Andvari - 01.01.1997, Page 102

100
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
og greindi P. E. Miiller þegar frá uppgötvuninni sem lét í ljós gleði sína yfir
árangrinum. Hins vegar hreyfði Molbeck andmælum þegar nefndarmenn
komu saman til að líta á lausn gátunnar 27. maí.
Finnur lagði ráðninguna fyrir Vísindafélagið á fundi 30. maí. Sá dagur
var hátindurinn á frægðarferli hans í heimi fræðanna. Að Molbeck undan-
skildum urðu þeir sem á fundinum voru þess fullvísir að hin torráðna gáta
væri nú loksins leyst. P. E. Muller andaðist skömmu síðar og var haft á orði
að það hefði verið mikil gleðistund fyrir þennan lærða mann og föður-
landsvin að rúnin var ráðin áður en hann var allur.67
Eins og vænta mátti þagði Vísindafélagið ekki yfir þessum einstaka sigri.
í ársskýrslu þess 1833-34 var löng frásögn af rannsókninni og niðurstöðum
hennar.68 Tíðindin bárust til íslands og vöktu mikinn fögnuð. Bjarni Thor-
arensen mærði Finn og afrek hans í ljóði og óbundnu máli í bréfi 15. októ-
ber 1834.69
Peir sem ólu efa í brjósti létu lítið til sín heyra fyrst í stað. Sænskur forn-
fræðingur, J. J. Berzelius að nafni, kannaði Runamo. Niðurstaða hans varð
sú að þrátt fyrir að rispurnar líktust mjög rúnum væru þær engu að síður
gerðar af náttúrunnar hendi. Þessa niðurstöðu kynnti hann bæði í vísinda-
akademíunni sænsku og í bréfi til Rafns í september 1836. Einnig gerði
hann Forchhammer grein fyrir niðurstöðu sinni með bréfi. Hann lét hins
vegar engan bilbug á sér finna.70
Vísindafélagið danska vildi að sjálfsögðu ekki heyra hið minnsta kvis um
að Runamorúnirnar væru ekki mannaverk og Forchhammer fór þar fyrir.
Sumarið 1840 rannsakaði Sven Nilsson Runamo og 1. október skrifaði hann
Finni að hann væri sannfærður um að „námnda runlika streck icke till-
kommit genom mánniskohand“.71
Ef til vill höfðu athuganir og niðurstöður Berzeliusar lætt inn ugg hjá
Finni um að hann hefði hætt sér út á hálan ís og ekki bætti bréf Nilsons um.
Finnur dró í meira en hálft ár að svara þessu bréfi. Hinn 29. maí 1841 tók
hann sér penna í hönd, en hafði áður sýnt Forchhammer bréf Nilssons.
Forchhammer sat enn sem fyrr fastur við sinn keip. Orð Finns verða tæpast
skilin öðruvísi en á hann hafi runnið tvær grímur við lestur bréfsins. Hann
segist áður hafa verið „fast overbevist om det modsatte“ og þar hafi af-
staða Forchhammers riðið baggamuninn. Sér hafi virst rúnirnar „svare til
Runers og Binderuners Art og Sammensættelsesmaade“.72
Runamo og Runerne kom út á haustdögum 1841. Vísindafélagið danska
gaf verkið út. Ritið var mikið að vöxtum, 742 síður í fjögurra blaða broti og
skiptist í fjóra meginþætti. Að auki fylgdu 16 kort. Fyrst kom stutt yfirlit
yfir það sem skrifað hafði verið um rúnir fram til ársins 1838. Þá greinar-
gerð Runamorannsóknarnefndarinnar frá sumrinu 1833. Þriðji hluti ritsins
- Grandskninger og Bemærkninger - var um rúnirnar á Runamo og til-