Vaka - 01.03.1928, Blaðsíða 52

46
ÞORKELL JÓHANNESSON:
[vaka]
miklum l'lota fiskiskipa og kaupfara. Stundum með
leyl'i Noregskonungs, sem þóttist einn eiga öllu að
ráða um siglingar hingað til lands, en oftast í engu
leyl'i. Þótt viðskifti þeirra og landsmanna væri ekki
ætíð sem friðsamlegust —• en því olli einkum fram-
koina hirðstjóranna, sem löngum beittu sér gegn
Englendingum og sigling þeirra hingað, að boði kon-
ungs — þá lók saint út yfir fjandskapur sá, er löng-
um brann milli þeirra og Þjóðverja. Urðu af því
manndráp og blóðsúthellingar á báða bóga, og kom-
ust landsmenn oft og tíðum ekki hjá því að taka þátt
i deilum þessum1). Eigi að siður varð þessi sigling
Englendinga hingað til lands mjög affararík fyrir hag
Jandsins og menningu þjóðarinnar. Einokun Hansa-
manna var þar með brotin á bak aftur og þjóðin átti
nú allt í einu um að velja alveg nýja kosti í atvinnu-
lííi sinu. Því að þótt landsmenn hefði að mörgu leyti átt
að fagna betri viðskiftakjörum, frá því er Þjóðverjar
tóku við verzluninni af Norðmönnum, þá fór þó fjarri
því, að þjóðin fengi að njóta þess hagnaðar af höfuð-
kaupeyri sinum, skreiðinni, sem henni bar að réttu.
Þetla sést hezt af því, að skreiðarverðið hækkar nær
því um helming við tilkoinu Englendinga, og hafa þeir
þó að sjálfsögðu haft vaðið fyrir neðan sig. Verður
það meðal annars ráðið af því, hve fast þeir sóttu
cftir því að kaupa skreiðina við þessu háa verði.
Hér hefir nú um stund verið rakinn stuttlega einn
hinn merkasti þáttur verzlunarsögu vorrar í því skyni
að sýna það, hvernig sjávarútvegurinn þróast, svo
hlutfallið inilli höfuð-atvinnugreina þjóðarinnar snýst
gjörsamlega við.
Það er venja að telja svo, að nýtt tímabil hel'jist í
sögu vorri um aldamótin 1400. Aldahvörf þessi eru
1) Jón J. Aðils: Einokunars. hls. 3—22; Finnur Magnússon:
Tidsskrift II., lils. 112—145.