Andvari - 01.01.1953, Blaðsíða 15

andvari
Gunnlaugur Claessen
11
Má og óhætt segja, að hann teldi sér fátt óviðkomandi, er varð-
aði heilbrigðismál landsins. Auk hlutdeildar hans í stofnun
Læknablaðsins og Læknafélags íslands og alþýðufræðslu hans
um ýmis heilbrigðismál, er allt verður minnzt á síðar, má nefna
þátt hans í baráttunni við berklaveiki og krabbamein, en sérstak-
lega voru það þrjú mál, er hann beitti sér fyrir, auk útiýmingar
geitnanna, sem þegar hefur verið sagt frá. Þau voru sullaveiki-
varnir, stofnun og þróun Rauða kross Islands og Hkhrennsla og
stofnun hálstofu í Reykjavík. Skal nú nokkuð sagt frá hverju
þessara mála um sig og starfi dr. Gunnlaugs að lausn þeirra.
Sullaveikivarnir hófust eðlilega ekki fyrr hér á landi en kunn-
ugt var orðið um orsök sullaveikinnar, og voru þær aðeins í því
fólgnar fyrsta sprettinn, að lagður var skattur á eign óþarfra
hunda. í lögum frá 1890 var bætt við lágum skatti, er greiða
skyldi af nauðsynlegum hundum, skipað svo fyrir, að grafa
skyldi sullmengað slátur djúpt í jörð eða brenna það, og loks
heimilað sýslunefndum og bæjarstjórnum að láta fara fram lækn-
ingu hunda af bandormum. Var sú heimild víða notuð, en af
ýmsurn ástæðum má ætla, að gagnið af þessum ákvæðum hafi
oftast verið mjög vafasamt, enda víðast ekkert eftirlit með því,
hvernig þeim var framfylgt. Engu að síður var sullaveikin nokk-
11 ð tekin að þverra um aldamótin 1900, en það mun fyrst og
fremst hafa verið því að þakka, að það kornst smárn saman inn í
vitund fleiri og fleiri manna, meðal annars fyrir fræðslu lækna
1 ræðu og riti, einkanlega dr. Jónassens, hver háski stafaði af hund-
ununr í þessu efni, og varúð í umgengni við þá tók þess vegna
að verða almennari. Vitanlega vantaði samt rnikið á, að hún
væri fullnægjandi til að varna því, að fleiri eða færri smituðust
árlega. Gunnlaugi Claessen var það ljóst að tvö atriði vörðuðu
mestu til fækkunar sýkinga; annars vegar stöðug fræðsla um
sýkingarhættuna af hundurn og brýningar um varúð gegn henni,
lúns vegar fækkun huirdanna. Hið fyrra var hlutverk lækn-
anna. Hinu síðara mátti koma til leiðar með því að banna óþarft