Andvari - 01.01.1941, Page 7

ANDVAIU
Jón Ólafsson.
Eftir Þorstein Þorsteinsson.
I.
Land vort thefur litið tvær landnámsaldir. Hina fyrri þegar
það byggðist fyrst, frá 874 fram til 930. Síðari landnáms-
öldin hefst hér um bil 1000 árum síðar og er ekki lokið enn.
Landnámsmennirnir fyrri komu að landinu gagnauðgu, al-
grónu og skógi vöxnu langt fram á heiðar; mun og þá hafa
verið loftslag hlýrra og vetur mildari en verið hefur hér á
landi nú á síðari öldum. Landnámsstarf þeirra var þó mikið
og erfitt. Þegar þeir höfðu sótt hingað um breið og lítt kunn
höf á knörrum sínum, sem hafa ekki verið taldir mikil sjó-
skip, og auðvitað oft mætt nokkrum hrakningum, svo að
stundum var orðið síðla sumars, þegar landi var náð, þá urðu
þeir margir að velja sér bólstaði og bæjarstæði 1 ókönnuðu
landi, reisa þar skýli fyrir menn og skepnur, um veturinn
að minnsta kosti. Vetur þann og vor hið næsta var athugað
um framtíðarbústað, rudd mörkin, reist framtíðarbæjarhús
og fénaðar, eftir því sem þörf var á. Þvi næst var starfað
að frekari ræktun túns, garðahleðslu til varnar ágangi á tún
eða önnur landsvæði. — Það virðist svo, að nær allir þeir, cr
bjuggu við sjávarsíðuna, og fjölmargir langt af landi ofan,
hafi auk landbúnaðarins sótt fiskveiðar af kappi.
Árin líða — nær þúsund ár. Skógar eyddust og uppblástur
landsins lagði byggðir í auðn; alltaf var slegið sama karga-
þýfið í túninu með sams konar Ijáspíkum. Þegar bæjarkofarnir
gátu ekki lengur staðið, var jafnað úr moldarveggjunum og
aðrir, oft lélegri, reistir á rústurn liinna. Túngarðar og aðrir
garðar gengu úr sér, eftir því sem fram á aldir leið, því að
hætt var að endurbyggja þá, og hurfu þeir loks með öllu að
heita mátti.