Andvari - 01.01.1953, Page 69

ANDVARI
Þættir um kjör verkafólks á síðara hluta 19. aldar
65
alkunna framfaramann og skipasmið Kristin Magnússon í Engey
og fleiri þar.
A morgnana fór formaðurinn fyrstur allra á fætur að gá til
veðurs, að haustinu til vanalega 2—3 tímum fyrir dag, væri veð-
ur gott, einsýnt, sem talið var. Kom hann þá fljótt inn aftur og
bað menn sína klæðast, og gekk það jafnan fljótt. Síðan var kaffi
drukkið af skyndingu og borðað lítið eitt, brauðsneið (kaka) með
smjöri. Svo var ýtt á flot. Leiðin út á fiskimið tók vanalega 2—3
tíma, eftir veðri og því, hvort róið var eða siglt. Veiðarfæri voru
ýrnist handfæri eða lóð, sem þá var nefnt. Nú er það veiðarfæri
oftast nefnt lína og finnst mér það réttara. Oft gekk meiri hluti
birtutíma dagsins til veiðanna. Var þá í úthall birtutímans eftir
að komast heim. Gekk það oft vel, en stundum líka miður greið-
lega, ef mótvindur var á. Kom þá stundum til karlmennsku og
þrautseigju, er tekinn var róður í austanveðri utan af Sviði.
Gengu þá ef til vill 4—6 klukkustundir í það að komast heirn,
við látlausan barning og kappróður, en heim vildu og þurftu
menn að ná að kveldi. Þetta vinnulag breyttist nokkuð upp úr
1870, er menn tóku að nota stærri báta en áður og betur lag-
aða. Ekki var samt mönnum fjölgað á slíkum bátum, en upp
tekinn betri og meiri seglabúnaður. Nú tóku rnenn að sigla beiti-
vind, en áður sigldu menn ekki nema í liðugum vindi, í bezta
lagi hliðarvindi. Að því er ég bezt veit, var það framfaramaður-
inn og skipasmiðurinn Kristinn í Engey, sem kom þessum unr-
bótum á. Ekki gátu nú gömlu mennirnir sumir þá fremur en nú
gerist fellt sig við þvílíkt nýjabrum. Hér var enn sögð garnla
sagan um það, að lengst lrefðu þeir sjálfir, feður þeirra og afar,
stundað sjóinn og ekki legið í landi eða kvartað, þótt þeir þyrfti
að gutla vestan af Sviði.
Þegar landi var náð, varð fyrst fyrir að losa aflann úr skip-
inu og setja það upp fyrir flæðarmál. Formaður skipti afla. Báts-
verjar fengu hver sinn hlut, en 2 blutir voru teknir fyrir skip
°g veiðarfæri. Urðu þá 7 blutir á fjögurramannafari, 9 á sex-
mannafari o. s. frv. Að þessu loknu gengu menn heim og borð-