Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 53

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 53
BALDUR LlNDAL: Kísilgúrvinnsla. Svif í vatni er oft fyrir hendi í því- líkri mergð, að vatnið tekur lit þess. Þannig getur sjór t. d. virzt rauður eða grænn og jafnvel verið lýsandi í myrkri. Ein lægsta tegund slíks svifs eru ýmsir einsellna þörungar og þar á meðal kísil- þörungar (diatomae). Þeir lifa bæði í söltu og fersku vatni. Líf í vatni byggist að miklu leyti á svifgróðri, og jafnvel sumar stærri fisk- tegundir lifa beint á honum. Þessi gróður Bfir stutt þótt hann sé óáreittur af æðri lífverum, sölnar og sekkur til botns. Kísilþörungarnir draga nafn sitt af því, að þeir eru brynjaðir skel eða grind úr amorfri kísilsýru. Þegar hið lífræna efni er horfið, getur þessi örsmái og oft fagur- lagaði hjúpur geymzt svo milljónum ára skiptir. Kísilþörungategundirnar eru mjög margar og hefir kísilhjúpurinn eða skelin ýmislega lögun. Stærð er yfirleitt frá minna en 5 míkrón (5/1000 mm) hjá smáum þörungum og yfir 100 míkrón hjá þeim stóru. Þannig eru 20 míkróna kísilþörungar taldir fremur smáir, 50 míkróna þörungar í meöallagi og 100 míkróna stórir. Lögun kísilhjúpanna og 'nnri gerð er svo mismunandi, að tilraun verður ekki gerð hér til þess að lýsa þeim nema með myndum. Margfalda stækkun þarf til þ ess að gerð þeirra verði greinileg. Jarðfræðingar kunna góð skil á kísil- þörungum og þekkja hverjir lifa í sjó og hverjir í fersku vatni. Af kísilhjúp- leifum þeirra er stundum ákvarðað, hvort visst jarðlag er myndað í söltu eða fersku vatni. Að jafnaði verðum við lítið - vör við jarðlög af þessu tæi án beinna rann- sókna. Ein ástæðan er sú, að vatn hylur þau í myndun. En t. d. þegar land rís úr sjó finnast ósjaldan slík kísilmoldar- lög og koma þau einnig fram á þurru, ef stöðuvötn þorna. Flest nýtanleg kísilmoldarlög hafa einmitt komið fram við slíka þornun. Sum eru mynduð í sjó en önnur í fersku vatni, og sum eru síÖan á fyrri jarðöld- um og önnur mynduð eftir síðustu ísöld. Loks eru einnig til hagnýt kísilmoldar- lög sem enn eru undir vatni og eru ennþá að myndast. Kísilgúrnámur erlendis. Reynslan hefir sýnt, að kísilmoldar- lög þurfa að vera víðáttumikil og þykk til þess að hafa þýðingu, ef nýta á þau til vinnslu á svokölluðum kísilgúr eða kísilsalla, en svo nefnast hreinar kísil- skeljar. Þau þurfa ennfreinur að inni- halda hátt hlutfallslegt magn af kísil- skeljunum sjálfum og náman þarf að vera auðunnin. Einnig skiptir máli um hvaða tegundir kísilþörunga og hvers konar óhreinindi er að ræða. Ennfremur það hvernig óhreinindin eru bundin
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.