Andvari - 01.01.1997, Side 94

92
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
rik VI. daufheyrðist lengi við þessari kröfu. Þegar ekki varð lengur undan
vikist var stjórnarráðunum falið að semja frumvörp um skipulag stétta-
þinga í ríkinu í upphafi árs 1831. í konungsbréfi til danska kansellísins 13.
janúar 1831 var það beðið um að segja álit sitt á hversu fara skyldi með
hlutdeild íslands í fyrirhuguðu þinghaldi. í kansellíinu voru skiptar skoðan-
ir um hvort íslendingar ættu þar nokkuð nærri að koma.
Hinn 23. mars 1832 kvaddi konungur saman „nokkra upplýsta menn“ til
að ráðgast um stéttaþingin og skipulag þeirra. Fyrir íslands hönd voru
Finnur og E. C. L. Moltke, fyrrum stiftamtmaður á íslandi, kvaddir þar til
ráðuneytis. Viku síðar skrifaði Finnur ísleifi Einarssyni dómstjóra í Lands-
yfirréttinum, þar sem glöggt má sjá að honum var þvert um geð að fást við
þetta viðfangsefni.45
í bréfum frá gömlum vinum og kunningjum kynntist Finnur mismunandi
viðhorfum til stofnunar stéttaþinganna. Baldvin Einarsson skrifaði bækling
um stéttaþingin, þar sem hann mælti eindregið með stofnun sérstaks þings
á íslandi. ísleifur Einarsson dómstjóri var Baldvin sammála, eins og fram
kemur í bréfi hans til Finns 27. júlí 1832.46
Af ýmsu má ráða að Finnur hafi verið hallur undir hugmyndir Baldvins
Einarssonar um innlent þing. Hann lagði til að ísland fengi sérstakt ráðgef-
andi þing í landinu sjálfu og Moltke fylgdi honum að málum. Kansellíið
lagðist hins vegar gegn því og niðurstaðan varð sú að konungur skyldi
kveðja til þrjá fulltrúa af íslands hálfu til setu á stéttaþingi Eydana. Frá
þessu var gengið með konungsúrskurði 4. júní 1832.
Tilskipunin um stéttaþingin leit hins vegar ekki dagsins ljós fyrr en 15.
maí 1834 og 19. september sama ár voru þeir Finnur og L. A. Krieger stift-
amtmaður tilnefndir af konungi að taka sæti á Hróarskelduþingi fyrir Is-
lands hönd.47 Árið leið uns Hróarskelduþing var kallað saman. Það var gert
með konungsbréfi 8. maí 1835 og þingið átti að hefjast 1. október sama
ár.
Ekki verður sagt að seta fulltrúa íslands á Hróarskelduþingi hafi skipt
sköpum fyrir ísland. Öðru máli gegndu konungaskiptin í Danmörku 1839.
Þeim fylgdu hræringar í danska ríkinu sem kölluðu á mótun nýrrar stefnu
og fulltrúarnir bárust nauðugir viljugir með straumnum.
Við konungaskiptin kom í hlut Finns að hafa forgöngu um að flytja kon-
ungi árnaðaróskir og bænarávarp um ýmsar þjóðfélagsumbætur á íslandi
fyrir hönd íslendinga. í bréfi til Bjarna Þorsteinssonar 28. apríl 1840 vék
hann að hræringunum í Danmörku og sagði þá:
Margra og mikilvægra umbreytinga væntu flestir af Kristjáni 8da, en hingað til hefur
ekki sérlega á þeim borið, allraminnst í stjórnarforminu, [. . .] Mikið Brute var hér a
fólki úr öllum landshornum til að færa þeim nýja kóngi Adresser [. . .] íslendingar
hér í staðnum vildu ekki verða eftirbátar, og eg varð, - nolens volens - að verða