Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 44

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 44
42 HANNES PÉTURSSON ANDVAHI heldur af innri rökum efnismeðferðar- innar. Þetta hefur sína kosti. Hvíld, sem kemur á réttum stað, verður áhrifameiri en reglubundin hvíld milli jafnlangra erinda og hættir síður til að breytast í línubil, sem ekki eru í lífrænum tengsl- um við það, sem fram fer í frásögninni. llrynjandi og rím: Þar sem erindaskipun er ekki föst, verður tæplega talað um ákveðinn bragar- hátt, því bragarháttur er sérstök meðferð hrynjandi og ríms í tilteknum ljóðlínu- fjölda.1) Hins vegar er hægt að gera grein fyrir hvorutveggja, þótt ekki sé um ákveÖinn bragarhátt að ræða. Til álita kemur, hvort fremur beri að telja hrynjandi kvæðisins fjóra rétta tví- liði ásamt forliÖ eða fjóra öfuga tvíliði með léttu lokaatkvæði. Skal ekki fariÖ út í þá sálma hér. Idrynjandin er sveigjan- leg og verður ckki þunglamaleg, þótt kvæðið sé langt. Skáldið rímar ekki saman hverjar tvær línur, þ. e. aa, bb, cc, o. s. frv., heldur er endarímiÖ abab, cdcd, efef, o. s. frv. Eykur þetta nokkuð á létt yfirbragð formsins. Mér virÖist Stefán leggja kapp á að gera sem fæstar undantekningar frá aÖal- hrynjandinni, sem þó fara vel, ekki sízt í löngum kvæðum. Finn ég t. d. ekki nema örfáa þríliÖi, sem allir eru til nokkurrar hvíldar. Nefni ég dæmi: Og suöur í Gnúp lá Svartidalur Og hýsti alla, tuttugu og fjóra, Hann miðaði stormkasts strenginn þveran. En hvorugur orð til annars lagði, 1) Þetta á þó ekki við um bragarhátt eins og hexameter, sem yfirleitt er ekki skipt niður í jafnlöng erindi; svo er einnig oft um kvæði undir fomyrðislagi. Þrátt fyrir þessi dæmi og nokkur í viðbót, er augljóst, að Stefán reynir að hrófla sem allra minnst við tvíliðnum, sennilega hefur hann litið á frávik frá honum sem formgalla, en ekki hófsam- lega tilbreytingu. Idann notar orðmynd- ina opnri í línunni: Hann treysti á liurð og opnri slengdi, þar sem að mínum dómi hefði fariÖ betur að nota þríliðinn opinni: ný hrynjandi hefði leitt lesandanum verknaðinn — það að slengja hurðinni upp á gátt — Ijósar fyrir sjónir, hún hefði stuggað þægi- lega við honum, en um leið hefði orðiÖ lyft sér upp úr Ijóðlínunni og skilað betur merkingu sinni. Einnig velur skáldið orðmyndina dáltið til að halda tvíliðnum: mér dáltið léttist skapið þunga. Þá forðast hann þríliðinn með því að fella niður broddinn yfir e í ég og lætur næsta sérhljóð á undan renna saman við e-ið: en hverju á! Það vissi eg eigi. það hafði eg lært. Ef verndin væri Orðaval og myndir: Kvæðið er yfirleitt ljóst, enda að mestu frásögn, ekki hugsana-umbrot skáldsins, h'kt og sum kvæði hans önnur. Ekkert hversdagsbragð er að mörgum orÖum þess, orðkynngi Stefáns og orðminni hald- ast hér oft í hendur: Goöagnúpur rís t öndvert flas; fokuský hleypa gráum hest- um til suðurs; Sigurður geymir að búfé; SigurÖi er stuggvænt að kyrri; Sigurður gengur sjónhent hjá kirkju. Einu dæmin úr orðabók Sigfúsar Blöndals um fokuský og sjónhent eru
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.