Andvari - 01.01.1954, Page 78

74
Björn Þórðarson
ANDVARI
þess, en á þeim hefur aldrei legið hingað til, og þrátt fyrir það,
að nefndin telur það mjög vafasamt, hvort á hinn bóginn land-
inu muni hlotnast verulegur hagur af tækifæri því, er hinurn
útboðuðu gæfist til að kynna sér önnur lönd og fá áhuga og
þekkingu á sjómennsku og siglingum, er nefndin samt komin
til þeirrar niðurstöðu, að þingið ætti, — ef stjórnin skyldi að öðru
leyti vegna kostnaðarins og annarra vandkvæða sjá sér fært að
koma umræddri tilhögun á, — að aðhyllast að sínu leyti uppá-
stungu þessa um hluttöku fslands í útboði til hins konunglega
herflota, en þessi hluttaka virðist á ríkisþinginu — en þó nokkuð
óeðlilega — hafa verið skoðuð sem skilyrði fyrir því, að Alþingi
veittist ályktanda vald i fjárhagsmálinu, og í sama skyni virðist
stjórnin einnig hafa heimtað álit þingsins um það. Virðist það
í sjálfu sér eðlilegt, að þesskonar skylda til almennra ríkisþarfa
hvíli á landinu gegn því, að það hefur tilkall til hluttekningar í
þeim hagsmunum, sem leiðir af því, að það er partur af ríkis-
heildinni, og virðist þessvegna eigi full ástæða til að skorazt
undan útboðinu, og því síður sem hér er spursmál um að skoða
það sem skilyrði fyrir verulegum réttindum, nefnilega ályktunar-
valdi í fjárhagsmáhim, sem vér álítum að mundi stuðla til fram-
fara landsins.
Þá víkur nefndin að tilhögun útboðsins en segir, að þar sé svo
margs að gæta, að semja þyrfti sérstakt frumvarp urn það efni,
sem langt yrði fyrir Alþingi. En þar sem stjómin hafi aðeins
heimtað álit Alþingis, þá geri hún hér nokkrar aðalathugasemdir
þar að lútandi. Nefnir nefndin fyrst tölu útboðsmanna árlega
og lengd þjónustutímans. Miðað við íbúatölu landsins, sem þá
var 60 þús., og 3ja ára þjónustutíma, hyggur nefndin ísjárvert
að ákveða tölu hinna útboðuðu hærri en 40 árlega, og útboðs-
aldurinn ætti að vera 18 ára aldur. Útboðsskyldan ætti að hvíla
á öllum, en hlutkesti að ráða, hverjir ættu að útskrifast. í sam-
bandi við framkvæmd útboðsins árlega getur nefndin þess, að
dómsmálaráðgjafinn hafi hreyft því í umræðum á ríkisþinginu
og í bréfi til amtmannanna, að auðveldara mundi verða að koma