Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1941, Blaðsíða 71

Andvari - 01.01.1941, Blaðsíða 71
ANDVARI Málbótastarf Baldvins Einarssonar 67 III. Ármann á alþingi er merkilegt rit og hefur haft víðtæk áhrif til þjóðlegrar vatíningar á öndverðri 19. öld. Er þar margt vel sagt og viturlega um uppeldismál þjóðarinnar og atvinnu- mál, endurreisn alþingis á Þingvöllum og fleira. Mun flestum vera þetta kunnugt að nokkru, þar eð um það hefur ýmislegt verið ritað. Er því ástæðulaust að ræða það hér. Hins vegar er full ástæða til þess að vekja athygli manna á þeim þætti rits- ins, sem minnstur hefur verið gaumur gefinn: þættinum um islenzka iungii. Er hann um margt gagnmerkur og á sérstakt erindi til okkar einmitt nú. Athugasemdir Baldvins um þetta efni eru ekki settar fram í heild á einum stað í ritinu, heldur er þær að finna í einstök- um setningum og smágreinum víðs vegar um allt ritið. Hefur þetta efalaust valdið nokkru um, að menn hafa ekki veitt þeiin þá athygli, sem skyldi. Mun ég í eftirfarandi grein reyna að safna nokkrum af þessum brotum saman og skipa þeirn í heild. Ætla ég, að þá verði ljóst, hve djúpan skilning Baldvin hafði á þessu máli: spillingu tungunnar og nauðsyn málbóta, aðferð- um málhreinsunar og áhrifum — og ekki sízt gildi málsins l’yrir þjóðina og þjóðernið. Ég mun leitast við að nota orð Baldvins sjálfs, þar sem því verður við komið. Á þann hált fæst skýrust inynd af skoðunum hans og málfari. Baldvin notar samræðusnið í Ármanni á alþingi, svo sein gert hafði áður Magnús Stephensen í sumum ritum sínum og Björn Halldórsson í Atla. Þrír menn, Sighvatur Atlason, norð- an úr Skagafirði, Þjóðólfur, ættaður austan úr Flóa, og Ön- undur, þurrabúðarmaður sunnan af Seltjarnarnesi, hittast eitt vor á Hofmannaflöt og taka tal saman. Ekki líður á löngu, áður en hinn fjórði bætist í hópinn, en það er raunar Ármann iir Ármannsfelli, hin forna vættur. Þeir Ármann, Sighvatur og Þjóðólfur eru fulltrúar íslenzkr- ur menningar, sinn á hvern hátt, en Önundur er manngerð dansklundin og nesjamennskan. „Hann hafði frá barnæsku Upp alizt í og í grennd við Reykjavík og hafði þar nuniið marga hleypidóma, á meðal hverra sá var hinn lakasti, að hann fyrir-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.