Andvari - 01.01.1953, Side 91

ANDVARI
Æðarvarpsrækt
87
1. Að æðarvörpin megi nrargfalda.
2. Að æðarvörp sé hægt að rækta á flestum jörðum, sem að
sjó liggja, og mörgum öðrum, sem eru við ár og vötn, þó
nokkuð sé frá sjó.
3. Að skæðustu óvinir æðarvarpa séu:
a. Svartbakur, sem étur egg og unga æðarfuglsins í stór-
um stíl;
b. Æðarfuglaskyttur, sem drepa uppkomna fuglinn;
c. Óskynsamleg eggjataka sumra varpeigenda.
Hvert er nú orðið okkar starf í þau nærfellt 200 ár, sem þessir
ágætu menn hafa til okkar talað um aukningu og ræktun á ein-
um arðsamasta og indælasta atvinnuvegi þjóðarinnar?
Nokkuð hefir áunnizt og ýmsir bændur hlynnt að æðarvörp-
um sínurn og nokkrir hafa fengizt við að koma upp nýjurn æðar-
vörpum. Þetta sést greinilega á skýrslu, er síra Sigurður í Vigur
hirtir í ritgerð sinni, er áður getur.
1805 er tala varpjarða á öllu landinu 116 og útfluttur æðar-
dúnn rúmlega 1000 kg., en 110 árum síðar, eða 1914, eru varp-
jarðir orðnar 258 og útfluttur æðardúnn nær 4000 kg.
Dr. Finnur Guðmundsson færir í grein sinni „Æðarvörp og
dúntekja á íslandi" sterkar líkur fyrir því, af hverju æðarvörp-
um hnignar svo mjög eftir 1928. Tilfærir hann sérstaklega þrennt:
1. Tortíming eggja og unga æðarfuglsins af völdum svartbaks.
2. Tortíming æðarfuglsins af manna völdurn.
B. Vankunnátta og kæruleysi við hirðing æðarvarpa.
Mjög koma þessar ályktanir dr. Finns heim við þær upplýs-
ingar, sem ég hefi getað aflað mér um æðarvörpin víðsvegar á
landinu, meðan ég hafði leiðbeiningastarfsemi þar um.
Hirðing. Öllum varpbændum kemur saman um þetta: Sé
slegið slöku við hirðingu æðarvarpa, fyrir og um varptímann, vilja
þau furðufljótt rýrna. Ekki er hægt að segja, að hirðing og umbún-
aður æðarvarpa að vorinu sé mikið verk, þar sem varplönd eru ekki
uijög víðlend. En það er dútlvinna og krefst alúðar. Verka þarf
rusl og sand úr görnlu hreiðrunum, gera ný hreiður og bera