins er hagkvæmni þeirra aðferða, sem unnt er að beita hverju sinni, mikilsverð. Aukaefni þau, sem þarf aS skilja frá eru 1) vatn, því kísilgúr inniheldur allt frá þyngd sinni af vatni og upp í tífaldan þunga sinn í sumum kísilmoldartegund- um. Því næst 2) sandur og önnur gróf- kornuð óhremindi, 3) lífræn efni og kristalsvatn og 4) bundin efni, svo sem járnoxíð, ef svo ber undir. KísiljörSin er þó svo misjöfn í námum þeim sem hagnýttar hafa verið, að í rauninni eru ekki neinar staðlaðar eSa algildar aðferðir til vinnslu hans. Kísil- jörðin í hverri einstakri námu hefir sín séreinkenni og verSur að haga vinnsl- unni eftir því. Hreinn kísilgúr er lítiS eitt rauðleitur eða hvítur að lit. Hann er mjög smá- kornótt og létt efni. Fyrsta stig kísilgúrvinnslu er að sjálf- sögðu kísilmoldarnámið. Flestar námur sem unnar eru munu vera opnar, og þarf þó oftast að rySja burtu meira og minna af öðrum jarðefnum sem liggja yfir kísilmoldinni. Oft sígur mikið vatn inn í slíkar námur og þarf að dæla því hurtu jafnóðum, svo vinna megi með vélknúnum tækjum niðri í námunni. Þegar kísilmoldarlögin eru undir vatni, er hráefninu aftur á móti dælt upp eða það er fært upp með færibandaskóflum. Þessar síðarnefndu aSstæður eru t. d. fyrir hendi í Mývatni og hafa þegar
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.