Andvari - 01.06.1959, Page 87

andvaiu
UM LJÓÐABÆKUR ÁRSINS 1958
85
I lversvegna er mér ekki heldur fengin
skófla
svo ég geti fariÓ út á akrana
og ræktað hamingju handa mönnunum
svo ég geti kennt mönnunum að þekkja
gleði hins starfsama sem á uppskeru
í vændum
°g fagnar hverjum nýjum degi ?
Jón Ósliar: Nóttin á herðum okkar
(Helgafell).
Jón Óskar er í fremstu röð þeirra
skálda, sem snúið hafa baki við þeirri
befð, sem ríkt hefur í ljóðagerð þjóðar-
innar. í fyrri bók sinni, Skrifað í vind-
inn, 1953, er ljóðform hans á vatnaskil-
um, en nú virðist skáldið hafa fundið
það form, sem því hæfir bezt, og varpað
stuðlasetningu og endarími fyrir borð,
einnig oft háttbundnu hljóðfalli, svo
formið verður laust. En í sumum ljóða
Jons er hljóðfallið mjög rígskorðað,
stundum meira en góðu hófi gegnir,
svo það orkar allt að því svæfandi á les-
andann, og mundi sennilega vagga hon-
l|m inn í ljúfan draum, væru kvæðin
eins og tvær til þrjár blaðsíður að lengd
(t' d. kvæðið Leitir, sem þó er í röð
hinna beztu í bókinni).
Ljóð Jóns Óskars eru ekki stórbrotin,
en blæþýð og geyma hreinar tilfinningar.
Jón er einlægur íslendingur og yrkir oft
úl lands og þjóðar. Hann ber samvizku
kynslóðarinnar í brjósti sér og drauminn
)>um betra líf og sáttgjarnari hendur".
Eins og margir hafa bent á, eru ein-
henningin á 1 jóðstíl Jóns einkum þau, að
hann fléttar endurtekningum orða og
jafnvel setningahluta gegnum ljóðin.
f-’etta ljær þeim svip hins rennandi vatns,
liau taka að niða við evrum. Slíkt vrði
t*ó mjög leiðigjarnt á löngum kvæðum.
hetta er þó ekki einkenni allra ljóða
3°karinnar, enda munu þau ort á alllöng-
um tíma. Hins vegar er Jón ekki mynd-
rænt skáld. En þegar honum tekst bezt
upp, beitir endurtekingastíl sínum og
smekkvísu orðavali, er líkt og hann lokki
fram sérstakt veðurlag: lygna og hlýja
kvöldblíðu.
Yrkisefni Jóns eru m. a.: friðurinn,
ástin, fósturjörðin, hamingjan. Um þessi
efni talar hann glamurlaust, cn er þó
í vanda staddur, eins og öll skáld á
þessum kynlegu tímum, og fyrir þeim
vanda trúir hann lesandanum í þessu
erindi:
Ég mæni döpru auga burt
frá hálfu orði, veit ég þó
að mér hýr margt í hug.
Til einskis mæli ég við þig.
Ó, hugsun, ég þykist ráða þér
en ræð þó engu, þú svíkur mig.
Hreykinn stendur stafur á bók,
en livað hann merkir, það er valt.
Kristinn Pétursson: Teningum kastað.
Til eru eftir Kristin Pétursson
skemmtileg kvæði, eins og fram kemur
í íslenzkum ljóðum 1944—1953, en í
þeirri bók, sem hann gaf út á síðasta ári,
komast því miður engin kvæði í hálfkvisti
við kvæði hans í úrvalinu. Víða bólar
enn á kímni, en hún er ávallt í för með
hundakúnstum, sem eyðileggja hana.
Þykir mér Kristinn hafa flosnað upp í
skáldskap sínum. Hann hefur að vísu
nóg yrkisefni, eins og nýjasta bók hans
sýnir, þar sem eru ádeilur á hersetuna,
ameríska soldáta og „helstefnumenn".
En þetta er ekki nóg, kvæðin verða mark-
laus með þeim sprellikúnstum, sem
Kristinn temur sér, menn hætta að taka
skáldið alvarlega. Virðist mér hann á
góðri leið með að breytast í hreinan jóker,
og er það sorglegt um skáld, sem sumir
fullvrtu, að væri í tölu trompspilanna.