Fálkinn - 20.12.1930, Blaðsíða 19

F A L K I N N
19
Okyrra
Jeg man eftir þvi einu sinni i
œsku minni, að jeg heyrði fólk vera
að tala um einhvern, sem læknirinn
hafði sagt um að hefði „fæðst tauga-
veiklaður“. Það var eigi aðeins
hinn viðkvæmi barnshugur minn,
sem greip þetta með hirini mestu
undrun, fullorðna fólkið talaði einn-
ig um það eins og eitthvað sjerlega
nýstárlegt. Taugaveiklaðir urðu all-
ir meira og minna með árunum i
argi og ragi lifsins, en að vera fædd-
ur og alast upp þannig, það hlaut
að vera hörmulegt.
Nú er það ekki eingöngu algengt
að börn eru taugaveikluð, heldur
má segja, að svo að segja í öllum
elnaðri fjölskyldum sjeu ungbörn,
sem bera órækt merki þessa nútíma
kvilla. Og læknarnir hafa við orð
að börnunum sje hættara við tausa-
barnið.
mjög vel gefinn, skemtilegur i við-
móti og fullur af hrekkjabrögðum.
Öllum ókunnugum, sem komu á
heimilið fanst hann tvímælalaust
skemtilegastur barnanna; það kann
líka vel að vera, að hann verði dug-
legastur að koma sjer áfram í ver-
öldinni.
Þetta er eitt hinna taugaveikluðu
barna; annars kemur það fram á
ótal mismunandi hátt, ekki síst í
ýmsu, sem er þannig lagað, að móð-
irin yrði að vera mjög læknisfróð
ef hún ætti að sjá, að það væri af
þeim rótum runnið.
Taugaveiklaða ungbarnið.
Þegar um taugaveiklaða „skælu-
barnið" er að ræða getur móðirin
nokkurn veginn sjálf sagt sjer til um
hvað er á seiði. Barn, sem fær rjetta
truflunum, vegna þess hve veikbygð
þau eru, heldur en okkur fullorðna
fólkinu og að við sjeum ef til vill
aldrei eins taugaveikluð eins og
fyrstu árin og geti það svo farið
batnandi, sje hamingjan okkur holl.
Hvernig taugaveiklunin kemur í ljós.
Jeg þekki konu, sem á níu börn.
Átta þeirra eru hæg og stilt og ef
svo má segja stoð og styttur for-
eldra sinna frá þvi þau fæddust. En
hið niunda, drengur, sem raunar var
einhversstaðar í miðjum hópnum
var á annan veg. Tveggja ára göml-
um tókst honum að brjóta upp hurð-
ina á myrkrastofu þeirri er hann
hafði verið settur inn i til að bæta
fyrir brot sín. Og áður en hann var
þriggja ára var hann kominn upp
á að berja með andlitinu i þilið á
barnaherberginu svo hann fjekk
blóðnasir í hvert skifti, sem hann
vildi fá vilja sínum framgengt. Hann
var matvandur, hélt vöku fyrir
systkinum sinum frá því kl. 5 á
morgana og hafði alveg sjerstakan
hátt að erta föður sinn á. Hann olli
móður sinni meiri áhyggjum en öll
hin átta til samans. Annars var hann
fæðu, er hlýlega klætt og er heil-
brigt en linnir aldrei á skælunum,
er vanalega hossað og dekrað við
þangað til það seinast skælir af ein-
tónnim leiðindum. Hvað svefnleysið
snertir, sem læknarnir telja svo
hættulegt ungbörnunum, vitum við
vel hvaða þýðingu það hefir. Aftur
á móti er okkur það ekki eins ljóst
þegar um er að ræða taugaveikluð
hörn, sem ekki vilja eta, hvað sem í
boði er og hvernig sem að er farið.
Það hefir valdið margri samvisku-
samri móðurinni hinna mestu kvala
ekki síst þegar komið er svo langt
að barnið ekki eingöngu lcastar upp
þeiin mat, sem tekist hefir að fá
það til að neyta, heldur jafnvel svo
að segja því, sem það ekki hefir
neytt. Þessi megna ólyst kvað geta
stafað alt frá fyrstu máltíðinni við
móðurbrjóstið, og haldi foreldrarn-
ir því við með að neyða matnum
ofan i börnin kvað þessi ólyst geta
lialdist fram á fullorðinsár.
En öllu þessu er þó þannig varið,
að hygginn og viljaföst móðir á að
geta komið i veg fyrir það. Urlausn-
in er ró og næði, skipulag á hinum
mismunandi þörfum barnsins og
festa við það sem er barninu holt
og gott. En hve miklu hægra er að
gefa heilræðin en halda þau. Við
tökum ekki ósjaldan til þeirra
bragða núna, mæðurnar, að láta
læknirinn koma með svefndropa,
og þvi hafa barnalæknar okkar
nú á tímum ekkert á móti, já,
það virðist meira að segja svo sem
sumir læknarnir örfi fólk á að taka
inn svefnmeðöl, jafnvel á æskuskeiði,
til þess að koma i veg fyrir svefn-
Ieysið.
Svo eru það aðrir Ungbarnasjúk-
dómar, hægðartregða og magaveiki,
húðsjúkdómar, krampi og ýmislegt
nnnað, sem mæðrunum dettur ekki
i hug að kenna taugunum um, nema
þær hafi aflað sjer einhverrar þekk-
ingar í heilsufræði og læknisfræði,
og það hafa margar mæður nú á
tímum gert að einhverju leyti.
Taugaveiklun á stálpuðum börnum.
En biðið nú við, það á eftir að
versna. Eitt er „fituveikin" sem svo
hefir verið kölluð, og scm margir
liafa hingað til álitið stafa af of
miklu köku og sælgætisáti. En nú §r
komið á daginn að þetta er eingöngu
taugasjúkdómur, sem að miklu leyti
á orsök sína í hinum miklu áhrifum,