Andvari - 01.01.1898, Page 106

100
ur kætni landsbúnaðinum að góðu með að fá sem
vægust vaxtakjör af lánum.
Þá er landsbankinn var stofnaður styrkti lands-
sjóður bann í fyrstu með 10 þús. kr. í eitt skipti
fyrir öll. Nú er í 2. gr. bankalaganna kveðið svo
á, að bankinn borgi landssjóði l°/o eða 5000 kr. árlega
í vexti af seðlaskuld sinni. Hinn 1. júlí siðastliðinn
(1897) hafði nú bankinn þegar borgað landssjóði f
þessa vexti 29,650 kr. án þess landssjóður hafi haft
nokkurn annan kostnað af bankanum en þessar
fyrstu 10 þús. kr. Nú við árslok 1897 er varasjóð-
ur bankans orðinn nær 200 þús. kr., og þar sem
seðlaupphæð sú, er landssjóður hefur afhent bank-
anum, og sem hann ábyrgist fyrir bankann, nemur
að eins 500 þús. kr., er eigi hin minnsta ástæða til
að ætla, að nokkurn tima komi til þess, að lands-
sjóður þurfi að tapa einum eyri við þetta seðlalán.
Stofnunarkostnað bankans, þar með talinn kostnað-
urinn við tilbúning seðlanna, hefur landssjóður þeg-
ar fengið nær því þrefalt endurborgaðan. Það er
því í raun réttri fyrir alls eigi neitt sem landssjóð-
ur tekur nú af bankanum 5000 kr. á ári. Abyrgð
landssjóðsins er nú orðin einungis í orði ; bankinn
hefur nú þegar nægilega stóran varasjóð til þess
að geta ábyrgst sig sjálfur. En þessi 5000 kr. skatt-
ur kemur í raun réttri niður á lántakendum bank-
ans ; þeir verða að borga brúsann. Það virðist þá
í alla staði eðlilegt og sanngjarnt, að landssjóður
segði við landsbankann : »Ég skal nú eigi að minnsta
kosti i næstu 15 ár taka þennan 5000 kr. skatt af
þér lengur; við erum bræður og landið i heild sinni
á okkur báða. Það er því sama sem að taka úr
öðrum vasanum og láta í hinn, þá er ég er að taka
skatt af þér lengur; en þú skalt aptur á móti setja