Andvari - 01.01.1941, Page 98

94
Steinþór Sigurðsson
ANDV.VRI
verjahreppsafréttur í Árnessýslu. Fór ég um mestan hluta
hans neöan frá byggö og upp undir Arnarfell. Megingróður-
lendi afréttar þessa er landræma meðfram Þjórsá, en vestur af
því eru allbreið öræfa- og melasvæði. Mjög er landræma þessi
misbreið, og hún er algerlega skorin sundur á löngu svæði
með Fjórðungssandi. Fyrir innan hann eru víðlendar gróður-
flesjur milli Þjórsár og Hofsjökuls, en þegar kemur inn fyrir
Blautu- og Miklukvislar, er mestur hluti þess mýrlendur og
víða illur umferðar. Kemur það land ekki að miklum notum
til sumarbeitar, bæði sakir fjarlægðar frá hyggð, votlendis og
þess, að fé leitar lítið inn yfir kvíslar, að minnsta kosti
framan af sumri. Meginhluti afréttarins er því fyrir neðan
Fjórðungssand. Gróðurfar á afrétti þessum er allbreytilegt.
Algengustu gróðurlendin eru mýri og víðigrund. Þar, sem
mýrin er blautust, er víða grösugt og klófífa aðaltegund, en
gróður yfirleitt fáskrúðugur. Á hinum þurrari mýrasvæðum er
síinnastör ein algengasta tegundin, en nokkuð vex þar af grös-
um og smárunnum. Víða er þar mosi mikill í rót, svo að há-
plöntugróðurinn er strjáll. Á víðigrundum vaxa einkum loð-
og grávíðir. Er hinn síðar nefndi oft einnig aðaltegundin á
raklendum mosaþembum, sem mjög nálgast mýri að öllu eðli.
í brekkum, einkum neðan til um afréttinn, er bláberjalyng oft
aðaltegund, og þar, sem snjólétt er og þurrt, þursaskegg og
móasef. Oft eru snjóléttir brcklcurindar að mestu vaxnir
gamburmosa. Valllendisblettir og ræmur hittast allvíða, eink-
um meðfram lækjagiljum og grófum. Yfirleitt má telja afrétt
þennan grösugan, og um nýjan uppblástur mun ekki vera að
ræða þar, svo að nokkru nemi. Hins vegar er það Ijóst, að þar
liafa gróðurlendin fyrr verið miklu víðlendari, en sums staðar
má sjá þess vott, að land er nú að gróa á ný. Líklegt má telja,
að afrétturinn hafi verið með grösugra móti hin síðustu sumur,
síðan Flóamenn hættu að reka á afrétt sinn, er liggur vestan
að Gnúpverjaafrétti. En afréttur Flóamanna er víða lítt gro-
inn, svo að fé leitar frá honum niður í haglendin við Þjórsá.
Annars vantar athuganir um, hvort þess hefur nokkuð gætt a
vænleika fjár, að afrétturinn hefur verið minna notaður upp a