Andvari - 01.01.1941, Blaðsíða 65

andvari
Tómstundir
61
anna að benda á slík viðfangsefni. Við námið kemur oft fram,
að hverju hugurinn lineigist mest, hvaða fróðleikur, list eða
iþrótt lætur nemandanum bezt. Þá er tilefni fyrir kennarann
að koma nemandanum á sporið, leiðbeina honum um það
verkefnið, er hann virðist bezt lagaður fyrir. En jafnframt
ætti Háskólinn og Vísindafélagið að búa þetta undir, með því
að semja skrá og leiðbeiningar um þau athugunarefni, sem
æskilegt væri, að einstaklingar víðsvegar um land, er til þess
hefðu löngun og hæfileika, tækju til meðferðar, svo sem
ntargs konar athuganir á náttúrunni, jurtalifi og dýralífi,
steinategundum, veðráttu, breytingum á landinu. Þá er hvers
konar fróðleikur um þjóðlífið á hverjum stað, venjur, vinnu-
hrögð, þjóðsögur, hjátrú, sögur um einkennilega eða merka
nienn, söfnun örnefna og sagna, sem við þau eru tengd,
söfnun fágætra orða og orðtækja o. s. frv. í öllum þessum
efnum hafa íslenzkir alþýðumenn á umliðnum tímum unnið
niargt til gagns, og það væri lélegur árangur af aukinni skóla-
menntun, ef menn yrðu nú ófúsari eða ófærari en áður til
að fást við slík efni í tómstundum sínum, sjálfum sér til
ánægju og menningu þjóðarinnar til gagns. Aðalatriðið er að
hu gsa upp fyrirkomulag, er verði sem flestum hvöt til að gefa
sig við slíku og tryggi jafnframt samvinnu þeirra við þá, sem
sljórna vísindastarfseminni í landinu.
En hér er ekki tilgangurinn að gera alla að vísindamönn-
nm í tómstundunum, heldur að minna á það, sem mörgum
Islendingi hefur á umliðnum öldum verið „ljós i lágu lireysi,
langra kvelda jólaeldur“, — það er fræðimennska, þegar tími
vannst til. En jafnframt var liitt, sem vér sjáum enn inenj-
arnar eftir á þjóðminjasafninu: listfengur heimilisiðnaður.
Hann getur því aðeins orðið tómstundavinna, að grundvöllur-
Jnn sé lagður áður en menn verða að fara að vinna fyrir sér.
Ef heimilin geta ekki kennt hinum uppvaxandi æskulýð eitt-
kvað af slíku, þá verða skólarnir að gera það. Hver maður
ætti að fá þá undirstöðu í einhverri grein heimilisiðnaðar, að
kann gæti siðar, ef hann vildi, haldið áfram og stundað hana