Andvari - 01.01.1954, Blaðsíða 63

andvari Herútboð á íslandi og landvamir íslendinga 59
bardaganum 80 enskir menn, en ekki greinir hve margir Islend-
inga féllu. Sú sögn er færð í letur í Vopnadómi 150 árum síðar,
að hinir ensku menn hafi ætlað að herja á Hólastað, en senni-
lega er hér blandað málum. En hitt er öruggt, að Skagfirðing-
arnir báru sigur af hólmi í viðureigninni, en þeir hinna sigruðu
manna, sem lífs komust úr bardaganum, leituðu heim til Hóla
og komust þar í kirkju. Þá var biskup á Hólum Jón Vilhjálms-
son Craxton, sænskur maður, en þó sagður enskur af sumum.
í griðabréfi hans fyrir ránsmennina, sem hann lét lesa á Valla-
laugarþingi, kemur það í ljós, að íslenzkir menn hafa ekki aðeins
hlotið skaða og mein af Englendingunum heldur og af mönnum
biskups, sem veitt hafa þeirn lið. En með biskupi og ránsmönn-
um samdist þannig, að biskup tók þá í sátt við kirkjuna gegn
því, að þeir seldu biskupi og kirkjunni helming skips síns með
rá og reiða og öllu lausagózi, en gæfu kirkjunni til eignar hinn
helminginn. Fyrirbauð biskup „öllum mönnum dóma eður úr-
skurði nefna eður ganga yfir þessum mönnum, skipi, eður gózi,
undir fullt forboð og bannspínu, lýsandi garðinn Hóla undir
grið og frið, sitt fólk og eign eftir guðs lögum og manna“ (Skarðs-
árannáll). Ennfremur lýsti biskupinn því, ef hirðstjóri og lög-
rnaður kynni að telja sig vegna konungdómsins hafa einhverja
kæru fram að bera á hendur Englendingunum, væri þeim á næsta
vori til reiðu víst far með sér og þeirn á þessu sama hafskipi á
fund konungs og ríkisráðsins, en allan kostnað yrðu þeir þó
sjálfir að greiða. Þannig lék þessi biskup sér að því að storka
yfirvöldum landsins og sjálfu konungsvaldinu og auðga sjálfan
sig á þess kostnað og almennings, sem bar hita og þunga dagsins.
Sennilega hefur hér verið á ferð reglulegt sjóræningjaskip og
hafa ránsmennirnir að líkindum vitað áður en þeir gengu á land,
að biskupinn á Hólum inundi þægilegur viðskiptis ef í hart færi
milli þeirra og landsmanna. Eflaust hafa þeir ekki búizt við, að
þeir fengi jafnheitar viðtökur hjá landsmönnuin, sem raun varð
á. En þær sýna ljóslega, að almenningur hefur á þessum tíma
haft allmikil vopn undir höndum. Kemur það og vel heirn við