Andvari

Volume

Andvari - 01.06.1959, Page 44

Andvari - 01.06.1959, Page 44
42 HANNES PÉTURSSON ANDVAHI heldur af innri rökum efnismeðferðar- innar. Þetta hefur sína kosti. Hvíld, sem kemur á réttum stað, verður áhrifameiri en reglubundin hvíld milli jafnlangra erinda og hættir síður til að breytast í línubil, sem ekki eru í lífrænum tengsl- um við það, sem fram fer í frásögninni. llrynjandi og rím: Þar sem erindaskipun er ekki föst, verður tæplega talað um ákveðinn bragar- hátt, því bragarháttur er sérstök meðferð hrynjandi og ríms í tilteknum ljóðlínu- fjölda.1) Hins vegar er hægt að gera grein fyrir hvorutveggja, þótt ekki sé um ákveÖinn bragarhátt að ræða. Til álita kemur, hvort fremur beri að telja hrynjandi kvæðisins fjóra rétta tví- liði ásamt forliÖ eða fjóra öfuga tvíliði með léttu lokaatkvæði. Skal ekki fariÖ út í þá sálma hér. Idrynjandin er sveigjan- leg og verður ckki þunglamaleg, þótt kvæðið sé langt. Skáldið rímar ekki saman hverjar tvær línur, þ. e. aa, bb, cc, o. s. frv., heldur er endarímiÖ abab, cdcd, efef, o. s. frv. Eykur þetta nokkuð á létt yfirbragð formsins. Mér virÖist Stefán leggja kapp á að gera sem fæstar undantekningar frá aÖal- hrynjandinni, sem þó fara vel, ekki sízt í löngum kvæðum. Finn ég t. d. ekki nema örfáa þríliÖi, sem allir eru til nokkurrar hvíldar. Nefni ég dæmi: Og suöur í Gnúp lá Svartidalur Og hýsti alla, tuttugu og fjóra, Hann miðaði stormkasts strenginn þveran. En hvorugur orð til annars lagði, 1) Þetta á þó ekki við um bragarhátt eins og hexameter, sem yfirleitt er ekki skipt niður í jafnlöng erindi; svo er einnig oft um kvæði undir fomyrðislagi. Þrátt fyrir þessi dæmi og nokkur í viðbót, er augljóst, að Stefán reynir að hrófla sem allra minnst við tvíliðnum, sennilega hefur hann litið á frávik frá honum sem formgalla, en ekki hófsam- lega tilbreytingu. Idann notar orðmynd- ina opnri í línunni: Hann treysti á liurð og opnri slengdi, þar sem að mínum dómi hefði fariÖ betur að nota þríliðinn opinni: ný hrynjandi hefði leitt lesandanum verknaðinn — það að slengja hurðinni upp á gátt — Ijósar fyrir sjónir, hún hefði stuggað þægi- lega við honum, en um leið hefði orðiÖ lyft sér upp úr Ijóðlínunni og skilað betur merkingu sinni. Einnig velur skáldið orðmyndina dáltið til að halda tvíliðnum: mér dáltið léttist skapið þunga. Þá forðast hann þríliðinn með því að fella niður broddinn yfir e í ég og lætur næsta sérhljóð á undan renna saman við e-ið: en hverju á! Það vissi eg eigi. það hafði eg lært. Ef verndin væri Orðaval og myndir: Kvæðið er yfirleitt ljóst, enda að mestu frásögn, ekki hugsana-umbrot skáldsins, h'kt og sum kvæði hans önnur. Ekkert hversdagsbragð er að mörgum orÖum þess, orðkynngi Stefáns og orðminni hald- ast hér oft í hendur: Goöagnúpur rís t öndvert flas; fokuský hleypa gráum hest- um til suðurs; Sigurður geymir að búfé; SigurÖi er stuggvænt að kyrri; Sigurður gengur sjónhent hjá kirkju. Einu dæmin úr orðabók Sigfúsar Blöndals um fokuský og sjónhent eru
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.