Andvari - 01.01.1941, Side 80

76
Björn Guðfinnsson
ANDVAHl
.‘.drifið fiskirí", spyr Ármann hann, hvort hann geti ekki alveg
eins sagt, að hann hafi stundað fiskveiðar eða róið til fiskjar.
Stundum leiðréttir Baldvin sjálfur helztu málleysur Önund-
ar x svigum: „Ég anaði (mig grunaði) það alltíð, að korn-
vörurnar (korn) vildu kunna (mundu geta) að vaxa hérna i
landinu ..;.“1)
Baldvin hefur slcilizt fullkomlega gildi umvandana og leið-
réttinga, en þær eru ekki einhlítar. Menn verða að kynnast
málinu þar, sem það er lireinast og bczt. Hann leggur þvi
áhérzlu á lestur fornbókmenntanna. Þær eru „það bezta meðal
til að viðhalda málinu og til að liindra ýmsa útlenzka siðu og
útlenzkt hugarfar“.2)
En mál verður aldrei lært til neinnar hlítar af bókum einum-
Þess vegna lætur Baldvin Önund fara í sveit, þar sem honuin
gefst kostur á að læra lifandi málið af vörum íslenzkra al-
þýðumanna, senx varðveitt höfðu tunguna furðuhreina. Það
verður úr, að Önundur ræðst til Þjóðólfs í Flóann. Var þetta
ekki auðvelt né sársaukalaust fyrir Önund, því að hann hafðx
áður farið smánarorðum unx Flóamenn. En Ármann hafði þa
tekið málstað Flóamanna og vitnað i ummæli þeirra Eggei’ts
Ólafssonar og Bjarna Pálssonar, senx hrósuðu þeim fyrir, að
þeir töluðu málið hreinna en aðrir. Önundur er nú á vist með
Þjóðólfi eitt ár. Verður sá tími hinn áhrifaríkasti, því að hann
gei’lxreytist í hugsunai’hætli og máli, verður þjóðlegur og
hættir að sletta dönsku.
Baldvin hefur með þessu viljað sýna, að hugmyndin nm
málhreinsun væri vel framkvæmanleg. Hitt er ekki ósenni-
legt, að honum hafi sjálfum fundizt þetta takast á ótrúlega
skömmum tíma, því að hann lætur Önund tala sama dönsku"
hroðann og áður, er til Þingvalla kemur vorið eftir. Að visu
færir hann fyrir þessu önnur rök, en þau eru ekki veiganiikil-
Baldvin var ákafamaður mikill og vildi sjá skjótan áx’angu1
verka sinna.
1) Ármann II., 82. bls'.
2) Ármann I., 103. bls.