Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 37

ANDVARI
SIGURÐUR TROLLI
35
saman í kynngimagnaðan verndarvætt.
Sögurnar af SigurSi, sem Stefán nam í
æsku sinni, hafa auSsjáanlega dregiS
dám af þeirri mikilúSlegu svipmynd, sem
brugSiS er upp í þjóSsögunni. Svo mikiS
er víst, aS trúin á, aS SigurSur trölli vekti
dauSur yfir túni sínu, lifSi góSu lífi í
SkagafirSi allt fram undir aldamótin aS
minnsta kosti. Hin mikla mannaferS um
fjallveginn, þar sem FannlaugarstaSir
voru, hefur haldiS henni viS lýSi. Haft
er eftir Halldóri Einarssyni, þekktum
skagfirzkum hestamanni um síSustu alda-
mót (bróSir IndriSa skálds Einarssonar),
aS eitt sinn hafi hann ásamt félögum
sínum áS hjá FannlaugarstöSum á leiS
vestan úr Húnavatnssýslu. Voru hestarnir
svangir og slæptir, svo þeir ráku þá í
túniS, sem var þakiS kafgrasi. Þegar
minnst varir, kemur áköf styggS aS klár-
unum, þjóta þeir allir sem einn burt úr
tuninu, líkt og hundeltir. Reyndu menn-
irnir hvaS eftir annaS aS reka þá til
baka, en allt kom fyrir ekki. Þeir tolldu
ekki innan viS túnfótinn, en undu sér
vel utan hans, þótt þar væri ólíkt verri
beit. Kenndi Halldór þetta SigurSi trölla,
sem ekki þyldi ágang á túni sínu.1)
I kvæSi Stefáns er aSal efnisþráSurinn
sa, aS sóknarprestur SigurSar kemur í
husvitjun. Sú heimsókn er vitaskuld í
þágu hoSskapar skáldsins og þarf því
ekki aS eiga sér raunverulega fyrirmynd.
SigurSur Trölli, eins og önnur söguIjóS
Stefáns G., er ekki einvörSungu rímuð
frásögn af atburði, heldur skoðanir, settar
a svið. Þrátt fyrir þetta er athyglisvert,
aS eina sögusögnin, sem Gísli Konráðs-
son kemur með af Sigurði, er um heim-
sókn prests á bæ hans. Vel má vera, að
Stefán hafi heyrt einhverja gerð hennar,
i) Sögumaður minn er Stefán Vagnsson á
Sauðárkróki.
þegar hann var í Víðimýrarseli, þótt hann
geti þess ekki í skýringargrein sinni, sem
vitnað var til. Frásögn Gísla er skemmti-
leg, enda hefur honum fundizt Sigurður
„all hlægilegur“, svo notuð séu hans eigin
orð: „Það er frá því sagt, að eitt sinn, er
Jón prófastur Pétursson hélt Höskulds-
staði,1) kom hann á FannlaugarstaSi og
skyldi þjónusta mann, er þar hafði lagzt
sjúkur. Leiddi SigurSur prófast í baðstofu,
er byggð var furðu lág, og biti um hana
þvera, og gat prófastur eigi bograst undir
bitann og fór heldur yfir hann. Sigurður
mælti: „Sagt hefi ég ykkur, stúlkur, að
láta eigi þessar bölvaðar druslur hanga
á bitanum, hver sem kemur“, tekur til
og vill draga þær í burtu, en honum
dimmt fyrir augum. Prófastur komst ei
inn fyrir, fann, að tekið var í kjóllaf
sitt og mælti: „Það er ekki þeim að
kenna, þetta kemur mér við, slepptu,
Sigurður minn“, því að í kjóllafið hafði
hann togað.“2)
Presturinn, sem kemur við sögu í
kvæðinu, heitir Hannes. Ég held, að
nafnið sé valið af ráðnum hug, en ekki
til þess eins að fá h-stuðul:
sem síra Hannes henti að ríða
í húsvitjun til Sigga trölla,
enda um mörg önnur tveggja atkvæða
mannanöfn að ræða, sem byrja á h. Svo
vill til, að sálusorgari Stefáns heima í
Skagafirði hét Hannes og var Jónsson.
Sat hann GJaumbæ, stundum kallaður
Red-Hannes. Dregur Red-Hannesar ríma
Steingríms Thorsteinssonar nafn af hon-
urn. VitaS er, að Stefáni var prestur þessi
mjög minnisstæður. Eftir veizlu, sem
honum var haldin á Sauðárkróki 1917,
1) Var prestur þar 1817—1838.
2) Saga Skst. og Skagam. bls. 139-—-40.