Vaka - 01.03.1928, Blaðsíða 96

90
SIGUIIÐUR NORDAL:
[vaka]
og ritað með höfuðþjóðum heirasins, heldur lítilsvirða
þeir það og telja til erlends óþarfa og hégóma. Þeir
geta verið miklir nytsemdarmenn á sínu sviði, kaup-
endur, lesendur og jafnvel safnendur þjóðlegra fræða.
En inenningu og bókmenntum stæði hinn mesti voði
af þvi, ef þeir réði of miklu um bókagerð og bókamat
í iandinu.
Kínverskur stúdent sagði mér einu sinni, að gamall
kennari sinn hefði neitað því harðlega, að Norðurálfan
væri til. Um hana væri hvergi neitt í fornum bókum og
varlega væri trúnaður leggjandi á sögur óvandaðra
ferðalanga. Ef til vill er þessi gamli maður lifandi
enn og öldur byltingarinnar hafa knúið dyr hans og
komið honum í hein kynni við anda Norðurálfunnar.
En kínverska byltingin sjálf hefði orðið önnur eða eng-
in, ef þjóðin hefði í tíma verið fúsari á að færa sér i
nyt það skásta, sem Evrópa liafði að bjóða.
Norðurálfumenningin dettur ekki úr sögunni, þó að
ortar sé um hana nokkurar meinlegar hringhendur
úti á íslandi. Ungir menn hænast að henni, illu og góðu
jöfnum höndum. Og því meira sltilningsleysi og illvigri
andstöðu sem þeir mæta frá hálfu hinna þjóðræknustu
inanna, því meira bil sem verður milli tvenns konar
menntunar í landinu, því óvægari verður byltingin,
þegar hún kemur. Eg skal nefna dæmi. Sumir menn
eru svo vandlátir fyrir hönd tungunnar, að þeir amast
við því að ný íslenzk orð sé fundin eða gerð um nýja
hluti og hugtök. Þeir vilja ekki leyfa þjóðinni að hugsa
út yfir hið forna svið inálsins. Einn góðan veðurdag
kemur nýr fullhugi fram á ritvöllinn, með ósköp af
reynslu og sýnum utan úr Evrójm ólgandi í huganum.
Ekkert hefur verið gert til þess að greiða veg hans.
Hann vildi feginn hafa sagt allt, sem honuin var niðri
fyrir, á hreinu máli. En hann sér, að honum er það
ofvaxið. Hann kæmist með því móti aldrei úr orðunuin
að hlutunum sjálfum. Svo lætur hann hugsanir sínar